Νίκος Φελέκης

«Ο Μητσοτάκης δεν έχασε, ο Τσίπρας δεν κέρδισε». Αυτό είναι το συμπέρασμα επιφανούς στελέχους του ΣΥΡΙΖΑ για την αντιπαράθεση στη Βουλή σχετικά με την υπόθεση Λιγνάδη - Μενδώνη, όπου ο τέως πρωθυπουργός υιοθέτησε μετριοπαθές στυλ ερχόμενος σε αντίθεση με τους «ακραίους» του κόμματός του. Οπως μας λέει, περίμενε ο Αλέξης να μην περιοριστεί στα εγκλήματα του τέως επικεφαλής του Εθνικού Θεάτρου και τις πολιτικές ευθύνες της υπουργού Πολιτισμού και του πρωθυπουργού, αλλά να επεκτείνει την κριτική του στο σύνολο της κυβερνητικής δράσης. Κατά τη γνώμη του, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης έπρεπε τη συζήτηση για την ποιότητα του δημόσιου διαλόγου να τη μετατρέψει σε εφ’ όλης της ύλης αντιπαράθεση για την ποιότητα της Δημοκρατίας. Κάποιοι άλλοι έχουν τη γνώμη ότι ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ έπρεπε να υιοθετήσει τη γραμμή των «νεοαυριανιστών» και να καταγγείλει σε υψηλούς τόνους τον πρωθυπουργό για συνέργεια και συνενοχή στα όσα δυσώδη αποκαλύπτονται, όπως κάνουν ο Παύλος Πολάκης και όσοι άλλοι θέλουν ακραία πόλωση και μετωπική σύγκρουση.

Ο Αλέξης Τσίπρας έχει διαφορετική γνώμη και για τα όσα συνέβησαν στη Βουλή και για την αντιπολιτευτική τακτική. Θεωρεί ότι ο στόχος που έβαλε για τη συζήτηση σε επίπεδο αρχηγών επετεύχθη. Δεν κατατρόπωσε τον Κυριάκο Μητσοτάκη, δεν ήταν άλλωστε αυτή η φιλοδοξία του, αλλά τον υποχρέωσε, εφόσον ο πρωθυπουργός διατηρεί τη Μενδώνη στη θέση της, να αναλάβει εξ ολοκλήρου την πολιτική ευθύνη για τον χειρισμό της υπόθεσης Λιγνάδη. Και αυτό, όπως λέει, «τον εκθέτει στα μάτια των συντηρητικών ψηφοφόρων, αλλά και εφεξής θα τον συνοδεύει». Το κυριότερο, όμως, που ήταν και ο πραγματικός στόχος του Τσίπρα: «χάλασε το λούστρο» του πρωθυπουργού. Οπως λέει στους συντρόφους του και σε συνομιλητές του, «είναι η τρίτη φορά, σε είκοσι ημέρες, που ο Κυριάκος βρίσκεται στριμωγμένος και χρειάζεται να απολογηθεί. Η πρώτη ήταν με το τσιμπούσι στην Ικαρία, η δεύτερη με τα χιόνια και τα προβλήματα στην Αττική και η τρίτη με τον Λιγνάδη». Κατά τον τέως πρωθυπουργό, η αντιπολίτευση δεν είναι αγώνας νοκ άουτ, όπως τον προτρέπουν οι «πολακιστές», αλλά αναμέτρηση πολλών γύρων. Δεν επιδιώκει να νικήσει τον αντίπαλό του με ντισκαλιφιέ, αλλά προσπαθεί να τον κουράσει και να τον ρίξει στο καναβάτσο με πολλά, συνεχή και επώδυνα χτυπήματα. Ούτε όμως έχει υιοθετήσει την τακτική του σάπιου φρούτου, όπως τον κατηγορεί η αριστερή του αντιπολίτευση. Δεν περιμένει να πέσει, νομοτελειακά, ο Μητσοτάκης από τα λάθη του, ούτε βλέπει ότι μπορεί να ανατραπεί εκ των έσω, λόγω «εθνικών υποχωρήσεων», όπως φαντασιώνονται ορισμένοι στην Κουμουνδούρου. Επιπροσθέτως, ένας από τους λόγους που ο Αλέξης Τσίπρας ήταν μάλλον μετριοπαθής και δεν προσέφυγε σε ακραίους χαρακτηρισμούς -όπως θα ήθελαν οι «νεοαυριανιστές»- ήταν ότι ήθελε να εμφανιστεί «σοβαρός, μετρημένος και υπεύθυνος, όπως οφείλει να είναι ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης και οιονεί πρωθυπουργός». Τουλάχιστον, αυτό είχε συμφωνήσει προτού ξεκινήσει η συζήτηση στη Βουλή με τους συμβούλους του.
Οσοι συνομιλούν με τον Αλέξη Τσίπρα επιμένουν ότι ο αρχηγός της αντιπολίτευσης εφαρμόζει την τακτική «αγάλι αγάλι γίνεται η αγουρίδα μέλι». Και φέρνουν ως παράδειγμα την κατάσταση στην οποία βρισκόταν το καλοκαίρι ο ΣΥΡΙΖΑ και στο πού βρίσκεται τώρα. Οπως λένε, πριν από οκτώ μήνες η διαφορά από τη Ν.Δ. ήταν όντως 20 και περισσότερες μονάδες και οι περισσότεροι προφήτευαν προϊούσα διάλυση και είτε «επιστροφή στον ιστορικό πυρήνα του 3%-5%», είτε συρρίκνωση με τον αριθμό ένα (1) μπροστά από το εκλογικό του ποσοστό. Τώρα η διαφορά έχει μαζευτεί σημαντικά και, κατά ορισμένους, ενδεχομένως είναι και κάτω από τις 15 μονάδες. Συνεργάτες του Αλέξη Τσίπρα διατείνονται ότι στις δικές τους έρευνες η διαφορά είναι ακόμη πιο κάτω. Στις μεν τηλεφωνικές βρίσκεται στις 11 μονάδες, ενώ στις διαδικτυακές, που γίνονται με αποστολή πολλών χιλιάδων ερωτηματολογίων και ειδικές τεχνικές «απόσταξης» των εκλογικών προτιμήσεων, περιορίζεται στις έξι (6) μονάδες.

