Νίκος Φελέκης

Το πρωί της 5ης Ιουνίου 1967, όλα τα αεροπλάνα του Ισραήλ (197 στον αριθμό) σηκώθηκαν και επιτέθηκαν αιφνιδιαστικά σε 19 αιγυπτιακά αεροδρόμια καταστρέφοντας μέσα σε τρεις ώρες σχεδόν όλη την Αεροπορία της Αιγύπτου, που αριθμούσε 400 αεροπλάνα.

Οι Ισραηλινοί, με απώλειες μόνο 19 αεροσκαφών, σημείωσαν έναν απροσδόκητο θρίαμβο, που δεν μπορούσε να φανταστεί ούτε και ο πιο αισιόδοξος στρατιωτικός τους. Παράλληλα, με συνεχείς αεροπορικές επιδρομές την ίδια ημέρα προκάλεσαν ανεπανόρθωτες καταστροφές στις αεροπορίες των λοιπών συμμάχων των Αιγυπτίων. Η απόλυτη υπεροχή του Ισραήλ στον αέρα υπήρξε ο καθοριστικός παράγοντας για να κερδηθεί ο «πόλεμος των έξι ημερών».

Για να μπορέσει ο ΣΥΡΙΖΑ να επικρατήσει της Ν.Δ. στον «πόλεμο των οκτώ εβδομάδων» μέχρι τις εκλογές θα πρέπει να έχει... αεροπορία. Εχει; Και ποιοι είναι αυτοί; Ο Τσακαλώτος, ο Παππάς, ο Φίλης, ο Πολάκης, ο Τζανακόπουλος, ο Σκουρλέτης, η Αχτσιόγλου; Μπορεί με αυτούς και ορισμένους άλλους της παλιάς φρουράς (Φλαμπουράρης, Γεροβασίλη, Δραγασάκης, Βίτσας) και ορισμένους νεότερους, κατά βάση πασοκογενείς (Ξενογιαννακοπούλου, Σπίρτζης, Τζουμάκας), να κερδίσει τις εκλογές ο Αλέξης Τσίπρας; Δύσκολο. Τουλάχιστον αυτό λένε οι δημοσκοπήσεις.

«Η dream team του προέδρου»

Θα μπορέσει μέχρι την 21η Μαΐου να παρουσιάσει μια νέα γενιά ικανών... αεροπόρων, που θα μπορέσουν να... βομβαρδίσουν το Μαξίμου και τα υπουργεία με νέες ιδέες, ρεαλιστικές θέσεις και ελκυστικό κυβερνητικό πρόγραμμα ώστε να αλλάξει η γνώμη των ψηφοφόρων για τις διαχειριστικές ικανότητες της ομάδας με την οποία ο Αλέξης Τσίπρας προτίθεται να κυβερνήσει; Αυτό είναι πιο δύσκολο. Αφενός ο χρόνος είναι λίγος και αφετέρου ακόμη και «η dream team του προέδρου», όπως ονομάτισαν τους 30 τεχνοκράτες συμβούλους του Τσίπρα, έχει περιπέσει στην αφάνεια. Αν ρωτήσεις κάποιο μέλος του ΣΥΡΙΖΑ, εκτός κεντρικής διοίκησης, δύσκολα θα μπορέσει να σου αναφέρει τα ονόματα δύο-τριών ατόμων της «dream team».

Αφού λοιπόν δεν διαθέτει... αεροπορία, θα πρέπει να καταφύγει στο... πεζικό και στον αιφνιδιασμό. Να μιμηθεί δηλαδή τον Αριέλ Σαρόν, ο οποίος, με ένα ευφυές στρατήγημα, έφερε τα τεθωρακισμένα πίσω από τις αιγυπτιακές δυνάμεις στο Σινά και στη Λωρίδα της Γάζας κυκλώνοντάς τις. Αυτό μπορεί να το καταφέρει ο Τσίπρας, αφού ο Μητσοτάκης και οι επιτελείς του είναι «ζαλισμένοι» από το δυστύχημα των Τεμπών και τη συνακόλουθη δημοσκοπική πτώση, που φέρνει τη Ν.Δ. κάτω από το 30% και τη διαφορά από τον ΣΥΡΙΖΑ να μειώνεται κοντά στο όριο του στατιστικού λάθους.

