Μιχάλης Στούκας

Τον μεγάλο Μακεδόνα στρατηλάτη θα ενσαρκώσει ο Μπακ Μπρέθγουεϊτ. Θετικό είναι το γεγονός ότι δεν επιλέχθηκε κάποιος έγχρωμος ή Ασιάτης ηθοποιός, όχι βέβαια γιατί είμαστε ρατσιστές, αλλά μετά τη «Μαύρη Κλεοπάτρα» του Netflix, δεν αποκλείεται τίποτα.

Περιμένουμε βέβαια με ιδιαίτερο ενδιαφέρον να δούμε το ντοκιμαντέρ καθώς δεν είναι λίγες οι φορές που οι ξένες παραγωγές για την ελληνική μυθολογία και ιστορία μας έχουν εκπλήξει δυσάρεστα… Δεν νομίζουμε ότι το παρελθόν καμίας άλλης χώρας παγκοσμίως έχει απασχολήσει πολιτικούς, επιστήμονες, καλλιτέχνες, σκηνοθέτες κ.λπ. περισσότερο από το ελληνικό. Και φυσικά, κανείς απ’ όλους αυτούς δεν αμφισβητεί ότι πρόκειται για καθαρά ελληνική μυθολογία και ιστορία. Ούτε αλβανική, ούτε τουρκική, ούτε σλαβική, ούτε κάτι άλλο…

Έχουμε βέβαια εδώ τους γνωστούς εγκάθετους (;) πεμπτοφαλαγγίτες που αμφισβητούν οτιδήποτε έχει να κάνει με τη συνέχεια του ελληνισμού και τη λαμπρή πορεία του. Οι γείτονες, Τούρκοι, Αλβανοί, Σκοπιανοί κ.λπ. αναμενόμενο είναι να προσπαθούν να «κοντύνουν» και να παραχαράξουν την ελληνική ιστορία και ενίοτε να τη σφετεριστούν.

Αυτό όμως είναι ένα άλλο θέμα που μας έχει απασχολήσει πολλές φορές στο παρελθόν και θα μας απασχολήσει και στο μέλλον. Εκείνο που θα εξετάσουμε σήμερα είναι η αδυναμία, η ανικανότητα και η απροθυμία του ελληνικού κράτους να χρηματοδοτήσει ταινίες μεγάλου μήκους ή ντοκιμαντέρ με θέματα από την ελληνική ιστορία.

Είναι δυνατόν ένα ιδιωτικό συνδρομητικό ξένο κανάλι, το Netflix να μπορεί να χρηματοδοτήσει ένα ντοκιμαντέρ για τον Μέγα Αλέξανδρο που θα προβληθεί σε όλο τον κόσμο και να μην έχει γίνει αυτό από το ελληνικό κράτος που θα φρόντιζε στη συνέχεια να προβληθεί μέσα από το Netflix; Επιφυλασσόμαστε όπως γράψαμε να δούμε το περιεχόμενο του ντοκιμαντέρ, το οποίο μπορεί να άψογο. Θεωρούμε όμως ότι αν το συγκεκριμένο ντοκιμαντέρ ήταν ελληνική παραγωγή, σαφώς και θα αποφεύγαμε ακόμα και το ενδεχόμενο κάποιου τυχαίου ή σκόπιμου λάθους…

Δεν έχουν περάσει ούτε είκοσι χρόνια από τότε (2004) που ο Όλιβερ Στόουν, ένας από τους κορυφαίους σκηνοθέτες παγκοσμίως παρουσίασε την υπερπαραγωγή «Αλέξανδρος» που προκάλεσε πολλές αντιδράσεις και κάλυψε οριακά τα έξοδα παραγωγής της (κόστος 155 εκ. δολάρια, εισπράξεις αρχικής προβολής 167 εκ. δολάρια). Τώρα το κορυφαίο συνδρομητικό κανάλι παγκοσμίως, το Netflix ασχολείται με τον μεγάλο Μακεδόνα στρατηλάτη. Την ίδια ώρα, κάποιοι στη χώρα μας χαρακτηρίζουν τον Αλέξανδρο βάρβαρο, σφαγέα, ιμπεριαλιστή κ.λπ. Τόσα ξέρουν (ή τόσα τους έμαθαν…), τόσα λένε.

Ας ασχοληθούμε όμως ενδελεχέστερα με το θέμα της παραγωγής ιστορικών ταινιών με χρηματοδότηση από το ελληνικό κράτος. Η ελληνική ιστορία είναι τεράστια και θα ήταν αδύνατο να γυριστούν ταινίες ή ντοκιμαντέρ για όλα τα γεγονότα της. Υπάρχουν όμως πρόσωπα και καταστάσεις, από την αρχαία, τη βυζαντινή και τη νεότερη ελληνική ιστορία που θα μπορούσαν να αποτελέσουν θέματα ταινιών ή ντοκιμαντέρ. Το Υπουργείο Πολιτισμού χρηματοδοτεί (επιδοτεί καλύτερα) κάθε χρόνο δεκάδες ταινίες, θεατρικές παραστάσεις και διάφορα άλλα πολιτιστικά δρώμενα, με αμφιλεγόμενο συχνά περιεχόμενο με δεκάδες ή και εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ.

