Νίκος Φελέκης

Η Θοδώρα Τσάκρη είναι μία sui generis πολιτικός και ως εκ τούτου η φράση «τον ήπιαμε» που χρησιμοποίησε για να τονίσει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ απέτυχε στους αγρότες δεν ξενίζει. Οπως, κατά τη Θοδώρα, «δεν ξίνισε η σούπα» επειδή οι βουλευτές της αξιωματικής αντιπολίτευσης πήγαν τριήμερο ταξίδι για δουλειές στις Σπέτσες, προσκεκλημένοι του αρχηγού τους και με τα έξοδα πληρωμένα. Η αλήθεια πάντως είναι ότι στον ΣΥΡΙΖΑ δεν «τον ήπιαν» μόνο με τους αγρότες, αλλά «τον πίνουν» γενικώς.

Τουλάχιστον αυτό υποστηρίζουν ο Θωμάς Γεράκης, ο Δημήτρης Μαύρος, ο Κώστας Παναγόπουλος, ο Στράτος Φαναράς και οι λοιποί επικεφαλής των δημοσκοπικών εταιρειών. Ολες -μα όλες- οι μετρήσεις της κοινής γνώμης αποφαίνονται πως ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται σε διαρκή πτώση, κοινώς, όπως θα ’λεγε κι η Θοδώρα, «τον πίνει». Τα ποσοστά του στην καλύτερη των περιπτώσεων και με αναγωγή φτάνουν το 13%-15% και στη χειρότερη η πρόθεση ψήφου κινείται στην περιοχή του 10%-12%, ενώ σε τρεις μετρήσεις (προσφάτως της MRB και της Merton Analysis και παλαιότερα της GPO) η καταγραφή της δύναμής του ήταν μονοψήφια.

Ευρωεκλογές

Ως είναι φυσικό, τα δημοσκοπικά ευρήματα όχι μόνο συντηρούν, αλλά και επιτείνουν το κλίμα σκεπτικισμού και μελαγχολίας που επικρατεί -μετά τη διπλή εκλογική ήττα και την αποχώρηση Τσίπρα από την ηγεσία- στην Κουμουνδούρου. Μάλιστα, ορισμένα υψηλόβαθμα στελέχη, μέλη της Πολιτικής Γραμματείας, υποστηρίζουν πως η κατάσταση θα γίνει ακόμη χειρότερη και οι εξελίξεις θα είναι δραματικές αν επιβεβαιωθεί το «καταστροφικό», όπως το χαρακτηρίζουν, σενάριο του 10%-12% στις ευρωεκλογές. Το επίθετο «χειρότερη» αναφέρεται και στη συνοχή, αλλά και στο ηγετικό στάτους του ΣΥΡΙΖΑ.

Ομως δεν είναι μόνο το «καταστροφικό» 10%-12% που προκαλεί αισθήματα απογοήτευσης και δυσθυμίας στους συνομιλητές μας, είναι και το «σενάριο της στασιμότητας», όπως αποκαλούν το 13%-15% που θα μπορούσε να λάβει, σύμφωνα με την καλή προφητεία των δημοσκόπων, ο ΣΥΡΙΖΑ στις ευρωεκλογές. Και ο λόγος είναι απλός: «Το σενάριο της στασιμότητας μας κατατάσσει οριστικά στην κατηγορία των μη κυβερνητικών κομμάτων. Ο χαρακτηρισμός “κυβερνώσα Αριστερά” παύει να υφίσταται. Γινόμαστε ένα μικρομεσαίο κόμμα.

Κυβερνητική προοπτική θα μπορούσαμε να έχουμε μόνο αν το ποσοστό μας ξεπερνούσε το 17,8% και έφτανε, λόγω και της δυσαρέσκειας (ακρίβεια, ομόφυλα ζευγάρια, φορολογία ελεύθερων επαγγελματιών κ.ά.) για την κυβέρνηση, στο 20%-22%, με τη διαφορά από την πρώτη Ν.Δ. να είναι λιγότερη από 10 μονάδες».