Και ζαλισμένοι καθώς είναι, ασχολούνται πρωτίστως με την επικοινωνία, με βασικό τους μέλημα οι δημοσκοπήσεις να δείξουν ότι δεν χάνει μόνο ο Μητσοτάκης, αλλά και ο Τσίπρας και ο Ανδρουλάκης, και ως εκ τούτου η κυβέρνηση, όσο πλησιάζουμε προς τις κάλπες, μπορεί να ανακτήσει το χαμένο έδαφος. Οσο λοιπόν ο Μητσοτάκης ασχολείται με την επικοινωνία, ο Τσίπρας θα πρέπει να κάνει έφοδο στα κυβερνητικά ανάκτορα με την πραγματικότητα.

Μιλώντας αφενός για την ακρίβεια, την αισχροκέρδεια, την υποβάθμιση της δημόσιας περίθαλψης και υγείας, την αποψίλωση του κράτους, την απίσχνανση των εργασιακών και κοινωνικών δικαιωμάτων. Και αφετέρου με αποκαλύψεις για τα κακώς κείμενα, τα λάθη και τις καταγγελλόμενες, από την Κουμουνδούρου, σκοτεινές υποθέσεις της «γαλάζιας» διακυβέρνησης. Και αυτό θα κάνει, λένε οι πληροφορίες.

«Συσσωρευμένη αγανάκτηση»

Μέχρι και τις εκλογές, τα Τέμπη και οι κυβερνητικές ευθύνες για την τραγωδία θα είναι στις αντιπολιτευτικές προτεραιότητες του ΣΥΡΙΖΑ, αφού η αξιωματική αντιπολίτευση θεωρεί πως ήταν «η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι για να εκφραστεί η συσσωρευμένη αγανάκτηση του κόσμου από τα δεινά μιας τετραετίας».

Για τον Αλέξη Τσίπρα, σύμφωνα με όσα μεταφέρουν συνομιλητές του, «όποιος κυβερνά, και μάλιστα τέσσερα ολόκληρα χρόνια, έχει το κύριο βάρος της ευθύνης για ένα τέτοιο τραγικό δυστύχημα. Οποιος μοιράζει την ευθύνη αόριστα, το μόνο που επιδιώκει είναι συγκάλυψη. Είχαν τέσσερα χρόνια να κάνουν ό,τι χρειαζόταν -και να διατηρήσουν τις υπάρχουσες μέχρι το 2019 δικλίδες ασφαλείας- και δεν έκαναν τίποτα απολύτως. Η αλήθεια και η δικαιοσύνη που επιζητούν το πανελλήνιο και η νέα γενιά για τα αίτια της τραγωδίας δεν μπορούν να υπάρξουν παρά μόνο μετά από πολιτική αλλαγή».

Ο τέως πρωθυπουργός αμφισβητεί μάλιστα και τη διακηρυγμένη πρόθεση του Κυριάκου Μητσοτάκη να συγκρουστεί με το «βαθύ, αναχρονιστικό και πελατειακό κράτος», λέγοντας: «Ποιος θα συγκρουστεί με αυτό το κράτος; Ο ίδιος και η κυβέρνησή του που κυβερνούν τέσσερα ολόκληρα χρόνια με ρουσφέτια, “ημετέρους”, απευθείας αναθέσεις, ρεκόρ μετακλητών με διπλασιασμένους μισθούς και “γαλάζιων”golden boys με μπόνους εκατομμυρίων, με τον πιο παλαιοκομματικό τρόπο;

