Νίκος Φελέκης

Το λέμε γιατί έτσι πρέπει να λέει η κάθε κυβέρνηση», υποστηρίζει συνεργάτης του πρωθυπουργού. Και ο λόγος είναι απλός: η ήττα στις ευρωεκλογές -πιθανολογείται βασίμως- θα είναι μεγάλη. Ενδεχομένως, το ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ να είναι κάτω από 20%. Ενα ποσοστό κάτω από 20% ή ακόμη και λίγο πάνω από το 20% «θα είναι καταστροφικό»

Πλανώνται πλάνην οικτρά όσοι θεωρούν ότι ο Τσίπρας θα πάει στις κάλπες σαν πρόβατο για σφαγή. Μόνο όσοι δεν ξέρουν καθόλου τον πρωθυπουργό μπορούν να πιστεύουν ότι μετά το τέλος του Προγράμματος Διάσωσης τον Αύγουστο, ο Αλέξης θα συνεχίσει να είναι το ίδιο υπάκουος στους δανειστές.

Ο Τσίπρας δεν είναι το «καλό παιδί» που ξαφνικά επέλεξε να γίνει ο «yes man» των Ευρωπαίων και των Αμερικανών. Είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι ο άνθρωπος που εισέβαλε στο ευρωπαϊκό και διεθνές στερέωμα ως «ταραχοποιός» και «αριστερός επαναστάτης» έχει μεταλλαχθεί σε έναν ρεαλιστή, νουνεχή και απολύτως προβλέψιμο πολιτικό. Επιπροσθέτως, ο Αλέξης δεν είναι «statesman», ένας πολιτικός που υπεράνω όλων θα τοποθετήσει τα συμφέροντα του κράτους. Πολιτεύεται έχοντας ως προτεραιότητα τις δικές του πολιτικές φιλοδοξίες, τα σχέδια της παρέας του - αφού θεωρεί ότι είναι οι παρέες που γράφουν την Ιστορία. Και φυσικά και του κόμματός του, το οποίο, σημειωτέον, σε αυτή τη φάση είναι ο ΣΥΡΙΖΑ, καθώς το όνειρό του είναι να ηγηθεί (ΠΡΟΣΟΧΗ: ως αρχηγός και όχι ως πρόεδρος) ενός ευρύτερου σχήματος του προοδευτικού χώρου, της Κεντροαριστεράς περιλαμβανομένης. Είναι μέγα λάθος της αντιπολίτευσης εάν θεωρεί ότι ο Τσίπρας είναι απλός «ψεύτης» και «κωλοτούμπας» και επομένως το τέλος του είναι προδιαγεγραμμένο. Ο Αλέξης τρέφεται από τις συγκρούσεις και εμφανίζεται ως πραγματιστής μόνο για όσο χρόνο οι καταστάσεις τον εξυπηρετούν. Είναι κυνικός και σκληρός και όχι ένα παιδάκι που το έβαλαν στο βρακί τους η Μέρκελ και ο Τραμπ. 

Ικανός να... ξεψηφίσει τον νόμο για τις συντάξεις

Τα ανωτέρω δεν είναι απλώς δικές μας εκτιμήσεις, αλλά και η περιγραφή ανθρώπου που συνομιλεί μαζί του εδώ και χρόνια και τον γνωρίζει σαν κάλπικη δεκάρα. Και μας τα είπε αυτά για να καταλήξει ότι δεν πρέπει να εκπλαγούμε αν τον Σεπτέμβρη-Οκτώβρη επιχειρήσει να «ξεψηφίσει» τον νόμο για τον επανυπολογισμό (κόψιμο) των συντάξεων. Την ίδια γνώμη έχουν και άλλα στελέχη της Κουμουνδούρου, μεταξύ των οποίων βουλευτές και υπουργοί, και μάλιστα το έχουν εισηγηθεί («προκειμένου να αποφευχθεί η συντριβή στις εκλογές») στον πρωθυπουργό, ο οποίος, όπως μας λένε, «το ακούει με ενδιαφέρον, χωρίς όμως και να εκφέρει γνώμη». Και χωρίς να προσθέτει, όπως μας λέει πασοκογενής βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, τη χαρακτηριστική εκείνη φράση του Ανδρέα στους συνομιλητές του: «Τι μου λες!». 