Στη ρεαλιστική αυτή προσέγγιση των συνομιλητών μας θα πρέπει να προσθέσουμε ένα ακόμη αρνητικό για τον ΣΥΡΙΖΑ στοιχείο: το ΠΑΣΟΚ. Αν η Χαριλάου Τρικούπη καταφέρει να έρθει δεύτερο κόμμα στις ευρωεκλογές -και μάλιστα με ευκρινή διαφορά (3%-4%) από τον ΣΥΡΙΖΑ-, τότε τα πρωτεία στην Κεντροαριστερά θα τα κερδίσει ξανά το κόμμα που ίδρυσε ο Ανδρέας Παπανδρέου. Και το χειρότερο για τον Στέφανο Κασσελάκη: δεν θα είναι αυτός ο αντίπαλος του Κυριάκου Μητσοτάκη για την πρωθυπουργία, αλλά ο Νίκος Ανδρουλάκης. Εάν αυτό συμβεί, ο Stefanos θα πρέπει να χαιρετήσει την Αλεξάνδρεια, ήγουν αξιωματική αντιπολίτευση και οιονεί κυβέρνηση που χάνει, και να σκεφτεί τι θα κάνει.

Στροφή στην Κεντροαριστερά

Αυτή η βασίμως πιθανολογούμενη εξέλιξη ενισχύει στην Κουμουνδούρου τη φωνή εκείνων που θεωρούν πως ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να εγκαταλείψει την GUE, την Ομάδα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, και να ενταχθεί στη Σοσιαλιστική Ομάδα σηματοδοτώντας με αυτό τον τρόπο τη στροφή προς την Κεντροαριστερά. Μάλιστα ο Θανάσης Θεοχαρόπουλος υποστηρίζει πως «η στροφή προς μια μεγάλη Κεντροαριστερά δεν είναι απλώς μια πρόταση.

Είναι αναγκαιότητα και αίτημα της κοινωνικής βάσης του ΣΥΡΙΖΑ». Και προς επίρρωσιν τούτου, επικαλείται δημοσκοπικό εύρημα της MRB, σύμφωνα με το οποίο το 62% των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ θεωρεί πως το κόμμα τους ιδεολογικά πρέπει να κινηθεί προς την Κεντροαριστερά και μόνο το 30% προς την Αριστερά. Κατά συνέπεια, λέει ο Θεοχαρόπουλος, «η ευθυγράμμισή μας με αυτή την πραγματικότητα είναι επιτακτικό καθήκον, ιδίως για ένα κόμμα των μελών, όπως θέλουμε να είμαστε».

Εικάζεται ότι στο συνέδριο στην άποψη αυτή θα προσχωρήσει και ο Κασσελάκης, παρότι έως τώρα δηλώνει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα παραμείνει στην GUE. Εξάλλου, ο ίδιος αισθάνεται περισσότερο άνετα με τους μετριοπαθείς κεντρώους είτε της Αριστεράς είτε της Δεξιάς παρά με τους πούρους αριστερούς. Η -αναμενόμενη- μεταστροφή του Κασσελάκη από την Αριστερά στην Κεντροαριστερά δεν πρόκειται πάντως να εκπλήξει, αφού οι... μεταμορφώσεις αποτελούν σταθερό στοιχείο της προσωπικότητας του ανδρός. Οπως δεν θα εκπλήξει και τυχόν αλλαγή στάσης απέναντι στο νομοσχέδιο για τα ομόφυλα ζευγάρια.

Το πιθανότερο είναι να μην υπάρξει τελικά κομματική πειθαρχία για τους βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ. Οπως άλλωστε συνέβη και με την επιστολική ψήφο. Από το «Ναι» επί της αρχής ο ΣΥΡΙΖΑ πήγε στο «Οχι» σε όλα. Και αφορμή δεν ήταν, όπως λένε, η αιφνίδια τροπολογία της κυβέρνησης για να ισχύσει και στις βουλευτικές εκλογές η επιστολική ψήφος. Προτού κατατεθεί η τροπολογία Κεραμέως, ο ΣΥΡΙΖΑ είχε υπερψηφίσει την ένσταση αντισυνταγματικότητας που κατέθεσαν η Νέα Αριστερά και το ΚΚΕ. Δηλαδή συμφωνούσε επί της αρχής με ένα νομοσχέδιο που ήταν αντισυνταγματικό!