Ριζικές αλλαγές

Επίσης, από το καλοκαίρι ο Τσίπρας έχει κάνει γενικό λίφτινγκ στην Κουμουνδούρου. Εβγαλε νέο γραμματέα, έκανε την Προοδευτική Συμμαχία, έσπασε το αντι-ΣΥΡΙΖΑ μέτωπο, κατοχύρωσε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα είναι το δεύτερο μεγάλο κυβερνητικό κόμμα στον νέο δικομματισμό, έφτιαξε Πρόγραμμα, εκλέγει νέες Νομαρχιακές Επιτροπές και προσπαθεί να μαζέψει γύρω του ανθρώπους που δεν ανήκουν στο κόμμα, αλλά συνδυάζουν προοδευτική σκέψη, επιστημονική γνώση και τεχνοκρατική επάρκεια. Κατά τα λεγόμενα των συνεργατών του Αλέξη Τσίπρα, η σημασία των πολλών αλλαγών που έχουν συντελεστεί τους τελευταίους οκτώ μήνες θα καταδειχθεί -θα γίνει δηλαδή η αγουρίδα μέλι- όταν τελειώσει η πανδημία και ο ΣΥΡΙΖΑ, έχοντας βγει από την εσωστρέφεια, θα επικεντρωθεί στον μεγάλο στόχο που δεν είναι άλλος από την επιστροφή στη διακυβέρνηση. Η επόμενη φάση της αντιπολίτευσης, σύμφωνα με το σχέδιο Τσίπρα, θα είναι «εφ’ όλης της ύλης, δομική, δυναμική αντιπολίτευση, με πρόγραμμα δημοκρατικών αλλαγών και προοδευτικών μεταρρυθμίσεων που θα αθροίζουν όσο το δυνατόν περισσότερες δυνάμεις από τον χώρο της Αριστεράς, της σοσιαλδημοκρατίας και του προοδευτικού Κέντρου».

