Νίκος Φελέκης

Καλώς εχόντων των πραγμάτων και εκτός δραματικού απροόπτου η κυβέρνηση ελπίζει το αργότερο μέχρι στις 22 Μαΐου να έχει κλείσει η δεύτερη αξιολόγηση. Προηγουμένως, η Βουλή, με γκρίνια αλλά χωρίς απώλειες για την κυβερνητική πλειοψηφία, θα έχει εγκρίνει τα μέτρα που συμφωνήθηκαν στο Eurogroup της Μάλτας. 

Το «καλό» σενάριο της αξιολόγησης θα ευοδωθεί, αρκεί βεβαίως, ανήμερα τη Δευτέρα του Θωμά, το Διοικητικό Συμβούλιο του ΔΝΤ να έχει λάβει απόφαση για συνέχιση της παραμονής του στο ελληνικό πρόγραμμα ακόμη και υπό τη σημερινή του ιδιότητα, αυτή του τεχνικού συμβούλου. Ο πρωθυπουργός και οι στενοί του συνεργάτες θεωρούν πως, παρά τα όσα λέγονται, δεν θα υπάρξει κανένα πρόβλημα, αφού στο παρασκήνιο έχει επέλθει συμφωνία, η οποία επιβεβαιώθηκε και στην πρόσφατη συνάντηση των δύο ισχυρών κυριών, της καγκελάριου Ανγκελα Μέρκελ και της γενικής διευθύντριας του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ, στο Βερολίνο. 

Οι εξελίξεις στο Παρίσι, ντόμινο για το Βερολίνο 

Ο άνθρωπος που συνετέλεσε αποφασιστικά στο να αρθούν τα εμπόδια και να επέλθει συμβιβασμός -όχι μόνο για την αξιολόγηση της Ελλάδας, αλλά και για το προσφυγικό πρόβλημα ευρύτερα- ήταν ο Φρανσουά Ολάντ. Ο Γάλλος πρόεδρος είπε στην Ανγκελα Μέρκελ: «Σε λίγες ημέρες εγώ δεν θα είμαι πρόεδρος, κλείστε όλες τις εκκρεμότητες γιατί ο διάδοχός μου θα έχει πολλά προβλήματα και, πάντως, δεν θα μπορεί να μεσολαβεί στους Ελληνες και τους Ιταλούς και να τους συγκρατεί». Και η αλήθεια είναι ότι η επόμενη μέρα τόσο στη Γαλλία όσο και στην Ευρώπη γενικά θα είναι εξαιρετικά δύσκολη. Ο νέος πρόεδρος, είτε ο Μακρόν είτε η Λεπέν, για πρώτη φορά στα χρονικά της Γαλλίας δεν θα προέρχεται από το επίσημο κομματικό σύστημα. Αν εκλεγεί, όπερ και το πιθανότερο, ο Μακρόν, δεν θα στηρίζεται σε κάποιο κόμμα ώστε να μπορεί να διοικήσει αποτελεσματικά. Και, το πλέον σοβαρό: δεν θα διαθέτει κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Θα πρέπει δηλαδή να ισορροπεί διαρκώς ανάμεσα σε Σοσιαλιστές, Γκωλικούς και Φιλελεύθερους, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη διακυβέρνηση της Γαλλίας, αλλά και τη μελλοντική ισχύ του γαλλογερμανικού άξονα στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι. 

Το ίδιο ισχύει και για τη Μαρίν Λεπέν. Αν είναι αυτή η νέα ένοικος του Μεγάρου των Ηλυσίων, το κόμμα της, το Εθνικό Μέτωπο, θα πρέπει στις βουλευτικές εκλογές που θα γίνουν να απορροφήσει το μεγαλύτερο τμήμα της Δεξιάς ώστε να μπορέσει να κυβερνήσει και να μην οδηγηθεί η Γαλλία σε ακραίες καταστάσεις οι οποίες, εκτός των άλλων, θα τινάξουν στον αέρα την ενότητα της Ευρωπαϊκής Ενωσης και θα λιώσουν σαν βούτυρο το ευρώ. Ακόμη και αν δεν είναι η Λεπέν η διάδοχος του Ολάντ, το σίγουρο είναι ότι λαμβάνοντας στον δεύτερο γύρο ποσοστό 40%-45%, την επομένη θα της είναι εύκολο, στις βουλευτικές εκλογές που θα ακολουθήσουν, να ελέγξει, να αλλοιώσει και να μεταλλάξει σε σημαντικό βαθμό τη γαλλική Δεξιά. Μάλιστα το πιθανότερο είναι πως μετά τις 7 Μαΐου, με τον Μακρόν νέο πρόεδρο, η Γαλλία θα μπει σε περίοδο εσωτερικής έντασης, καθώς Μελανσόν και Αμόν, Κομμουνιστές και Σοσιαλιστές, θα επιχειρήσουν να συγκροτήσουν αριστερό μέτωπο για να μην περάσουν οι απολύσεις στο Δημόσιο, οι περικοπές στο κοινωνικό κράτος και οι δημοσιονομικοί περιορισμοί που θα πρέπει να κάνει ο Μακρόν. Με έναν πρόεδρο χωρίς κόμμα και κοινοβουλευτική πλειοψηφία και με δύο μέτωπα (της Αριστεράς και της φασίζουσας Ακρας Δεξιάς) ισχυρά, η πολιτική ζωή και ο δημόσιος βίος στη Γαλλία θα παραπέμπουν σε εικόνες Μεσοπολέμου. Κάτι που, ως είναι φυσικό, θα επηρεάσει τις εξελίξεις και θα έχει επιπτώσεις στο σύνολο της Ευρώπης. Και κατ’ επέκταση και στα καθ’ ημάς. 