Ο Μητσοτάκης με τον Καραμανλή, που στα ονόματα και τις πρακτικές τους, όπως είδαμε και στην περίπτωση του παρανόμως μεταταχθέντος σταθμάρχη, συμπυκνώνονται όλος ο πελατειασμός και οι παθογένειες της Μεταπολίτευσης;». Εκτός από τα Τέμπη, στην αντιπολιτευτική φαρέτρα της Κουμουνδούρου μέχρι τις εκλογές θα πρέπει να υπάρχουν οι υποκλοπές και η αποδιοργάνωση του ΕΣΥ, που αφορούν τα δικαιώματα και το κοινωνικό κράτος, ενώ το νέο στοιχείο που προστίθεται είναι το νερό, που, σύμφωνα με το σύνολο των κομμάτων της αντιπολίτευσης, η κυβέρνηση, με το νομοσχέδιο που ψήφισε, θα επιχειρήσει να δρομολογήσει την ιδιωτικοποίησή του.

Ο Αλέξης Τσίπρας το θεωρεί πολύ σημαντικό θέμα και γι’ αυτό είχε προγραμματίσει να μιλήσει στη Βουλή και να καταγγείλει σε υψηλούς τόνους το «ξεπούλημα» ενός κοινωνικού αγαθού, για το οποίο υπάρχει «στοπ» και από το Συμβούλιο της Επικρατείας. Φευ, ο θάνατος της μητέρας της συζύγου του τον υποχρέωσε να ακυρώσει την ομιλία του... Ομως η εντολή προς τους βουλευτές και τα στελέχη του είναι να κάνουν το νερό σύνθημα αποδοκιμασίας της κυβέρνησης και προσωπικά του πρωθυπουργού. Κατά κάποιον τρόπο, να αντιγράψουν το ΠΑΣΟΚ του 1985.

Τότε, για να κερδίσει τις εκλογές ο πατήρ Μητσοτάκης, ο Κωνσταντίνος, είχε υποσχεθεί πως αν τον ψηφίσουν θα δώσει φτηνά αυτοκίνητα στον κόσμο. Το σύνθημα που ακουγόταν λοιπόν στις συγκεντρώσεις του Ανδρέα Παπανδρέου ήταν «καλύτερα παπάκι παρά τον Μητσοτάκη». Ο Τσίπρας θέλει οι δικοί του οπαδοί να φωνάξουν «με τον Μητσοτάκη θα πούμε το νερό νεράκι». Και το σύνθημα, σύμφωνα με τις πληροφορίες, θα το έριχνε ο ίδιος στη Βουλή αν είχε πάει την Τρίτη. Είναι όμως σίγουρο ότι στις προεκλογικές συγκεντρώσεις του Τσίπρα μετά το Πάσχα θα ακούγεται. Και σε διάφορες παραλλαγές.

Κόμμα «ανάδελφο»

Επιπροσθέτως, ο Τσίπρας θεωρεί πως η Ν.Δ. έχει και ένα ακόμη σοβαρό πρόβλημα: είναι κόμμα «ανάδελφο». Δεν έχει εν δυνάμει κυβερνητικό εταίρο, εκτός κι αν σκοπεύει να συγκυβερνήσει με τον Βελόπουλο. Η επιστροφή του Μητσοτάκη στο σενάριο της αυτοδυναμίας γίνεται, κατά τον Αλέξη, εξ ανάγκης, αφού, όπως όλα δείχνουν, ο Νίκος Ανδρουλάκης δεν πρόκειται να δεχτεί να συγκυβερνήσει μαζί του.