Αναφερθήκαμε στον Παπανδρέου επειδή ο Τσίπρας ψάχνει, λένε, απεγνωσμένα μια κίνηση που θα γυρίσει υπέρ του το παιχνίδι, όπως έκανε ο Ανδρέας το 1985 με τον Καραμανλή. Οταν εκεί που όλοι περίμεναν ότι θα προτείνει την επανεκλογή του αειμνήστου Κωνσταντίνου Καραμανλή στην Προεδρία της Δημοκρατίας, ο Παπανδρέου πρότεινε για το ύπατο αξίωμα τον Χρήστο Σαρτζετάκη, αλλάζοντας άρδην και υπέρ του το πολιτικό σκηνικό. Μια αντίστοιχη θεαματική κίνηση ψάχνει και ο Τσίπρας. Και η μόνη στην οποία έχουν καταλήξει οι σύμβουλοί του είναι να πάει κόντρα στην απαίτηση των δανειστών να κοπούν οι συντάξεις από 1/1/2019. Το επιχείρημα που θα προβάλει, όπως λένε, είναι ότι «τα δημοσιονομικά πάνε καλά, έχω κάνει όλα όσα μου ζητήσατε, το πλεόνασμα είναι περισσότερο κι απ’ αυτό που έχουμε συμφωνήσει, οι συντάξεις είναι πλέον πολύ χαμηλές και δεν χρειάζεται να κοπούν κι άλλο χωρίς να κινδυνεύσει η κοινωνική συνοχή και η πολιτική σταθερότητα». 
Διακομματική ανυπακοή

Στην περίπτωση αυτή θα ζητήσει από τη Ν.Δ. και τα άλλα κόμματα να επιδείξουν ανυπακοή στους εταίρους-δανειστές και να ψηφίσουν και αυτά την αλλαγή του νόμου. Αν ο Μητσοτάκης, στο όνομα της υπευθυνότητας, δεν συμφωνήσει, επειδή η χώρα πρέπει να υλοποιήσει όσα έχει δεσμευθεί, τότε, λένε συνεργάτες του πρωθυπουργού, η εκλογική αναμέτρηση θα εξελιχθεί σε ντέρμπι. Και θα εξελιχθεί σε ντέρμπι επειδή «παράλληλα θα τρέχουν και τα θέματα κάθαρσης και σύγκρουσης με τη διαπλοκή», τα οποία «συσπειρώνουν τον κόσμο του ΣΥΡΙΖΑ και αγγίζουν ευρύτερες μάζες». Εδώ να σημειώσουμε ότι υπάρχουν σοβαρές ενστάσεις στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ για την τακτική του Μαξίμου: «Αφού δεν μπορούμε να δώσουμε άρτο, να δώσουμε θέαμα». Μάλιστα, σημαντικός παράγων του ΣΥΡΙΖΑ μάς λέει χαρακτηριστικά: «Οση Novartis και όσο Μαρινάκη να δώσουμε, την τσέπη του κόσμου δεν τη γεμίζουμε. Χωρίς άρτο, το θέαμα δεν αποδίδει. Και ο Ανδρέας που έκανε θεαματικές πολιτικές κινήσεις, τις έκανε, και ήταν αποδοτικές για το ΠΑΣΟΚ, επειδή κυβέρνησε σε μια εποχή που η οικονομία ήταν σε άνοδο, τα κοινοτικά κονδύλια και τα Μεσογειακά Προγράμματα έρεαν άφθονα και δεν υπήρχαν υπερχρέωση και μνημόνια». 