Τα «σάλτα» Κασσελάκη

Αυτά τα «σάλτα» μόνο ο ΣΥΡΙΖΑ στην εποχή Κασσελάκη μπορεί να τα κάνει. Και όπως ομολογείται, είναι ένας από τους λόγους που εξηγεί τη δημοσκοπική καχεξία του ΣΥΡΙΖΑ. «Ο Μητσοτάκης έχει το πρόβλημα με τα ομόφυλα ζευγάρια, τη νύφη όμως την πληρώνει ο ΣΥΡΙΖΑ. Το ίδιο συμβαίνει και με την επιστολική ψήφο και τα μη κρατικά πανεπιστήμια. Απολογούμενοι είμαστε εμείς», μας λέει ιστορικό στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ, το οποίο θεωρεί πως αυτά είναι αποτέλεσμα της έλλειψης πολιτικότητας του Στέφανου Κασσελάκη, ο οποίος «τις περισσότερες φορές κάνει του κεφαλιού του ή ρωτάει έναν στενό κύκλο δικών του ανθρώπων, οι οποίοι του υποδεικνύουν συμπεριφορές και δηλώσεις που πολιτικά είναι άστοχες και σχεδόν πάντα καταλήγουν να είναι σε βάρος του κόμματος».

Δεν είναι πάντως λίγα τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, μεταξύ των οποίων βουλευτές και μέλη της Πολιτικής Γραμματείας, τα οποία διατείνονται πως οι αλλοπρόσαλλες καταστάσεις που επικρατούν στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης μπορούν να οδηγήσουν το συνέδριο να γίνει «μαύρη τρύπα», αντί για εφαλτήριο, στην πολιτικο-εκλογική εξέλιξη του ΣΥΡΙΖΑ. Φέρνουν δε ως παράδειγμα τον δυϊσμό σε ό,τι αφορά τις πολιτικές θέσεις. Στις Σπέτσες οι βουλευτές πρότειναν θέσεις και η «ομήγυρη των 40» (στους 35 βουλευτές προστίθενται ο πρόεδρος, οι δύο γραμματείς, ο διευθυντής της Κ.Ο. και η εκπρόσωπος Τύπου) τις ενέκρινε.

Μόνο που κάποιες από αυτές τις θέσεις, όπως, για παράδειγμα, του Πολάκη για τη Δικαιοσύνη ή για τις προσλήψεις στο Δημόσιο, βρίσκονται σε δυσαρμονία με όσες ομοφώνως εισηγείται προς το συνέδριο η Επιτροπή Θέσεων της Κεντρική Οργανωτική Επιτροπή του Συνεδρίου (ΚΟΕΣ). «Εχουμε δύο θέσεις. Των βουλευτών και του κόμματος. Ούτε σε αυτό υπάρχει συντονισμός», μας λέει πρώην βουλευτής και νυν μέλος της Επιτροπής Θέσεων της ΚΟΕΣ, ο οποίος συμφωνεί με όσους από τους συντρόφους του υποστηρίζουν πως η επιλογή των υποψηφιοτήτων για την Ευρωβουλή δεν μπορεί να είναι αποτέλεσμα εσωκομματικού δημοψηφίσματος. Και μάλλον έχουν δίκιο.

Αν υπήρχε λίστα θα μπορούσε κάποιος να δεχθεί ότι οι προκριματικές εκλογές είναι σωστή διαδικασία. Οι ευρωεκλογές θα γίνουν όμως με σταυρό προτίμησης. Αρα όσοι θέλουν να είναι υποψήφιοι πρέπει να εκλεγούν δύο φορές. Μία στο κόμμα και μία στην κοινωνία. Επιπροσθέτως, δεν μπορεί το μερικό (η εσωκομματική προκριματική εκλογή) να είναι υπέρτερο του γενικού, που είναι το εκλογικό σώμα.