Ωστόσο, η αυτοδυναμία είναι, πάντα κατά τον Τσίπρα, «όνειρο απατηλό» για τη Ν.Δ., ένα σενάριο που έχει καεί οριστικά, σε αντίθεση με τη δική του στρατηγική, των συμμαχιών, η οποία κερδίζει, σύμφωνα και με τις δημοσκοπήσεις, συνεχώς έδαφος και πλέον οι κυβερνήσεις συνεργασίας, έστω και οριακά, έρχονται πρώτες στις προτιμήσεις των ψηφοφόρων. Αυτός είναι και ο λόγος που η ηγεσία της αξιωματικής αντιπολίτευσης κρατά διακριτική στάση στον τσακωμό Μαξίμου και Χαριλάου Τρικούπη για το αν προσκάλεσε ή όχι ο Μητσοτάκης τον Ανδρουλάκη σε κατ’ ιδίαν συζήτηση. Οπως λέει ο Αλέξης, και αυτός δεν έχει συναντηθεί ιδιαιτέρως με τον Ανδρουλάκη, αλλά καταλαβαίνει την ανάγκη του επικεφαλής του ΠΑΣΟΚ να έχει τη δική του τακτική και να περιμένει το αποτέλεσμα των εκλογών για να ανοίξει τα χαρτιά του στο θέμα των συνεργασιών.

Σήμερα, ο Νίκος Ανδρουλάκης για να κερδίσει όσο το δυνατόν περισσότερες ψήφους το ΠΑΣΟΚ μπορεί -και είναι θεμιτό- να λέει ό,τι θέλει. Την επομένη των εκλογών, ειδικά αν ο ΣΥΡΙΖΑ είναι πρώτο κόμμα και στη Βουλή υπάρχει προοδευτική πλειοψηφία, θα είναι εξαιρετικά δύσκολο να επιμείνει στη θεωρία «πρωθυπουργός άλλο πρόσωπο». Εάν μπορεί να σχηματιστεί κυβέρνηση και κάποιοι το αρνηθούν, θα το πληρώσουν πολύ ακριβά στις δεύτερες εκλογές, διατείνεται ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ.

Η αιχμή αφορά πρωτίστως τον Ανδρουλάκη, ο οποίος, μετά από συνεχείς αλλαγές θέσεων ξαναγύρισε στην αρχική: Ούτε Μητσοτάκης ούτε Τσίπρας πρωθυπουργός, αλλά αυτός που θα υποδείξω εγώ, ήγουν Αλιβιζάτος, Βενιζέλος, Στουρνάρας και όποιος άλλος δεν έχει καθίσει στο Μαξίμου στην καρέκλα του πρωθυπουργού. Στελέχη της Κουμουνδούρου θεωρούν πως αυτή η θέση, εκτός από ανεδαφική, είναι και απαξιωτική για τη λαϊκή ετυμηγορία.

Αν ο λαός δώσει 30% και παραπάνω στον Μητσοτάκη ή στον Τσίπρα, δεν μπορεί ο Ανδρουλάκης με περίπου 10% να θέλει να επιβάλει αυτός τον πρωθυπουργό. Οι πολίτες, εκτός από κυβέρνηση, ψηφίζουν και για πρωθυπουργό. Το πολίτευμά μας, λένε, είναι -και μάλιστα με τη σφραγίδα του Ανδρέα Παπανδρέου- πρωθυπουργοκεντρικό. Τουλάχιστον αυτό ο νεαρός ευρωβουλευτής έπρεπε να το γνωρίζει, αφού ο Ανδρέας είναι ο ιδρυτής του κόμματος του οποίου σήμερα αυτός είναι επικεφαλής.

Με τη διαπίστωση αυτή συμφωνούν και στελέχη του ΠΑΣΟΚ, τα οποία αδυνατούν να καταλάβουν τις μεταπτώσεις του Ανδρουλάκη στο θέμα των συνεργασιών. Επισημαίνουν δε τον κίνδυνο να πέσει η ευθύνη στο ΠΑΣΟΚ σε περίπτωση ακυβερνησίας, κάτι που, όπως ομολογούν, εκ των πραγμάτων στις δεύτερες εκλογές θα το πληρώσουν πολύ ακριβά και μπορεί να θέσει σε δοκιμασία ακόμη και την ενότητα του κόμματος.