Πάντως, και αυτός συμφωνεί ότι μια πολιτική ανυπακοής στους δανειστές μετά την έξοδο από τα μνημόνια «θα έχει ακροατήριο και μπορεί εκτός από πολιτικά να αποδώσει και εκλογικά». Οπως συμφωνεί και με το ότι «εκλογές το 2019 με τις συντάξεις να έχουν κοπεί ισοδυναμούν με καταστροφή για τον ΣΥΡΙΖΑ». Και η αλήθεια είναι ότι στην Κουμουνδούρου συνεχώς κερδίζει έδαφος η άποψη για προσφυγή στις κάλπες το φθινόπωρο. «Αν οι ξένοι συμφωνήσουν να μην κοπούν το 2019 οι συντάξεις και να πάνε για το 2020, μαζί με το αφορολόγητο, έχει καλώς. Μπορούμε να κάνουμε εκλογές τον Μάιο μαζί με τις ευρωεκλογές, ενδεχομένως και νωρίτερα, τον Ιανουάριο», μάς λέει βουλευτής και πρώην υπουργός του ΣΥΡΙΖΑ. Και αυτός, όπως και σχεδόν όλοι στον ΣΥΡΙΖΑ, θεωρεί ότι το ακρότατο χρονικό όριο για τις εκλογές είναι η 26η Μαΐου. «Εξάντληση της τετραετίας με εκλογές το φθινόπωρο του 2019 δεν παίζει με τίποτα. Το λέμε γιατί έτσι πρέπει να λέει η κάθε κυβέρνηση», υποστηρίζει συνεργάτης του πρωθυπουργού. 

Και ο λόγος είναι απλός: η ήττα στις ευρωεκλογές -πιθανολογείται και βασίμως- θα είναι μεγάλη. Ενδεχομένως, το ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ να είναι κάτω από 20%. Και είναι λογικό. Οταν όλες οι μετρήσεις και οι υπολογισμοί για την εθνική κάλπη που κάνουν ακόμη και τα στελέχη της Κουμουνδούρου δίνουν στο κόμμα του Τσίπρα ποσοστό 22%-25%, είναι λογικό στις ευρωεκλογές να πάει πιο κάτω, αφού οι πολίτες θα θέλουν να στείλουν το μήνυμα της δυσαρέσκειάς τους. Και ένα ποσοστό κάτω από 20% ή ακόμη και λίγο πάνω από το 20% «θα είναι καταστροφικό». Αυτομάτως όλοι οι δημόσιοι υπάλληλοι θα κατεβάσουν τα μολύβια, κανείς δεν θα υπογράφει αποφάσεις και συμβάσεις μιας κυβέρνησης που θα βρίσκεται σε αποδρομή. Ακόμη και οι επενδυτές και οι επιχειρηματίες θα περιμένουν 3-4 μήνες για να κάνουν δουλειές με την επόμενη κυβέρνηση.  

Και βέβαια, το ηθικό των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ θα πέσει στα Τάρταρα, ενώ η δημοτικότητα της ΝΔ που θα εμφανίζεται -και θα είναι- ως η ερχόμενη κυβέρνηση θα εκτιναχτεί στα ύψη και ενδεχομένως, σε συνδυασμό και με την αποχή, να φτάσει στην αυτοδυναμία. Επομένως το αργότερο που μπορούν να στηθούν οι εθνικές κάλπες είναι τον Μάιο του 2019 μαζί με τις ευρωεκλογές και εφόσον δεν έχουν περικοπεί οι συντάξεις. Υπό τύπον αστεϊσμού κορυφαίο στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ μάς λέει: «Οι εθνικές εκλογές έχουν γίνει κινητή εορτή. Σίγουρα θα γίνουν ευρωεκλογές τον Μάιο, σίγουρα δημοτικές τον Οκτώβριο, άγνωστο όμως είναι πότε θα γίνουν εθνικές. Το 2018 ή το 2019. Τον φετινό Νοέμβριο ή τον Ιανουάριο, τον Μάιο ή τον Οκτώβριο του χρόνου; Ολα είναι ανοιχτά. Οπως ανάλογα με το πότε πέφτει το Πάσχα γιορτάζουν οι Γιώργηδες έτσι και οι εκλογές: το πότε θα γίνουν θα εξαρτηθεί από το τι θα συμβεί με τις συντάξεις». 