Τούτων δοθέντων, μάλλον θα πρέπει να αναμένουμε ότι μετά την κομματική πειθαρχία για τα ομόφυλα ζευγάρια θα υπάρξει αλλαγή και στις υποψηφιότητες για την Ευρωβουλή. Εξάλλου, είναι λογικό αν θέλουν στο ευρωψηφοδέλτιο να περιλαμβάνονται και πρόσωπα ευρύτερης αποδοχής και κύρους που δεν είναι κομματικά μέλη ή δεν θα μπορούσαν να επιλεγούν από μια εσωκομματική προκριματική διαδικασία. Βεβαίως, ο Κασσελάκης μπορεί να καταφύγει, όπως του λένε κάποιοι, στη... Δήμητρα Λιάνη: στο «μισό - μισό». Οχι στην τηλεοπτική του βερσιόν, αλλά ως μέθοδο επιλογής. Δηλαδή, κάποιους να υποδεικνύει, μετά από εσωκομματική ψηφοφορία, το κόμμα και κάποιους να τους (δι)ορίζει ο αρχηγός. Είναι κι αυτό μια κάποια λύση. Και μάλλον η καλύτερη αν ο Stefanos θέλει να έχει και την πίτα ολάκερη και τον σκύλο χορτάτο.

Στην περίπτωση αυτή ο σκύλος του Κασσελάκη (το κόμμα, όχι η συμπαθέστατη Φάρλι) μπορεί να χορτάσει, ο Στέφανος όμως θα συνεχίσει να είναι νηστικός όσο οι αναλογιστές δεν του δίνουν μεγαλύτερο κομμάτι στις πίτες των δημοσκοπήσεων. Και θα τον κόβει η λόρδα, όπως τον Μπυρικόκο του Καραγκιόζη, όσο το ποσοστό εμπιστοσύνης των πολιτών για την πρωθυπουργία υπολείπεται δραματικά ακόμη και του ποσοστού του ΣΥΡΙΖΑ.

Οι δημοσκοπήσεις

Στην τελευταία έρευνα της Μetron Analysis ο ΣΥΡΙΖΑ παίρνει 12% και ο Κασσελάκης, για πρωθυπουργός, 6%. Με αυτά τα ευρήματα είναι λογικό να επικρατεί αμηχανία στην Κουμουνδούρου, αλλά και ευρύτερα στα κόμματα της αντιπολίτευσης, αφού με εξαίρεση το ΚΚΕ και το κόμμα του Βελόπουλου, όλα τα άλλα βρίσκονται μεταξύ σφύρας και άκμονος. Ακόμη και το ΠΑΣΟΚ που έχει μια μικρή άνοδο, το τελευταίο διάστημα δείχνει να έχει «κολλήσει» στο 13%-14% και οπωσδήποτε εμφανίζεται ανήμπορο να «πετάξει» σε ποσοστό που να μπορεί να θεωρηθεί απειλή για τη Ν.Δ.

Το σίγουρο είναι ότι την επομένη των ευρωεκλογών θα έχουμε εξελίξεις -και μάλιστα δραματικές- αν επιβεβαιωθεί η MRB, η οποία δίνει στη Ν.Δ. 36,1% και τα τέσσερα μεγαλύτερα κόμματα της αντιπολίτευσης τα δείχνει να βρίσκονται στο όριο του στατιστικού λάθους μεταξύ τους. Συγκεκριμένα, ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ παίρνουν το ίδιο ακριβώς ποσοστό (12,1%), το ΚΚΕ 9,3% και η Ελληνική Λύση 9,1%. Δυστυχώς, όταν μικραίνουν τα κόμματα μεγαλώνουν οι ιδεοληψίες τους, με αποτέλεσμα να επικρατεί αμηχανία - έως και αφασία.

Σε κάθε περίπτωση, η Ν.Δ. κυριαρχεί στον κεντρώο και κεντροδεξιό χώρο, την εκ δεξιών φθορά της την εισπράττει η Ελληνική Λύση, ενώ το ΚΚΕ επωφελείται από τις διαρροές που υπάρχουν από τη μνημονιακή Αριστερά. Αυτός είναι και ένας από τους λόγους που η Νέα Αριστερά καταγράφει χαμηλές δημοσκοπικές πτήσεις. Προέρχεται από τον ΣΥΡΙΖΑ που, όπως το ΠΑΣΟΚ και η Ν.Δ., υλοποίησε μνημονιακές πολιτικές.