Σημειώνουμε ότι τα ανωτέρω αποτελούν τμήμα του προβληματισμού που αυτή τη στιγμή κυριαρχεί στο Μαξίμου σχετικά με το μέλλον της επικείμενης συμφωνίας με την τρόικα. Συνεργάτες του πρωθυπουργού, οι οποίοι μεταξύ άλλων είναι επιφορτισμένοι και με την παρακολούθηση και ανάλυση των ευρωπαϊκών υποθέσεων, υποστηρίζουν ότι οι εξελίξεις στη Γαλλία θα επηρεάσουν και τις γερμανικές εκλογές, με αποτέλεσμα την αποδυνάμωση της Μέρκελ από το ακροδεξιό και ξενοφοβικό AfD και την ενίσχυση του Μάρτιν Σουλτς και των κομμάτων της εικαζόμενης συμμαχίας SPD, Die Linke και Πρασίνων. Πάντως, σε περίπτωση που το δίδυμο Μέρκελ - Σόιμπλε παραμείνει ισχυρό και μετά τις γερμανικές εκλογές και επιμείνει στην «προτεσταντική» πολιτική τιμωρίας της Ελλάδας και την άρνηση διευθέτησης του χρέους της, κυβερνητικοί παράγοντες που συνομιλούν σχεδόν καθημερινά με τον πρωθυπουργό δεν αποκλείουν τη ρήξη με τους δανειστές και την προσφυγή στις κάλπες εντός του 2017. 

«Αν οι δανειστές το φθινόπωρο απαιτήσουν η ΔΕΗ, εκτός από τον λιγνίτη, να πουλήσει και τα νερά για την παραγωγή ενέργειας ή ζητήσουν και νέα μέτρα, είτε γιατί δήθεν δεν επιτυγχάνονται οι στόχοι, είτε γιατί εμφανίζεται τρύπα στον εκτελούμενο Προϋπολογισμό, είτε γιατί έτσι ορίζουν τα προαπαιτούμενα για την τρίτη αξιολόγηση, τότε η σύγκρουση με την τρόικα θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη», μας λέει υπουργός και εκ των στενών συνεργατών του πρωθυπουργού. Και προσθέτει: «Αν οι δανειστές υπαναχωρήσουν από τον συμβιβασμό που πετύχαμε για να κλείσει η δεύτερη αξιολόγηση, τότε θα υπαναχωρήσουμε κι εμείς από τα συμφωνηθέντα. Ακόμη και τα μέτρα που έχουμε δεχθεί και τα οποία σύντομα θα ψηφίσουμε στη Βουλή δεν θα τα εφαρμόσουμε». Εξυπακούεται πως στην περίπτωση αυτή οι κάλπες θα είναι μονόδρομος, με τον Τσίπρα να προσπαθεί να μεταφέρει στον Μητσοτάκη το πρόβλημα των απαντήσεων στα διλήμματα που θα προκύπτουν από τις νέες απαιτήσεις των δανειστών. Κυρίως, όμως, από αυτά που θα επιχειρήσει να θέσει ο ίδιος ερχόμενος σε σύγκρουση με κατεστημένα συμφέροντα και στέλνοντας στη Δικαιοσύνη όζουσες υποθέσεις, οι οποίες διαπλέκονται και με πολιτικά πρόσωπα των κυβερνήσεων Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ.