Δεν θα μπορούσε, σε συνεννόηση βέβαια και με άλλα Υπουργεία, να προβλεφθεί ένα μεγάλο χρηματικό κονδύλι για την παραγωγή ιστορικών ταινιών και ντοκιμαντέρ για την Ελλάδα; Η προβολή τους μέσα από ξένες συνδρομητικές πλατφόρμες θα αποτελούσε όχι μόνο μια εξαιρετική διαφήμιση για τη χώρα μας, αλλά και θα δίδασκε την πραγματική ελληνική ιστορία στους ξένους, οι οποίοι, όπως έχουμε γράψει επανειλημμένα, δεν έχουν καμία υποχρέωση να την γνωρίζουν… Κινούμενο αντίστροφα το ελληνικό κράτος, τα τελευταία χρόνια παρέχει διευκολύνσεις σε ξένους κινηματογραφικούς παραγωγούς να γυρίζουν ταινίες στην Ελλάδα. Το αποτέλεσμα: «Λίγο κρασί, λίγο θάλασσα και το αγόρι μου…».

Τα πασίγνωστα ελληνικά πανέμορφα τοπία, οι ιδιόρρυθμοι, χαζοχαρούμενοι και τεμπέληδες Έλληνες που είναι αραχτοί όλη μέρα στα καφενεία και τις καφετέριες και οι έξυπνοι ξένοι που έρχονται στην ευρωπαϊκή Γη της Επαγγελίας για να γλεντήσουν. Καλά είναι κι αυτά, άλλα μέχρι ένα σημείο. Δεν έχουμε αμφιβολία ότι υπάρχουν πολλές και πολλοί Ελληνίδες και Έλληνες σκηνοθέτες που έχουν εξαιρετικό ταλέντο. Αυτοί όμως είναι προσανατολισμένοι σε μια λογική κινηματογράφου «κουλτούρας». «Κάνουν τέχνη», θα έλεγε κάποιος. Οι υπόλοιποι τι κάνουν; Αυτό είναι ένα ερώτημα που μάλλον δεν θα απαντηθεί. Εντάξει, καλή η κουλτούρα, αλλά μέχρι ένα ορισμένο σημείο . Ας μην φτάσουμε να νοσταλγούμε τα χρόνια της χούντας των Συνταγματαρχών , στη διάρκεια των οποίων γυρίστηκαν πολλές ελληνικές ταινίες με θέματα από την ιστορία της.

Και επειδή στην Ελλάδα, αν και όταν θέλουμε, πετυχαίνουμε πολλά, από την άλλη πλευρά όμως «διακρινόμαστε» και για «δουλειές του ποδαριού», θεωρούμε ότι αν η κυβέρνηση αποφασίσει να ξεκινήσει τη χρηματοδότηση ιστορικών ταινιών και ντοκιμαντέρ, σίγουρα αυτό μπορεί να γίνει.

Διαπρεπείς ιστορικοί και ακαδημαϊκοί που θα μπορούσαν να έχουν συμβουλευτικό ρόλο στις ταινίες υπάρχουν πολλοί στη χώρα μας. Και αξιόλογοι σκηνοθέτες κ.λπ. Τεχνικά μέσα σήμερα, ιδιαίτερα με την παρουσία της τεχνητής νοημοσύνης σίγουρα μπορούν να χρησιμοποιηθούν και να αποδώσουν εικόνες που μέχρι πρόσφατα θα ήταν αδύνατο να παρουσιαστούν.

Αν δεν συμβεί κάτι τέτοιο θα συνεχίζονται οι διάφορες ιστορικές ανακρίβειες στις ξένες παραγωγές για την ελληνική ιστορία, οι οποίες περνάνε στα «ψιλά». Αυτές βέβαια αν γίνονταν στην ιστορία άλλων λαών θα προκαλούσαν θύελλα αντιδράσεων.

Σε κάθε περίπτωση, με αφορμή το πολυαναμενόμενο ντοκιμαντέρ του Netflix για τον Μέγα Αλέξανδρο θίξαμε κάποια σχετικά ζητήματα που μας προβληματίζουν εδώ και καιρό. Δεν γνωρίζουμε αν η προτροπή – πρότασή μας θα εισακουστεί. Εννοείται ότι δεν διεκδικούμε απολύτως τίποτα και αν ακόμα γίνει κάτι τέτοιο θα αρνηθούμε οποιαδήποτε συμμετοχή.

Και επειδή μας έχουν κατηγορήσει κατά καιρούς και για έλλειψη προτάσεων, θα προτείναμε να γυριστεί, έστω και μεμονωμένα, ένα ιστορικό ντοκιμαντέρ με τίτλο «Άπειρος Χώρα» (ή «Άπειρωτάν») για την Ήπειρο. Από τα πανάρχαια χρόνια μέχρι σήμερα. Να δούμε και τις αντιδράσεις του προκλητικού Έντι Ράμα ( αλήθεια, η έκθεση ζωγραφικής με έργα του που εγκαινιάστηκε τον Μάρτιο του 2023 στο Ζάππειο, παρουσία του Κυριάκου Μητσοτάκη, πώς πήγε;), ο οποίος εκτός από την Ελλάδα κάνει τώρα μαθήματα δημοκρατίας και στους Ευρωπαίους εταίρους μας…