Βασίλης Στεφανακίδης

Δεν είναι τυχαίο πως για χρόνια επικρατούσε στην ελληνική κοινωνία η αντίληψη ότι κανείς δεν έχασε από τη δημιουργία ακίνητης περιουσίας. Ολα αυτά μέχρι την αποφράδα ημέρα της χρεοκοπίας της ελληνικής οικονομίας. Εκτοτε οι μνημονιακοί γκαουλάιτερ έβγαλαν όλο τους το μένος στο φετίχ του Ελληνα, που δεν ήταν άλλο από το κεραμίδι πάνω από το κεφάλι του.

Φόροι επί φόρων, το κλείσιμο της στρόφιγγας των τραπεζικών δανείων, τα χιλιάδες δάνεια που δεν εξυπηρετούνταν και η κάθετη πτώση των εισοδημάτων των ελληνικών νοικοκυριών δημιούργησαν ένα εκρηκτικό μείγμα. Αποτέλεσμα αυτών ήταν η κάθετη πτώση της ζήτησης ακινήτων και η κατρακύλα της αξίας τους, που σε πολλές περιπτώσεις έπεσε κάτω και από το 50%. Οι κληρονόμοι πλέον έκαναν και κάνουν αποποιήσεις κληρονομιών για να αποφύγουν τον ΕΝΦΙΑ και τα άλλα φορολογικά βάρη που τα βαρύνουν, αλλά και τις υποχρεωτικές τακτοποιήσεις αυθαιρεσιών, που δυστυχώς έχουν όλα τα ακίνητα στην Ελλάδα.

Τις ευθύνες γι’ αυτή την τραγική κατάσταση έχει κυρίως το κράτος και δευτερευόντως οι τράπεζες. Το κράτος γιατί με το δημοσιονομικό στρίμωγμα είδε τα ακίνητα των Ελλήνων ως μοναδική ευκαιρία να εισπράξει τους φόρους που αδυνατούσε να μαζέψει από αλλού, όπως από την εκτεταμένη διαχρονικά φοροδιαφυγή των πάντων. Αφού λοιπόν επεβλήθη ο παράλογος ΦΠΑ 24% στα νεόδμητα (για τα υλικά των οποίων πληρωνόταν προκαταβολικά και πάλι ΦΠΑ), στη συνέχεια ήρθε το ΕΕΤΗΔΕ, που στη συνέχεια μετονομάστηκε ΕΝΦΙΑ, και η καταστροφή ολοκληρώθηκε.

Η πτώση της οικοδομικής δραστηριότητας στα χρόνια της κρίσης έπεσε έως και 90% και 300 επαγγέλματα που δραστηριοποιούνται γύρω από τον κλάδο στην ουσία έσβησαν και ενίσχυσαν τους δείκτες ανεργίας.
Και ενώ στις άλλες χώρες που βίωσαν ανάλογο σπάσιμο της φούσκας των ακινήτων (Πορτογαλία, Ιρλανδία, Ισπανία) εδώ και τρία χρόνια έχουν αρχίσει να ανακάμπτουν οι τιμές με εντυπωσιακούς ρυθμούς (στην Πορτογαλία μάλιστα οι σημερινές ξεπερνούν τα προ κρίσης επίπεδα), στη χώρα μας, παρότι θεωρητικά είμαστε εκτός μνημονίων εδώ και 13 μήνες, μετά βίας αυξήθηκαν κατά 7% σε μέσο όρο.

Η νέα κυβέρνηση, χωρίς προφανώς να ανακαλύπτει την πυρίτιδα, αποφάσισε δειλά-δειλά να εφαρμόσει την παλιά και δοκιμασμένη μέθοδο, να βάλει μπροστά τη χειμαζόμενη αγορά του real estate. Αλλωστε εδώ και μήνες τα σήματα από αυτή την τεράστια αγορά δείχνουν αύξηση της ζήτησης και τα διαθέσιμα ακίνητα δεν την καλύπτουν πλέον, καθώς υπάρχουν χιλιάδες στα χέρια των τραπεζών που παραμένουν κλειστά, αλλά και περίπου 11 .000 που έχουν ενταχθεί στην Airbnb.

Η απόφαση λοιπόν για μια πρώτη μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 20%, και με την υπόσχεση για περαιτέρω μείωση εν ευθέτω χρόνω, αλλά και η αναβολή του ΦΠΑ στα νεόδμητα μαζί με τα κίνητρα για ανακαινίσεις έδωσαν έναν τόνο αισιοδοξίας σε αυτή την πολύπαθη αγορά.

Ολοι πλέον, από τους κατασκευαστές μέχρι τους τραπεζίτες και τους αναλυτές, λένε πως εφεξής η οικοδομή θα πάρει και πάλι μπροστά. Ηδη οι αιτήσεις νέων οικοδομικών αδειών έχουν τετραπλασιαστεί, επανεμφανίζονται γιαπιά και η ζήτηση σε οικοδομικά επαγγέλματα έχει βελτιωθεί. Παράλληλα οι τράπεζες, μετά από χρόνια και αφού «κάηκαν» με τα παλιά δάνεια που μοίραζαν αφειδώς σε ανθρώπους που δεν προσέφεραν επαρκείς εγγυήσεις, καλύπτοντας ακόμα και το 120% της αξίας των ακινήτων, επανέρχονται με νέα πλάνα και προγράμματα στεγαστικής πίστης.

Προφανώς τώρα θα είναι πιο προσεκτικές, αλλά είναι σημαντικό ότι ξαναρχίζουν να κάνουν τη δουλειά τους, που δεν είναι άλλη από το να πουλάνε χρήμα. Δύσκολο να δούμε τις τιμές εκεί όπου τις βρήκε η κρίση, πλην όμως η ανάκαμψη της οικοδομής θα εμφανίσει πολλαπλασιαστικά οφέλη στο σύνολο της οικονομίας - κι αυτό θα φανεί σύντομα.