Βασιλική Νάκου

Το γεγονός ότι δεν ακούγαμε το προηγούμενο διάστημα, επισήμως, για περιστατικά σεξουαλικής κακοποίησης ή παρενόχλησης, δε σημαίνει ότι δεν συνέβαιναν ή δεν συμβαίνουν.

Έρευνα που διεξήχθη στη χώρα μας για λογαριασμό της ActionAid και δημοσιεύθηκε λίγο πριν τη λήξη του 2020, έφερε στο φως συγκλονιστικά στοιχεία. Φαίνεται ότι το 85% των Ελληνίδων έχει υποστεί σεξουαλική παρενόχληση στο χώρο εργασίας της, ενώ η ίδια έρευνα μας γνωστοποιεί ότι μόνο το 6% των θυμάτων προβαίνουν σε επίσημη καταγγελία του γεγονότος.

Και δεν είναι μόνο ο χώρος εργασίας στον οποία συναντάμε τέτοια φαινόμενα. Δεν είναι οι χώροι αυτοί που ωθούν τους θύτες σε παρεκκλίνουσες, ανήθικες συμπεριφορές. Είναι ο χαρακτήρας τους, οι αξίες, το ήθος και πολλές φορές τα βιώματά τους. Είναι η αλαζονεία και η εκμετάλλευση της ισχύος που προσδίδει η θέση τους στην εργασία, στον αθλητισμό, στο πανεπιστήμιο, στο σύλλογο, στην πολιτική κ.α.. Η ανωνυμία που προσδίδουν οι νέες τεχνολογίες και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η μανία ελέγχου πίσω από τις κλειστές πόρτες των σπιτιών όπου λαμβάνουν χώρα διάφορες μορφές ενδοοικογενειακής βίας και τις οποίες αντιλαμβανόμαστε, αμέτοχοι πολλές φορές, ακούγοντας κραυγές απελπισίας. Είναι τελικά, η έλλειψη αυτοεκτίμησης με την οποία διακατέχονται οι θύτες και το αρρωστημένο μυαλό τους. 

Γιατί όμως ένας άνθρωπος να ζει υπό το βάρος μιας μη εξομολογούμενης κακοποιητικής εμπειρίας;

Είναι η πολιτεία και η κοινωνία έτοιμη να αγκαλιάσει και να υποστηρίξει επί της ουσίας τους καταγγέλλοντες;

Η παρενόχληση - κακοποίηση αποτελεί σοβαρή παραβίαση των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ευτυχώς, η Ελληνική Πολιτεία έχει προβλέψει μέσα από τη θέσπιση νομοθεσιών, την ποινικοποίηση και την τιμωρία κάθε μορφής βίας. Φαίνεται όμως, ότι ο φόβος της επιβολής κυρώσεων δεν αρκεί για την αντιμετώπιση φαινομένων που θίγουν τη σωματική, πνευματική και κοινωνική υπόσταση του ανθρώπου.

Εκτός της «Γραμμής SOS 15900» που ανήκει στη Γενική Γραμματεία Οικογενειακή Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, η οποία είναι μια υπηρεσία εθνικής εμβέλειας, λείπουν ίσως οι ενδιάμεσοι μηχανισμοί ελέγχου, προσφυγής και πρόληψης σε επίπεδο τοπικής κοινωνίας, που θα αποτρέψουν τέτοιου είδους καταχρηστικές και επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές. Λείπουν οι δομές συμπαράστασης, φροντίδας και περίθαλψης, των θυμάτων. Λείπει η ενθάρρυνση των θυμάτων και η έμπρακτη υποστήριξή τους κατά τη δικαστική διαμάχη που θα προκύψει. Λείπουν τέλος, όλα εκείνα τα οργανωμένα κανάλια διάδοσης όλων των θεσμοθετημένων μέτρων στο ευρύ κοινό, ώστε με σαφήνεια να ενημερωθεί για τα δικαιώματά του.

Είναι η ώρα να ανοίξει ένας ουσιαστικός διάλογος πολιτείας και πολιτών, για το φαινόμενο της κακοποίησης, σε όλες τις μορφές της και να συμπεριληφθεί ένα άλλο μεγάλο κοινωνικό και εξίσου θλιβερό κεφάλαιο, αυτό της σεξουαλικής κακοποίησης ή εκμετάλλευσης ατόμων με νοητική υστέρηση ή άλλες αναπηρίες. 

Τα άτομα με αναπηρίες είναι ιδιαίτερα ευάλωτα σε περιστατικά κακοποίησης. Μάλιστα τις περισσότερες φορές, δεν έχουν τη δυνατότητα να εκφράσουν αυτό που τους συνέβη και να υπερασπιστούν τον εαυτό τους, λόγω φυσικών δυσκολιών, γεγονός που θέτει εμπόδια στον εντοπισμό, στην καταγραφή και αντιμετώπιση των περιστατικών.

Επιπλέον, η σεξουαλική κακοποίηση των ατόμων με αναπηρία δεν συμπεριλαμβάνεται με ιδιαίτερη μνεία στο ελληνικό Ποινικό Δίκαιο, αλλά καλύπτεται έμμεσα με άρθρα που αφορούν στη σεξουαλική εκμετάλλευση ατόμων υπό την φροντίδα τρίτων και με άρθρα που αναφέρονται στην κακοποίηση ανηλίκων, καθότι αν και είναι ενήλικα άτομα χρήζουν κηδεμονίας.

Κοντολογίς, οποιαδήποτε μορφή παρενόχλησης ή κακοποίησης πρέπει να αναδειχθεί σε μείζον πολιτικό θέμα και να επαναπροσδιοριστούν τα θεσμικά εργαλεία ασφάλειας, προστασίας και δικαιοσύνης που έχουν στη διάθεσή τους στα θύματα.

Οφείλουμε να σπάσουμε τη σιωπή μας. Να δώσουμε στοιχεία, να θέσουμε το πρόβλημα στην πραγματική κοινωνική του διάσταση, ώστε να χαραχθούν πολιτικές και πρακτικές λύσεις που πραγματικά θα απευθύνονται στο σωστό κοινό.

Ποτέ δεν είναι αργά!

Είναι πάντα ώριμες οι συνθήκες για να αντιμετωπίσουμε συλλογικά τη βία αρκεί να το θελήσουμε και να το πιστέψουμε. Δεν αποσιωπούμε κανένα περιστατικό που προσβάλλει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Γινόμαστε αλυσίδα προστασίας άλλων πιθανών θυμάτων.

Καταδικάζουμε και αποδοκιμάζουμε την ανεκτικότητα στην κακοποίηση σε όλες τις μορφές της. 

Το Κέντρο Κοινωνικής Πρόνοιας Κεντρικής Μακεδονίας δεν μένει αμέτοχο στις προκλήσεις των καιρών. Ανοίγει τις πύλες του στην κοινωνία μέσω μιας ψηφιακής πλατφόρμας φροντίδας για όλους τους πολίτες (www.vida24.com/register/epoint) και παρέχει δωρεάν βοήθεια με την αρωγή του επιστημονικού προσωπικού που διαθέτει. Ειδικότητες όπως Ψυχολόγοι, Παιδοψυχολόγοι, Κοινωνικοί Λειτουργοί, Σύμβουλοι Ψυχικής Υγείας, αντιμετωπίζουν μεμονωμένα κάθε πρόβλημα και συντάσσουν εξατομικευμένα προγράμματα υποστήριξης με απόλυτο σεβασμό στα προσωπικά δεδομένα. 

Σύνθημά μας «Κανείς μόνος!»