Μάλιστα, η ηγεσία του (Χαρίτσης, Αχτσιόγλου, Τσακαλώτος κ.ά.) ήταν στην πρώτη γραμμή των μνημονιακών κυβερνήσεων του Αλέξη Τσίπρα. Δεύτερον, από τη στιγμή της ίδρυσής της και μέχρι τώρα όχι μόνο δεν ασκεί κριτική στον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά υπερασπίζεται και τις κυβερνητικές του πολιτικές, οι οποίες όμως ήταν αυτές που αποδοκίμασαν -και μάλιστα με ηχηρό τρόπο- οι ψηφοφόροι. Τρίτον, μεγαλύτερες αποστάσεις από τον Τσίπρα παίρνει ο Κασσελάκης παρά ο Χαρίτσης και οι σύντροφοί του. Χωρίς κριτική στον Τσίπρα, τον ΣΥΡΙΖΑ και τη μνημονιακή περίοδο πάλι καλά που η Νέα Αριστερά βρίσκεται στο όριο του 3%.

Σαν τον Βαρουφάκη

Αν συνεχίσει στον ίδιο δρόμο, μπορεί να έχει την τύχη των δύο άλλων αριστερόστροφων κομμάτων που ξεπήδησαν από τον ΣΥΡΙΖΑ. Της ΛΑΕ του Παναγιώτη Λαφαζάνη που στις βουλευτικές εκλογές του 2015 πήρε 2,86% και του ΜέΡΑ25 του Γιάνη Βαρουφάκη που στις ευρωεκλογές του 2019 έλαβε 2,99%. Με βάση τις έως τώρα δημοσκοπικές της επιδόσεις, η Νέα Αριστερά ενδέχεται να χάσει για λίγες ψήφους το όριο του 3%. Για να καταφέρει να μπει στην κατανομή των εδρών, θα πρέπει στις 133 μέρες που απομένουν μέχρι τις ευρωεκλογές να αλλάξει το πρόσωπό της. Ζούμε στην εποχή των αρχηγών και των ηγετικών προσωπικοτήτων και το νεότευκτο κόμμα εμφανίζεται σαν να διοικείται από συλλογικό προεδρείο.

Επίσης, δεν έχει καταφέρει να παράξει ή να πρωταγωνιστήσει σε κοινωνικά ή πολιτικά γεγονότα που θα της προσέδιδαν τη διακριτότητα που χρειάζεται να έχει ένα υπολογίσιμο, στον δημόσιο βίο, κόμμα. Οι χαμηλές πτήσεις μπορεί να αλλάξουν εάν στην πορεία προς τις ευρωεκλογές καταφέρει να συνασπίσει προσωπικότητες και συλλογικότητες, ίσως όχι σε κόμμα, αλλά σε μια λίστα για μια διαφορετική πορεία της Ευρώπης και της Ελλάδας μέσα σε αυτή. Το σίγουρο είναι ότι ο Αλέξης Χαρίτσης έχει μεγάλη ανηφόρα μπροστά του.

Τουλάχιστον αυτοί δεν έχουν Πολάκη που να τους κάνει άνω-κάτω. Το «προνόμιο» αυτό το έχει ο Stefanos, ο οποίος είδε για μια ακόμη φορά τον «σύντροφο Παύλο» να του... ξινίζει τη σούπα. Η υβριστική επίθεση στον σκιτσογράφο Ηλία Μακρή είναι «κόπι πάστε» των... -κατά το παρελθόν- ηρωικών στιγμών του βουλευτή Χανίων. Ο Κασσελάκης έδωσε εντολή να τον αποδοκιμάσουν. Βέβαια, η αποδοκιμασία ήταν, κατά κάποιον τρόπο, αντίστοιχη με αυτές του Τσίπρα. Οι πληροφορίες όμως λένε πως ο Stefanos δεν θα είναι τόσο γενναιόδωρος όσο ο Αλέξης σε περίπτωση που ο «Παυλάρας» παρεκτραπεί και πάλι.

Για τυχόν «Οχι» στα ομόφυλα ζευγάρια δεν θα τον διαγράψει, όμως «για άλλο λόγο είναι πιθανό», μας λέει διακεκριμένο στέλεχος και με θέση ευθύνης στην αξιωματική αντιπολίτευση, που μαζί με τον Πολάκη βρέθηκε στην ομάδα των υποστηρικτών του Κασσελάκη για τη διαδοχή του Τσίπρα. Βεβαίως, πριν το συνέδριο είναι δύσκολο να προχωρήσει σε ανασύνθεση της ηγετικής του ομάδας. Ενδέχεται όμως να τον διευκολύνει ο Πολάκης παραιτούμενος από τη θέση του συντονιστή της Κοινοβουλευτικής Ομάδας...