Αυτή πάντως είναι η αισιόδοξη, εν πολλοίς και γενικόλογη, προσέγγιση. Γιατί υπάρχουν και αυτοί που υποστηρίζουν ότι μπορεί η διαφορά όντως να μειώνεται, αλλά αυτό γίνεται επειδή έχει απώλειες η κυβέρνηση και όχι επειδή κερδίζει η αξιωματική αντιπολίτευση. Οπως λένε, «δεν φτάνει να πέφτει η Ν.Δ., πρέπει να αρχίσει να ανεβαίνει και ο ΣΥΡΙΖΑ. Διαφορετικά, η διαφορά θα παραμείνει μεγάλη και τις επόμενες εκλογές -και αυτές που θα γίνουν με απλή αναλογική και αυτές που θα ακολουθήσουν με την ενισχυμένη- θα τις κερδίσει και πάλι η Ν.Δ.». Ανασταλτικό παράγοντα, οι έχοντες αυτή τη γνώμη, θεωρούν ότι παίζει ο «πολακισμός», ως συμπεριφορά και ρητορική. «Για να ανακάμψει ο ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να κερδίσει τους νουνεχείς ανθρώπους του Κέντρου και της Αριστεράς», λένε. Και προσθέτουν: «Με τη γλώσσα και το ύφος Πολάκη δεν τους κερδίζεις, τους απομακρύνεις». Ομως ακόμη και σε αυτό υπάρχει αντίλογος από «προεδρικά» στελέχη της Κουμουνδούρου. «Ενοχλεί ο Πολάκης και δεν ενοχλούν ο Αδωνις και ο Μπογδάνος. Ο Μητσοτάκης κάνει τον Αδωνι αντιπρόεδρο και πρωτοκλασάτο υπουργό κι εμείς να διώξουμε ή να βάλουμε φίμωτρο στον Παύλο», λένε απευθυνόμενοι στους συντρόφους τους. Η αλήθεια βέβαια είναι ότι τα κόμματα και οι αρχηγοί χρειάζονται και «σκυλιά που να γαβγίζουν», αφού «αντιπολίτευση με αγιαστούρα δεν γίνεται», αλλά και επειδή «αν έρθουν δύσκολες στιγμές με διώξεις πρώην υπουργών, την πολιτική υπεράσπιση θα την κάνουν οι Πολάκηδες και όχι οι Τσακαλώτοι...», λένε όσοι διαφωνούν με την περιθωριοποίηση του βουλευτή Χανίων. Ανεξάρτητα από το ποια πλευρά έχει δίκιο (οι «νεοαυριανιστές» ή οι «νεοεκσυγχρονιστές»), το σίγουρο είναι ότι ο Τσίπρας, στον δρόμο προς τις εκλογές, αν αισθανθεί ότι ο Πολάκης μπαίνει τροχοπέδη στα σχέδιά του, δεν θα διστάσει να του βγάλει και δεύτερη κίτρινη κάρτα (η πρώτη ήταν τον Νοέμβριο όταν κόντρα στις απαγορεύσεις έσπασε την καραντίνα στα Χανιά) και να τον στείλει στον πάγκο. Προσώρας, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης δεν φαίνεται να συμμερίζεται τις ανησυχίες των συντρόφων του για τον Πολάκη και μάλιστα θεωρεί ότι με τις αναρτήσεις του στο fb για την (Εθνική Συντονίστρια για τα ασυνόδευτα προσφυγόπουλα) Ειρήνη Αγαπηδάκη τον βοήθησε να απαντήσει στις κατηγορίες Μητσοτάκη για τα τρολ της Αριστεράς.

Ικανοποίηση
Να σημειώσουμε ότι ο Αλέξης Τσίπρας είδε με ικανοποίηση ότι μετά την πανδημία, την Ικαρία, την κακοκαιρία, και την Αστυνομία στα πανεπιστήμια, τα κόμματα της αντιπολίτευσης (ΚΙΝ.ΑΛ., ΚΚΕ, ΜέΡΑ25) και στην υπόθεση Λιγνάδη - Μενδώνη βρέθηκαν απέναντι στην κυβέρνηση. Την εξέλιξη αυτή τη θεωρεί ίσως και την πλέον σημαντική παράμετρο στην πορεία του πολιτικού παιχνιδιού, αφού, ας μην ξεχνάμε, όπως λέει και στενός του συνεργάτης, «οι ηγεσίες και των τριών αυτών κομμάτων μέχρι πέρυσι το καλοκαίρι είχαν μέτωπο απέναντι στον ΣΥΡΙΖΑ. Από το φθινόπωρο ακολουθούσαν πολιτική ίσων αποστάσεων απέναντι στα δύο μεγάλα κόμματα. Και τώρα βασικός αντίπαλος για τη Φώφη, τον Κουτσούμπα και τον Βαρουφάκη είναι ο Μητσοτάκης και έχουν βάλει σε δεύτερη μοίρα τις διαφορές τους με τον Τσίπρα». Η μεταστροφή των άλλων κομμάτων της αντιπολίτευσης απέναντι στον ΣΥΡΙΖΑ είναι και ο βασικός λόγος που ολοένα και πιο συχνά ο Τσίπρας κάνει ονομαστικές και επαινετικές αναφορές και στα άλλα κόμματα. Και θα συνεχίσει να το κάνει. Θέλει να διατηρηθεί ενεργό το αντικυβερνητικό μέτωπο ώστε να ενισχυθεί η αντιδεξιά παράταξη, της οποίας, διαγενομένου του χρόνου και των εξελίξεων, φιλοδοξεί να καταστεί ο βασικός της εκφραστής. Στην κατεύθυνση αυτή έχει δώσει εντολή στους συνεργάτες του να βρουν τρόπους αποδόμησης του κεντρώου προφίλ του Μητσοτάκη και να προσπαθούν να τον ταυτίσουν με αυταρχικές πρακτικές τις οποίες, ιστορικά, ο προοδευτικός κόσμος αποδοκιμάζει. Γι’ αυτό και ένα από τα επιχειρήματα που διακινούν συνεργάτες του είναι ότι «η Κεραμέως δεν είναι Πιερρακάκης. Ούτε η Μενδώνη ούτε ο Χρυσοχοΐδης. Τα όσα συμβαίνουν και τα μέτρα που λαμβάνονται ταιριάζουν πρωτίστως στη νοοτροπία της Δεξιάς και όχι στην κεντρώα ιδεολογία».

