Γρηγόρης Τζιοβάρας

Θυμήθηκα όλα τούτα  με αφορμή τις νέες διαρροές για  κυβερνητικούς σχεδιασμούς περί αλλαγής του εκλογικού συστήματος με το οποίο αναδεικνύονται οι δήμαρχοι. Στόχος, λέει, είναι με την καθιέρωση χωριστών ψηφοδελτίων για τους υποψήφιους δημάρχους και για τα μέλη των δημοτικών συμβουλίων, που θα είναι σε ενιαίες αλφαβητικές λίστες, να «αποκομματικοποιηθεί» η εκλογή των τοπικών αρχόντων.

Στις τελευταίες, τουλάχιστον, διαρροές, δεν διευκρινίζεται –δείγμα, προφανώς, της προχειρότητας του όποιου σχεδιασμού- αν υπάρχουν σκέψεις για ταυτόχρονη αλλαγή και στον τρόπο εκλογής των επικεφαλής των Περιφερειών, παρόλο που εκεί λόγω και του μεγέθους του εκλογικού σώματος στο οποίο απευθύνονται οι υποψήφιοι, η αναμέτρηση, έχει, αναμφισβήτητα, περισσότερο πολιτικό – «κομματικό» χαρακτήρα.

Κακά τα ψέματα, τα κίνητρα των εμπνευστών της επιχειρούμενης αλλαγής στον «Καλλικράτη» πριν καν κλείσει τον πρώτο κύκλο του ο σημαντικός αυτός θεσμός, ο οποίος συνιστά τη σημαντικότερη μεταρρυθμιστική προσπάθεια των τελευταίων χρόνων που έγινε χωρίς «έξωθεν» επιβολή, είναι πολύ «ταπεινά». Και στην πραγματικότητα υποκρύπτουν φοβικές σκοπιμότητες για το αποτέλεσμα της διπλής κάλπης του Μαΐου.

Εφόσον, μάλιστα, τελικώς  προωθηθούν τα όσα διαρρέονται, το πιο  πιθανό αποτέλεσμα είναι ότι θα μετατραπούν σε «μπούμερανγκ» για τους εμπνευστές τους. Κυρίως, όμως, θα αποτελέσουν τορπίλη στα θεμέλια του ίδιου του αυτοδιοικητικού θεσμού, ο οποίος θα παραμείνει «κομματικοποιημένος». Και επιπλέον μπορεί να οδηγήσει φαινόμενα παράλυσης και έντασης της διαπλοκής αν οι δήμαρχοι –ή και οι περιφερειάρχες- δεν έχουν την πλειοψηφία στα συμβούλια των οποίων θα ηγούνται.

Αν όντως οι κυβερνώντες  ενδιαφέρονται για την ουσιαστική αποκομματικοποίηση της αυτοδιοίκησης, υπάρχει πολύ πιο απλή και αποτελεσματική λύση. Μπορούν να αποφασίσουν να μην δώσουν κανένα απολύτως χρίσμα, αφήνοντας να εκδηλωθούν υποψηφιότητες και να συγκροτηθούν ψηφοδέλτια από πρόσωπα με διάθεση για προσφορά που θα κριθούν από τους συμπολίτες τους.

Με δεδομένο, άλλωστε, ότι  οι δυνατότητες για την άσκηση των (κλασσικών) πελατειακών σχέσεων (διορισμοί και τα τοιαύτα) έχουν πλέον περιοριστεί σημαντικά, οι ψηφοφόροι δύσκολα –και πάντως δυσκολότερα από το παρελθόν- θα παραπλανηθούν από υποσχέσεις για βολέματα και ρουσφέτια που μπορεί να δοθούν από υποψηφίους με προδιαγραφές… «βλαχοδήμαρχου» (κατά τον μάλλον ατυχή χαρακτηρισμό που χρησιμοποίησε πρόσφατα ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ).

Δεν είναι τυχαίο, εξάλλου, ότι ορισμένοι εν ενεργεία δήμαρχοι που έχουν εμπιστοσύνη στις δυνάμεις τους και κυρίως έργο να επιδείξουν, όχι μόνον δεν επιζητούν κομματικά  χρίσματα, αλλά δηλώνουν έτοιμοι να τα απαρνηθούν ακόμη και αν οι πολιτικοί  χώροι από τους οποίους προέρχονται θελήσουν να τους τα προσφέρουν.

Ακόμη και αν τα κόμματα  της αντιπολίτευσης δώσουν χρίσματα, ο κυβερνητικός συνασπισμός έχει συμφέρον να αποφύγει έναν τέτοιο «πειρασμό» και να καλέσει τους πολίτες να επιλέξουν τους υποψήφιους που θεωρούν αξιότερους για να ασχοληθούν με τα τοπικά τους προβλήματα.

Το γεγονός, μάλιστα, ότι  οι τοπικές εκλογές συμπίπτουν με τις ευρωεκλογές διευκολύνει  αυτή την κατεύθυνση, καθώς ο ψηφοφόρος  που θέλει να εκφράσει πολιτική αποδοκιμασία ή και επιδοκιμασία έχει διέξοδο στη διπλανή κάλπη, στην οποία ούτως ή άλλως θα κριθούν οι κομματικές δυνάμεις όλων των πολιτικών παρατάξεων.

Σε κάθε περίπτωση, όλοι σε τούτον τον τόπο –δεξιοί, αριστεροί  και κεντρώοι- νομίζω ότι συμφωνούμε ότι μια από τις σημαντικότερες γενεσιουργούς αιτίες της σημερινής κρίσης είναι η πολυποίκιλη απουσία σεβασμού στους κανόνες λειτουργίας των θεσμών που προσαρμόζονταν ή καταπατούνταν ανάλογα με τις βουλήσεις αυτών που κάθε φορά είχαν την εξουσία.

Γι΄  αυτό και τυχόν  απόπειρα αλλαγών της τελευταίας στιγμής στους κανόνες του παιχνιδιού, με μικροκομματικού χαρακτήρα στοχεύσεις για το ποιοι δήμοι ή περιφέρειες θα ελέγχονται από στελέχη του ενός ή του άλλου κόμματος, θα αποτελέσει πισωγύρισμα στο παρελθόν. (Πολύ χειρότερο, φυσικά, και αρκούντως πιο επικίνδυνο από τις… ζαβολιές στις ποδοσφαιρικές αλάνες του παραλληλισμού με τον οποίο ξεκίνησε τούτο το κείμενο…).