«Ψήφος στη σταθερότητα»

Εκ παραλλήλου, ο Τσίπρας κατηγορεί τον Κυριάκο Μητσοτάκη ότι «επιζητά αλαζονικά μια αυτοδύναμη και ανεξέλεγκτη κυβέρνηση, που δεν θα διστάσει να πάει τη χώρα όχι μόνο σε δεύτερες, αλλά και σε τρίτες εκλογές για να το καταφέρει ή να σχηματίσει, έστω βραχύβια, μια κυβέρνηση-κουρελού με βουλευτές από άλλα κόμματα». Επομένως, κατά τον Αλέξη Τσίπρα, «η ψήφος στον Μητσοτάκη οδηγεί τη χώρα σε αστάθεια και περιπέτειες».

Αντίθετα, η ψήφος στον ΣΥΡΙΖΑ είναι, όπως πιστεύει, «ψήφος στη σταθερότητα», επειδή η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ διασφαλίζει ότι από την πρώτη Κυριακή η χώρα θα έχει σταθερή κυβέρνηση προοδευτικής συνεργασίας. Υπό την προϋπόθεση βεβαίως να συμφωνήσει το ΠΑΣΟΚ και να βγαίνουν τα κουκιά, θα αντέτεινε, και ορθώς, κάποιος. Η πρωτιά του ΣΥΡΙΖΑ είναι πάντως δύσκολο να επιτευχθεί, εκτός κι αν καταφέρει να ξεπεράσει το 31,5% που είχε πάρει στις εκλογές του Ιουλίου του 2019, κάτι που με τα σημερινά δημοσκοπικά ευρήματα δεν φαίνεται πιθανό.

Εάν φτάσει και ξεπεράσει το ποσοστό του 2019, οι εκλογές αδιαμφισβήτητα θα είναι ντέρμπι και η διαφορά ανάμεσα στα δύο πρώτα κόμματα θα κυμανθεί στο όριο του στατιστικού λάθους. Η επιστροφή Πολάκη στα ψηφοδέλτια δεν φαίνεται πάντως να δίνει πόντους στον ΣΥΡΙΖΑ σε σχέση με τους αναποφάσιστους. Αντίθετα, τον βλάπτει. Τουλάχιστον αυτό λέγεται ότι δείχνουν τα photo groups και οι ποιοτικές μετρήσεις.

Κατά συνέπεια, στον πόλεμο των οκτώ εβδομάδων μέχρι τις εκλογές είναι σημαντικό να κρατήσουν το στόμα του Πολάκη κλειστό. Το δεύτερο που πρέπει να κάνει ο Τσίπρας είναι να συμπληρώσει, πριν από το Πάσχα, τα κενά στα ψηφοδέλτια που έχουν ανακοινωθεί, ώστε οι υποψήφιοι μαζί με το ψήσιμο του οβελία να δώσουν τη μάχη του σταυρού, και μόλις προκηρυχθούν οι εκλογές να δώσει στη δημοσιότητα και τα 15 ονόματα του ψηφοδελτίου Επικρατείας, τα οποία, κατά δήλωσή του, δεν θα είναι κομματικά στελέχη, αλλά στην πλειονότητά τους άνθρωποι με προσόντα, ικανότητες και θετικό γκελ στην κοινωνία.

Το τρίτο, να δείξει την ομάδα διακυβέρνησης, με ποιους δηλαδή θα κυβερνήσει. Ανεξάρτητα από το αν θα είναι κυβέρνηση συνεργασίας, ο Τσίπρας θα πρέπει να βρει τρόπο να δείξει ποια θα είναι η ηγετική κυβερνητική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ. Ετσι θα μπορέσει να ξεπεράσει και τα προβλήματα στη σχέση της κοινωνίας με ορισμένους από την «παλιά φρουρά» του ΣΥΡΙΖΑ και τους κομματικούς απαράτσνικους. Το τέταρτο που πρέπει να κάνει είναι να θέτει αυτός τα διλήμματα και τα ερωτήματα ώστε ο Μητσοτάκης να είναι υποχρεωμένος να απαντάει.