Επιχείρηση εξυγίανσης με εξεταστικές 

Οι εκλογές, εφόσον συμβούν όλα αυτά, θα διεξαχθούν, ως είναι φυσικό, σε συνθήκες ακραίας πόλωσης. Κάτι που, σύμφωνα με τους αναλυτές της Κουμουνδούρου, ευνοεί τον ΣΥΡΙΖΑ, καθώς τα διλήμματα «με την Αριστερά ή τη Δεξιά;», «με τον Τσίπρα ή τον Μητσοτάκη;» θα αυξήσουν τη συσπείρωση των οπαδών του και θα περιορίσουν την απήχηση των ενδιάμεσων δυνάμεων του Κέντρου. Υπό το πρίσμα αυτό -ενός εκλογικού διακυβεύματος- θα πρέπει, λένε αξιόπιστες κυβερνητικές πηγές, να αποκρυπτογραφήσουμε και τις εξεταστικές για τα εξοπλιστικά, την Υγεία και όσες άλλες κυβερνητικές παρεμβάσεις θα ακολουθήσουν ενδεχομένως για τα θέματα της λαθρεμπορίας καυσίμων ή για δημόσιες υποθέσεις και συμβάσεις στις οποίες εμπλέκονται και ανεξάρτητες αρχές. «Εκτός από ανάγκη εξυγίανσης του δημοσίου βίου, η σύγκρουση με την ανομία και τη διαπλοκή συγκροτούν και ένα ελκυστικό πολιτικοεκλογικό αφήγημα», μας λένε. 

Προσώρας, πάντως, ο πρωθυπουργός, όπως έδειξε και η τελευταία συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου, θα προσπαθήσει να ανακόψει τη φθορά που υφίσταται η κυβέρνησή του από τη συμφωνία για περικοπή του αφορολόγητου και των συντάξεων. Η εντολή για εντατική και συστηματική δουλειά των υπουργείων προκειμένου να παραχθεί έργο που θα αποφέρει επιπλέον έσοδα στο κράτος αποτελεί το λογικό επακόλουθο της προσαρμογής της κυβέρνησης στην αμείλικτη πραγματικότητα, όπως αυτή προκύπτει μετά τη συμφωνία με τους δανειστές. 

«Πλέον και ο ΣΥΡΙΖΑ είναι συστημική δύναμη»

«Πλέον δεν υπάρχουν δικαιολογίες, ούτε μπαμπούλες και εχθροί που μας αντιμάχονται και μας εμποδίζουν. Το Πρώτη Φορά Αριστερά τελείωσε. Οπως τελείωσε και το “αμαρτωλοί οι προηγούμενοι, παρθένες εμείς”. Η δικαιολογία των κακών μνημονίων εξέπνευσε. Πλέον και ο ΣΥΡΙΖΑ είναι συστημική δύναμη. Ο Τσίπρας θα κριθεί όχι από τα λόγια, αλλά από τη διαχείριση της καθημερινότητας των πολιτών, την υπεράσπιση των εθνικών μας θεμάτων και τη δυνατότητα να ηγηθεί και να ενώσει τη μεγάλη προοδευτική παράταξη», μας λέει βουλευτής προερχόμενος από το ΠΑΣΟΚ, ο οποίος μέχρι τον Νοέμβριο ήταν μέλος του Υπουργικού Συμβουλίου. 

Ο περί ου ο λόγος βουλευτής, όπως και πολλοί άλλοι συνάδελφοί του, συμφωνούν με όσους στον ΣΥΡΙΖΑ και την κυβέρνηση υποστηρίζουν ότι από τη στιγμή που η επιλογή του πρωθυπουργού ήταν να μη συγκρουστεί με τους δανειστές για το αφορολόγητο και τις συντάξεις, όπως αρκετοί βουλευτές και κομματικά στελέχη εισηγούνταν, θα πρέπει οι εκλογές να πάνε όσο γίνεται πιο μακριά. Οχι για το 2019, οπότε και θα πρέπει να υλοποιηθούν τα μέτρα, αλλά τουλάχιστον μέχρι το φθινόπωρο του 2018, εφόσον βεβαίως η χώρα έχει βγει από το μνημόνιο και στο μεσοδιάστημα οι ασκούμενες πολιτικές έχουν αποδώσει καρπούς βελτιώνοντας και το αρνητικό για την κυβέρνηση κλίμα. Στο σημείο αυτό να σημειώσουμε πως ο πρωθυπουργός -εκτός της επιθυμίας του για παραμονή στην εξουσία, όπως του καταλογίζουν οι αντίπαλοί του, ή της πίστης του ότι η οικονομία με το κλείσιμο της αξιολόγησης και την ένταξη στο Πρόγραμμα Ποσοτικής Χαλάρωσης θα αρχίσει (υποβοηθούμενη από τον τουρισμό, την ιδιωτικοποίηση των 14 αεροδρομίων, τα μεγάλα οδικά έργα και δύο-τρεις μεγάλες επενδύσεις που του έχουν υποσχεθεί) να ανακάμπτει- ελπίζει ότι η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη παραμονή του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία τον βοηθά να αποκτήσει εκείνα τα ερείσματα στο κράτος και ιδιαίτερα σε υπηρεσίες, Αρχές και θεσμούς, που επηρεάζουν το εκλογικό σώμα και τα οποία μέχρι τώρα ανήκουν στη Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ. 