Σημειώνουμε ότι ο Τσίπρας και οι στενοί του συνεργάτες απέκλειαν κατηγορηματικά την περίπτωση να γίνουν εκλογές το 2018. Μέχρι που ήρθε το χτύπημα του Ευκλείδη. Ο υπουργός Οικονομικών δεν αποκάλυψε απλώς ότι οι δανειστές δεν συζητούν αναβολή της περικοπής των συντάξεων, αλλά ότι και ο ίδιος συμφωνεί με την όλη προσέγγιση του ΔΝΤ στο θέμα! Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, επιπροσθέτως, θέλει να υλοποιηθούν τα συμφωνηθέντα, δεν επιθυμεί να γίνουν πρόωρες εκλογές και μάλιστα με ατζέντα σύγκρουσης. Σε κάθε περίπτωση, φαίνεται να έχει πιο ψηλά στις προτεραιότητές του την αποδοχή του ιδίου από τους ξένους, ως παράγοντα τον οποίο μπορούν να εμπιστευτούν, παρά να βρίσκεται στην ίδια πλευρά του ποταμού με τον Τσίπρα και την ηγετική ομάδα του Μαξίμου σχετικά με τις πολιτικές και εσωκομματικές εξελίξεις. Οσοι γνωρίζουν καλά τον Ευκλείδη υποστηρίζουν πως τον τελευταίο καιρό προσπαθεί να οικοδομήσει το προφίλ του «αριστερού εκσυγχρονιστή» απέναντι στον «λαϊκιστή» Τσίπρα. Μάλλον, λένε, το κοστούμι του αριστερού ριζοσπάστη και του επικεφαλής της αριστερής αντιπολίτευσης δεν του αρέσει πια και προτιμά -με τη βοήθεια διεθνών και εγχώριων παραγόντων, που εκτιμούν τη συνέπειά του στην εφαρμογή όσων έχουν συμφωνηθεί- να μετεξελιχθεί σε ένα είδος Σημίτη του ΣΥΡΙΖΑ που μπορεί να παίξει μελλοντικά ρόλο στη συνεργασία της Κεντροαριστεράς με την ευρωπαϊκή-μεταρρυθμιστική Αριστερά. 

Η ανταρσία του Τσακαλώτου

Το επόμενο διάστημα είναι πολύ πιθανό ο Τσακαλώτος και οι «53» του να θέσουν με ένταση θέματα εσωκομματικής δημοκρατίας και πολιτικής φυσιογνωμίας του ΣΥΡΙΖΑ επειδή έχουν σχηματίσει εδραία την πεποίθηση ότι ο Τσίπρας επιχειρεί να μετατρέψει τον ΣΥΡΙΖΑ σε ένα αμιγώς αρχηγικό κόμμα με τον ίδιο σε ρόλο μόνιμου και αδιαμφισβήτητου ηγέτη, όπως οι ιδρυτές των κομμάτων του παραδοσιακού πολιτικού συστήματος. Σε κάθε περίπτωση, ο υπουργός Οικονομικών εκτιμάται ότι δρομολογείται σε διαφορετική και εν πολλοίς αποκλίνουσα πορεία από τον πρωθυπουργό. «Θα επιμείνει», λένε πολιτικοί του φίλοι, «στην τακτική να λέει την αλήθεια. Οπως είπε ότι θα μείνουν τρία-τέσσερα θέματα -η αλήθεια είναι όλες οι αποκρατικοποιήσεις- για μετά την έξοδο από τα μνημόνια ή ότι η εποπτεία θα συνεχιστεί και δεν θα είναι ίδια με της Κύπρου και της Πορτογαλίας αλλά ενισχυμένη, έτσι και τώρα λέει για τις συντάξεις και αύριο θα πει κι άλλα, εφόσον ο Αλέξης συνεχίσει να επιμένει στη ρόδινη εκδοχή των πραγμάτων». Οι φίλοι του Αλέξη και αντίπαλοι του Ευκλείδη πάντως δεν φαίνεται να λαμβάνουν σοβαρά υπ’ όψιν τους τις διαφοροποιήσεις Τσακαλώτου όχι μόνο επειδή «είναι αυτός που υλοποίησε με περισσό ζήλο τα μνημόνια και επομένως δεν μπορεί να έχει μέλλον στην Αριστερά και μάλιστα ως εκφραστής της ριζοσπαστικής εκδοχής της», αλλά και γιατί «περισσότερο του ταιριάζει ο ρόλος του Στουρνάρα παρά του Σημίτη στις διεργασίες που θα γίνουν στον ευρύτερο προοδευτικό χώρο μετά τις εκλογές». 