Για παράδειγμα, τι θα κάνει με το νερό (θα το ιδιωτικοποιήσει ή όχι;), τα τρένα (θα είναι ασφαλή και πώς;), τις υποκλοπές (θα μάθουμε τι έχει γίνει;), τα νοσοκομεία (θα ενισχυθεί ή όχι ο δημόσιος χαρακτήρας τους;) και σειρά άλλων θεμάτων στα οποία η κυβέρνηση δεν είχε και ιδιαίτερα καλή βαθμολογία. Η πρωτοβουλία των κινήσεων είναι το άλφα και το ωμέγα στην πολιτική. Οταν ο αντίπαλος υποχρεώνεται να απαντά στα ερωτήματα που εσύ θέτεις, τότε έχεις αυξημένες πιθανότητες να κερδίσεις τις εκλογές. Σε σημαντικό βαθμό, λοιπόν, οι εκλογές θα κριθούν στο αν ο Τσίπρας καταφέρει να φέρει τον Μητσοτάκη στο δικό του τερέν.

Αποτελεσματικά πυρομαχικά

Για να κερδίσει τον πόλεμο, εκτός από καλό έμψυχο υλικό, χρειάζεται να έχει και αποτελεσματικά πυρομαχικά. Και αυτά δεν είναι άλλα από ένα κυβερνητικό πρόγραμμα ελκυστικό στις λαϊκές τάξεις και τη νεολαία, ακόμη κι αν χαρακτηριστεί «λαϊκίστικο», αφού σε αυτά τα κοινά μπορεί να ελπίζει ο ΣΥΡΙΖΑ για να πετύχει την ανατροπή και την πολιτική αλλαγή που ευαγγελίζεται. Και οπωσδήποτε χρειάζεται να καλλιεργήσει -όσο βεβαίως είναι δυνατόν- περισσότερο τη χρησιμότητα και τη διαχειριστική ικανότητα του ίδιου στη διακυβέρνηση, σε σχέση με τον Μητσοτάκη.

Παρά το βεβαρημένο του παρελθόν, για το οποίο άλλωστε καταψηφίστηκε το 2019, τώρα που αμφισβητείται το πλεονέκτημα Μητσοτάκη (ότι είναι καλύτερος διαχειριστής από τον Τσίπρα), ο Αλέξης θα μπορούσε να αντεπιτεθεί λέγοντας: «Σας έβγαλα από τα μνημόνια, έλυσα το Μακεδονικό, άφησα 37 δισ. ταμείο, ρύθμισα το δημόσιο χρέος. Αυτός κυβερνά με επιδόματα, αναθέσεις σε “ημετέρους” και δημοσιονομική χαλαρότητα, όταν εμάς οι δανειστές μάς είχαν με το πιστόλι στον κρόταφο».

Είναι ένα επιχείρημα που θα μπορούσε να ευδοκιμήσει εκλογικά, αν, εκτός από τη μεταρρυθμιστική Αριστερά και τη νεολαία, το ασπαστούν και οι προοδευτικοί κεντρώοι, πρώτη επιλογή των οποίων, έστω και με αμφιβολίες, ενίοτε και δυσθυμία, εξακολουθεί να είναι το ΠΑΣΟΚ. Και οι οποίοι πριν από τις υποκλοπές και τα Τέμπη θα προτιμούσαν να... σταυρώσουν τον γιο του «Εφιάλτη» της Δημοκρατικής Παράταξης παρά τον «τρισκατάρατο» που θέλει να αρπάξει την περιουσία του Ανδρέα Παπανδρέου...