Εκλογές και συμφέροντα

Οπως μας λέει υψηλόβαθμο -και ειδήμων περί τα εκλογικά- στέλεχος της Κουμουνδούρου, «οι εκλογές, εκτός από δημοκρατική αρχή, κατά βάση, είναι σύγκρουση για το γκουβέρνο. Για την κατοχή, τη νομή και τον επηρεασμό της εξουσίας προς προοδευτική ή συντηρητική κατεύθυνση. Είναι διαφορετικό να καταγράφεται απλώς η απήχηση της Αριστεράς, όπως επιδιώκουν το ΚΚΕ, ο Παναγιώτης Λαφαζάνης και άλλα αριστερά σχήματα και άλλο, εκτός από την απήχηση της Αριστεράς, να καθορίζεται και η τύχη συμφερόντων που εν τω μεταξύ έχουν συναρθρωθεί μαζί της λόγω της διακυβέρνησης. Οσο περισσότερο χρόνο μείνει ο ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία τόσο περισσότερο θα χάνει η Δεξιά τα ερείσματά της στο κράτος και επομένως θα μειώνεται και η εκλογική της επιρροή. Σφάλλουν λοιπόν οι “53”, οι “13”, ο Φίλης, ο Σκουρλέτης και όσοι άλλοι σύντροφοι θέλουν εκλογές τώρα για να τις χάσουμε προκειμένου να κρατήσουμε την αριστερή μας ψυχή. Και σφάλλουν διπλά γιατί ο Μητσοτάκης, αν πάρει την κυβέρνηση, δεν θα είναι παρένθεση αλλά μαζί με το ΠΑΣΟΚ θα προσπαθήσουν να μας τσακίσουν, με κάθε τρόπο προκειμένου να επανέλθουμε στα μικρά και μονοψήφια ποσοστά και να μην τους ξαναενοχλήσουμε». Με την ως άνω εκτίμηση συμφωνούν οι περισσότεροι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ και ιδιαίτερα οι 80-90, «άσημοι», οι οποίοι, σε περίπτωση που γίνουν τώρα εκλογές, πιθανολογείται βασίμως ότι δεν θα επανεκλεγούν.

«Οντως, αν ο Τσίπρας έκανε, αντί για συμφωνία, εκλογές θα ήταν σαν να είχε αποφασίσει να παραδώσει αμαχητί στον Μητσοτάκη», παραδέχεται και κορυφαίο στέλεχος της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Και προσθέτει: «Τώρα και επειδή τη λέζα των περικοπών σε συντάξεις και αφορολόγητο την έφαγε, θα προσπαθήσει να τις κάνει ει δυνατόν και στο τέλος της τετραετίας. Εάν βέβαια αντέξει». Πάντως ο Βασίλης Λεβέντης έχει πει στους στενούς του συνεργάτες πως «ο Τσίπρας μετά το Eurogroup της 22ας Μαΐου θα φέρει τη συμφωνία στη Βουλή ζητώντας να ψηφιστεί από 180 βουλευτές και αν δεν τους βρει θα πάει σε εκλογές». Στα ηγετικά κλιμάκια άλλων κομμάτων, αλλά και στον χώρο των μέσων ενημέρωσης και τον επιχειρηματικό κόσμο, υπάρχουν διαφορετικές και αποκλίνουσες εκτιμήσεις όσον αφορά τις εκλογές.

Αλλοι υποστηρίζουν ότι θα γίνουν πριν από την έξοδο από το μνημόνιο και άλλοι μετά - εφόσον βεβαίως η χώρα εξέλθει του από το μνημόνιο τον Αύγουστο του 2018. Σε κάθε περίπτωση αυτό το γαϊτανάκι της εκλογολογίας είναι που επιθυμεί και η ηγεσία της κυβέρνησης. Αντί να γίνεται αντιπολίτευση και πολιτική αντιπαράθεση επί υπαρκτών θεμάτων, τα κόμματα συγκρούονται επί της επικοινωνίας και των σεναρίων. Ιδίως των εκλογικών. Στο παιχνίδι αυτό ο Τσίπρας είναι καλύτερος και από τον Μητσοτάκη και από τη Φώφη, αλλά και από τους εσωκομματικούς του αντιπάλους και γι’ αυτό, παρά τις πολλές μνημονιακές χαρακιές που έχει δεχθεί, χαίρει, τουλάχιστον μέχρι τώρα, άκρας υγείας. Και στη Βουλή και στο κόμμα του...