Το επόμενο στοίχημα
Το αμέσως επόμενο στοίχημα του Τσίπρα είναι να εμφανίσει μια καλή εικόνα του κόμματός του στο θέμα της πανδημίας, όπου η κατάσταση δεν εξελίσσεται και με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Την Τρίτη σε αίθουσα του «Μιχάλης Κακογιάννης» θα μιλήσει με επιστήμονες που διαπρέπουν στην Ελλάδα και το εξωτερικό (Αθηνά Λινού, καθηγήτρια Επιδημιολογίας στο ΕΚΠΑ, Γρηγόρης Γεροτζιάφας, καθηγητής Αιματολογίας στη Σορβόννη, Οθων Ηλιόπουλος, νομπελίστας καθηγητής Ιατρικής στο Χάρβαρντ, Τάκης Παναγιωτόπουλος, επιδημιολόγος, μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων, Γιάννης Καλομενίδης, επικεφαλής της κλινικής COVID του «Ευαγγελισμού» κ.ά.) για τον COVID-19 και την κατάσταση στο ΕΣΥ. Η εκδήλωση, εκτός από τη συζήτηση του Αλέξη Τσίπρα με τους διακεκριμένους επιστήμονες, θα έχει κι άλλα events. Ο στόχος είναι να ανατραπεί η εντύπωση ότι «αν ήταν ο ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση τα πράγματα θα ήταν χειρότερα». Επίσης, η επιμονή να ενισχυθεί το ΕΣΥ και να αναδειχθεί ο ρόλος του στον δημόσιο χαρακτήρα της Υγείας, εκτός από υγειονομική αναγκαιότητα, έχει, για τον Αλέξη Τσίπρα, και πολιτική διάσταση επειδή φέρνει, όπως λέει, τον ΣΥΡΙΖΑ πιο κοντά στον κόσμο του ΠΑΣΟΚ, αφού το ΕΣΥ ήταν ένα από τα εμβληματικά έργα των κυβερνήσεων του Ανδρέα Παπανδρέου, τα οποία, εκτός από το ΚΙΝ.ΑΛ., θα πρέπει να αρχίζει να υπερασπίζεται και ο ΣΥΡΙΖΑ αν θέλει να κληρονομήσει, όπως διατείνεται η ηγεσία του, τις δημοκρατικές παραδόσεις, τα έργα και τις κατακτήσεις της Προοδευτικής Παράταξης.

Βεβαίως, για να έρθει πιο κοντά με τις παραδόσεις και τον κόσμο του ΠΑΣΟΚ θα πρέπει να αρχίσει να παίρνει αποστάσεις από ανθρώπους και φαινόμενα που διευρύνουν το χάσμα με το ΚΙΝ.ΑΛ. και κάνουν έξαλλους τους παραδοσιακούς ψηφοφόρους των Παπανδρέου. Το αξιοπερίεργο είναι ότι αυτό δεν το λένε μόνο οι κεντρώοι και οι εναπομείναντες ψηφοφόροι του ΚΙΝ.ΑΛ., αλλά και στελέχη της «Ομπρέλας». Φέρνουν μάλιστα ως παράδειγμα τον Γιάννη Ραγκούση, τα λεγόμενα του οποίου, πριν προσχωρήσει στον ΣΥΡΙΖΑ, επικαλέστηκε στην τριτολογία του ο Κυριάκος Μητσοτάκης για να σημειώσει ρούμπο στον Αλέξη Τσίπρα. Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης μπορεί να γνωρίζει τι έχει γράψει και πει σε βάρος του ο Ραγκούσης και έχει αποφασίσει να... πάει παρακάτω, όμως ο άσος που ανέσυρε από το μανίκι του ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει πυροδοτήσει εκ νέου μία συζήτηση στον σκληρό πυρήνα της ηγεσίας της αξιωματικής αντιπολίτευσης: η συζήτηση αφορά το πόση ανεκτικότητα θα δείχνει η Κουμουνδούρου εφεξής σε όσους της χτυπούν την πόρτα, αφού η άνευ όρων «μεταγραφολογία» έχει κοστίσει ουκ ολίγο στον ΣΥΡΙΖΑ και πλέον όλο και περισσότεροι συνεργάτες του Αλέξη Τσίπρα τού επισημαίνουν ότι θα πρέπει να είναι επιλεκτικός ως προς το σε ποιον, πώς και πότε ανοίγει τις πόρτες του κόμματος.