Γρ. Νικολόπουλος

Με αυτά τα δεδομένα η Ελλάδα έχει μεγαλύτερες εξαρτήσεις από άλλες πιο ισχυρές χώρες και η οικονομία της εξαρτάται σε τεράστιο βαθμό από το εξωτερικό. Για να γίνει αυτό ξεκάθαρο, αρκεί κανείς να δει ότι καταναλώνουμε κυρίως εισαγόμενα προιόντα, ότι παράγουμε και εξάγουμε ελάχιστα και ότι έχουμε ένα τεράστιο εξωτερικό δημόσιο χρέος.

Η οικονομική πολιτική που ακολουθείται όλα τα χρόνια της μεταπολίτευσης είναι μια πολιτική στραμμένη στο εσωτερικό της χώρας. Ο βασικός -αν όχι ο μοναδικός- στόχος της, αυτός που μονοπωλεί τις πολιτικές ομιλίες όλων των κομμάτων προεκλογικά, αλλά και όταν αναλάβουν τη διακυβέρνηση, ακόμη και όταν βρίσκονται στην αντιπολίτευση, είναι το πόσα λεφτά θα μαζέψει το κράτος μέσω των φόρων και πώς θα τα ξοδέψει. Από ποιους δηλαδή θα τα πάρει και σε ποιους θα τα δώσει, είτε μέσω μισθών, είτε μέσω επιδοτήσεων. Λογικό είναι το κράτος να ασχολείται με αυτό που ονομάζεται δημοσιονομική πολιτική, αλλά αυτό δεν διασφαλίζει καμία προοπτική για το μέλλον.

Η προοπτική δημιουργείται από την οικονομική ανάπτυξη και για να την πετύχουμε χρειάζεται η κινητοποίηση του ιδιωτικού τομέα, δηλαδή των επιχειρήσεων. Για να έχει η Ελλάδα ελπίδες προόδου στο μέλλον, ώστε να καταφέρει κάποια στιγμή να πλησιάσει το βιοτικό επίπεδο των άλλων ευρωπαϊκών χωρών, πρέπει ο ιδιωτικός τομέας της οικονομίας να αναπτυχθεί πολύ γρηγορότερα από όσο αναπτύσσεται ο ιδιωτικός τομέας πολύ μεγαλύτερων οικονομιών. Και για να αναπτυχθεί ο ιδιωτικός τομέας χρειάζεται ένα περιβάλλον, δηλαδή κανόνες και υποδομές που να διευκολύνουν την άνθηση της επιχειρηματικότητας.

Το περιβάλλον αυτό δεν υπάρχει και δεν υπάρχει εξαιτίας του ρόλου του κράτους - δηλαδή του δημοσίου τομέα.

Το ζητούμενο από τις κυβερνήσεις και σήμερα από την κυβέρνηση Μητσοτάκη είναι να αλλάξει αυτό το κακό επιχειρηματικό περιβάλλον και να το διαμορφώσει έτσι ώστε να αυξηθεί η εγχώρια παραγωγή, να αυξηθούν οι εξαγωγές, να δημιουργηθούν πολλές νέες θέσεις εργασίας και τελικά να αυξηθούν όλα τα εισοδήματα βελτιώνοντας και τα δημόσια οικονομικά και φυσικά το επίπεδο ζωής των Ελλήνων, αλλά και την ισχύ της χώρας.

Για να διαμορφωθεί αυτό το ευνοϊκό για την ανάπτυξη των επιχειρήσεων περιβάλλον δεν αρκούν μέτρα πολιτικής, χρειάζονται βαθιές μεταρρυθμίσεις. Το να παίξει κανείς με τη μείωση των φορολογικών συντελεστών, για παράδειγμα, αυξάνει μεν τα κέρδη των επιχειρήσεων, όμως δεν μεταβάλλει το επιχειρηματικό περιβάλλον.

Διότι όσο παραμένει περίπλοκη η καθημερινότητα λόγω γραφειοκρατίας, όσο παραμένει ασαφές και αβέβαιο το επενδυτικό περιβάλλον, όσο παραμένει πολύ υψηλό το ενεργειακό κόστος, όταν δεν υπάρχει καμία πηγή χρηματοδότησης, όταν ανά πάσα στιγμή το κράτος -η κάθε υπηρεσία- αλλάζει κατά βούληση τους κανόνες, όταν η διαφθορά και η αδιαφάνεια βασιλεύουν, όταν η κάθε αλλαγή κυβέρνησης κρύβει κινδύνους ανατροπής των πάντων, το επιχειρηματικό περιβάλλον παραμένει πολύ κακό.

Και αυτή είναι η αιτία που οι Ελληνες επιχειρηματίες δεν επενδύουν, που όλοι προσπαθούν να κλέψουν την Εφορία, που κανείς δεν θέλει να επενδύσει τα προσωπικά του χρήματα στη δουλειά του, γιατί, κατά πάσα πιθανότητα, με την πρώτη ανατροπή θα τα χάσει. Και η ανατροπή δεν θα προκύψει από τις γεωπολιτικές εξελίξεις, θα προκύψει από τις πολιτικές αποφάσεις της εκάστοτε κυβέρνησης ή από την αλλαγή διάθεσης της κάθε δημόσιας υπηρεσίας.

Οσοι λοιπόν βλέπουν ότι σήμερα η οικονομία πηγαίνει καλά, δεν πρέπει να αγνοούν ότι αυτό το «καλά» είναι συγκυριακό. Σήμερα πηγαίνει καλά -σε μερικά μεγέθη και όχι για τους πολλούς-, χθες πήγαινε κατά διαόλου, μεθαύριο μπορεί πάλι να πέσουμε στον τοίχο.

Δεν υπάρχει λοιπόν αυτό που λέμε βιώσιμη ανάπτυξη, δηλαδή κάποιοι παράγοντες που δημιουργούν συνθήκες οικονομικής ανάπτυξης για τα επόμενα χρόνια, δεν υπάρχουν επενδύσεις με μακροπρόθεσμη προοπτική, δεν διαφαίνεται καμία προοπτική αύξησης της παραγωγής, αύξησης των εξαγωγών και μείωσης των εισαγωγών, δεν μπορεί κανείς να διακρίνει κλάδους που έχουν μπει σταθερά σε μια πορεία ανάπτυξης ώστε να προσφέρουν μακροπρόθεσμα σταθερές θέσεις εργασίας και εισοδήματα.

Δυστυχώς οι μεταρρυθμίσεις που πρέπει να κάνει η κυβέρνηση δεν προχωρούν μέχρι στιγμής. Φυσικά υπάρχουν αντιδράσεις από τη δημόσια διοίκηση και τα πανίσχυρα κατεστημένα της, από τους δημοσίους υπαλλήλους, από ολιγάρχες επιχειρηματίες, αλλά χωρίς τις μεταρρυθμίσεις δεν μπορεί να υπάρξει μια προοπτική προόδου για το μέλλον.

Το πολιτικό σκηνικό αυτή τη στιγμή, με την κυβέρνηση να μην έχει πολιτικό αντίπαλο, της προσφέρει μια ευκαιρία να προχωρήσει σε αυτές τις μεταρρυθμίσεις. Χρειάζεται πολιτικό θάρρος και μεγάλη αποφασιστικότητα και επιμονή. Ας ελπίσουμε (αφού η ελπίδα πεθαίνει τελευταία) ότι μετά τις ευρωεκλογές η κυβέρνηση θα προχωρήσει σε αυτή την κατεύθυνση, αλλιώς κάθε βελτίωση της οικονομίας θα είναι συγκυριακή και αναστρέψιμη.