Εκτός από τη «δεύτερη ανταρσία του Ευκλείδη» (η πρώτη ήταν όταν είπε ότι η εποπτεία θα συνεχιστεί και μετά τον Αύγουστο) στο Μαξίμου, ο προβληματισμός είναι έντονος και για δύο ακόμη λόγους: πρώτον, η πρόσφατη έκθεση της Κομισιόν εκτιμούν ότι θα οδηγήσει σε περαιτέρω πιέσεις και οι διαπραγματεύσεις που ξεκινούν το ερχόμενο δεκαήμερο θα είναι πολύ πιο δύσκολες απ’ ό,τι ανέμεναν και πιθανώς να ζητηθούν και επιπλέον μέτρα ύψους 1,2 δισ. ευρώ, που ο εύκολος τρόπος να εξευρεθούν είναι να εφαρμοστεί και το αφορολόγητο (ύψους 1,8 δισ.) από 1/1/2019, κάτι που όμως η κυβέρνηση δεν θέλει να το ακούσει, αλλά ούτε και οι δανειστές το απαιτούν. Στην ακραία περίπτωση που η κυβέρνηση αναγκαστεί να φέρει νωρίτερα και το αφορολόγητο τότε «δεν θα μπορεί να σταθεί με τίποτε. Οι εκλογές θα γίνουν σίγουρα τον Οκτώβριο». Ενας επιπλέον λόγος που προβάλλουν όσοι στον ΣΥΡΙΖΑ είναι υπέρ της διεξαγωγής των εκλογών το φθινόπωρο του 2018, είναι ότι από τον Αύγουστο μέχρι τον Μάιο δεν πρόκειται να αλλάξει θεαματικά η κατάσταση στην οικονομία. «Μπορεί η έξοδος από τα μνημόνια να αποδώσει καρπούς σε οκτώ μήνες;» αναρωτιούνται και προσθέτουν: «Η καθαρή έξοδος θα πρέπει να έχει αντίκρισμα στην κοινωνία και να γίνει αντιληπτή από τους πολίτες. Αν η οικονομική τους κατάσταση και μετά την έξοδο παραμείνει ως έχει, γιατί να περιμένουμε μέχρι τον Μάιο; Για να εισπράξουμε και το κόστος από το κόψιμο των συντάξεων που ο Ευκλείδης προεξόφλησε;».

Τέλος, οι οπαδοί της επίσπευσης των εκλογών θεωρούν πως ούτε το σχέδιο Καμμένου -που έχει και την ευλογία Τσίπρα- να δημιουργηθεί «ο ΣΥΡΙΖΑ της Δεξιάς» θα τελεσφορήσει και πάντως δύσκολα μπορεί να συγκεντρώσει ποσοστό μεγαλύτερο από 4%, ούτε το σκάνδαλο Novartis θα φέρει αποτελέσματα και μάλιστα σε χρόνο που να μπορεί να επηρεάσει το εκλογικό αποτέλεσμα. Εξάλλου, όπως λένε, «αν οι εκλογές καθυστερήσουν, μπορεί να αρχίσει να ανεβαίνει το Κίνημα Αλλαγής και τα δεδομένα να αλλάξουν σε βάρος μας». Και η αλήθεια είναι ότι με τις δημοσκοπήσεις να δείχνουν τον ΣΥΡΙΖΑ πάνω από 20% και το ΚΙΝΑΛ κάτω από 10% το παιχνίδι στον ενδιάμεσο χώρο της Κεντροαριστεράς εμφανίζεται στρατηγικά να το κερδίζει ο Αλέξης και όχι η Φώφη. Προσώρας, η αταξία που επικρατεί στο Κέντρο σώζει την Αριστερά και το ΠΑΣΟΚ τον ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό όμως είναι μια άλλη ιστορία - ίσως της ερχόμενης εβδομάδας...