Βασίλης Δαλιάνης

Υπάρχει μια γερμανική παροιμία η οποία σε μια κάπως ελεύθερη μετάφραση θα μπορούσε να αποδοθεί ως εξής: «Χρειάζεται προσοχή για να μην πετάξει κανείς το μωρό μαζί με τα απόνερα της σκάφης» (Das Kind mit dem Bade ausschütten).

Αυτή η παροιμία που πέρασε αργότερα και στην αγγλική γλώσσα ως «Throw out the baby with the bath water» υπάρχει σε διάφορες παραλλαγές, σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές γλώσσες.  Το νόημα είναι περίπου το ίδιο: Απαιτείται μεγάλη προσοχή πριν κάνεις το βήμα μετά το οποίο δεν υπάρχει επιστροφή, πετώντας στα σκουπίδια το σημαντικότερο, επειδή δεν κατάφερες να το διακρίνεις μέσα στα λάθη σου. 

Βρισκόμαστε σε αυτό ακριβώς το βήμα, σαράντα περίπου ημέρες πριν ολοκληρωθεί η τυπική συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της ΕΚΤ στο ελληνικό πρόγραμμα. Και η προαναφερθείσα παροιμία έχει απόλυτη εφαρμογή τόσο για την Ελλάδα όσο και για την Ευρωζώνη, ως σύνολο. Η κυρίαρχη ρητορική στη χώρα μας είναι πως η «Ευρωζώνη» (σαν να πρόκειται για κάποια ξένη δύναμη και όχι για μια νομισματική και οικονομική ένωση στην οποία συμμετέχουμε) «εκβιάζει» για νέα μέτρα που θα εξαθλιώσουν περαιτέρω τον ελληνικό λαό. Συνεπώς η χώρα μας πρέπει είτε να ζητήσει τη διαγραφή «του μεγαλύτερου μέρους τους χρέους», όπως αναφέρει μια πλευρά της αντιπολίτευσης, είτε να ζητήσει «την εφαρμογή της συμφωνίας του Eurogroup της 26ης Νοεμβρίου του 2012» για την βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους, όπως  προτείνει μια άλλη πλευρά, αυτή τη φορά από τη συμπολίτευση. 

Μέσα σε όλη αυτήν την όμορφη εικόνα υπάρχουν και προτάσεις για συναντήσεις των πολιτικών αρχηγών ώστε να υπάρξει μια «εθνική συμφωνία για το χρέος». Θα ήταν πράγματι ενδιαφέρον να συμφωνούσαν η Νέα Δημοκρατία, το ΠΑΣΟΚ και ο ΣΥΡΙΖΑ (γιατί όχι και όλα τα υπόλοιπα κόμματα). Δεν θα ήταν άλλωστε η πρώτη φορά που θα μας απασχολούσε μια συμφωνία χωρίς κανένα απολύτως νόημα.  

Διότι μια μικρή λεπτομέρεια, η οποία όμως θα έπρεπε να καταγραφεί στα «πρακτικά», είναι πως στην Ευρωπαϊκή Ένωση δεν ενδιαφέρει κανέναν αν θα συμφωνήσει ο κ. Σαμαράς με τον κ. Τσίπρα για το ελληνικό χρέος. Ακόμα περισσότερο δε, αν σε αυτή τη συμφωνία θα συμμετέχει και ο κ. Βενιζέλος. Διότι η συμφωνία δεν είναι ελληνικό, αλλά ευρωπαϊκό ζήτημα.  

Αυτό που γνωρίζουν οι παροικούντες τις Βρυξέλλες το είπε ευθέως ο πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι ο οποίος δεν δεσμεύεται από το «εμπάργκο» της ενημέρωσης των Βρυξελλών. «Δεν πρόκειται να υπάρξει περαιτέρω ελάφρυνση του ελληνικού χρέους». Η συμφωνία της 26ης Νοεμβρίου του 2012 ανέφερε χαρακτηριστικά πως «η Ευρωζώνη θα εξετάσει την πιθανότητα λήψης νέων μέτρων, εφόσον κριθεί αναγκαίο, ώστε να καταστεί το χρέος της Ελλάδας βιώσιμο, όταν η χώρα καταγράψει πρωτογενές πλεόνασμα». Συνεπώς, είτε επιλέξει κάποιος την ιστορική, είτε την τελολογική ερμηνεία, οι εταίροι μας ουδέποτε δεσμεύτηκαν. Πολύ περισσότερο όταν θεωρούν πως το χρέος της Ελλάδας είναι βιώσιμο. 

«Οι φθινοπωρινές προβλέψεις της Κομισιόν αναφέρουν πως το ελληνικό χρέος το 2016 θα πέσει στο 157,8% αντί για το 175% που προέβλεπε η συμφωνία του 2012. Αυτό θα είναι το επιχείρημα για τη βιωσιμότητά του»; ρώτησε το «ΘΕΜΑ» ανώτατη πηγή του Eurogroup. Η απάντηση ήταν σαφέστατη. «Δεν δίνουμε καμία σημασία σε αυτούς τους αριθμούς. Η Ελλάδα ήταν και εξακολουθεί να είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση. Το ποσοστό του χρέους /ΑΕΠ δεν είναι αντιπροσωπευτικό στην περίπτωση της Ελλάδας». 

Ελάχιστοι θα μπορούσαν να δώσουν μια περισσότερο περιγραφική εικόνα για την αξιοπιστία της χώρας μας απέναντι στους εταίρους μας. Ελάχιστοι μας  εμπιστεύονται. Ακόμα λιγότεροι θεωρούν πως η χώρα μας έχει εφαρμόσει μεταρρυθμίσεις. Οι πιο αισιόδοξοι πιστεύουν πως και όσες μεταρρυθμίσεις εφάρμοσαν οι ελληνικές κυβερνήσεις ήταν εσφαλμένες. Μεταρρυθμίσεις τις οποίες επέλεξε η ελληνική πλευρά και όχι η Ε.Ε. Παρόλο που η λιτότητα εκμηδένισε το έλλειμμα του προϋπολογισμού, η Ευρωζώνη δεν θεωρεί πως έχει δημιουργηθεί ένα σταθερό δημοσιονομικό πλαίσιο στην Ελλάδα. 

Και οι πομφόλυγες και τα φληναφήματα για διαγραφή ενός «μεγάλου μέρους του χρέους» που ακούγονται από μερίδα της αντιπολίτευσης, προκαλούν απορία στο Συμβούλιο της Ε.Ε. καθώς τα μέλη του πρέπει να σκεφθούν και τα δικά τους εθνικά κοινοβούλια.

Για ακόμα μια φορά οι υπεύθυνοι για την Κρίση, δηλαδή τα κράτη-μέλη και οι τοπικοί βουλευτές, δεν έχουν εξηγήσει στους Ευρωπαίους πολίτες πως από το 2011 και μετά, καμία μα καμία χώρα της Ε.Ε -και κυρίως της Ευρωζώνης - δεν μπορεί να ονομάσει ξανά τη σπατάλη και τον υπερβολικό δανεισμό «κοινωνική πολιτική».  

Πως καμία μα καμία χώρα της Ε.Ε. δεν μπορεί να αδιαφορεί πλέον για το παράγωγο Δίκαιο της Ένωσης χωρίς να αντιμετωπίσει κυρώσεις. 

Δύσκολη εξήγηση για τους περισσότερους πολιτικούς των κρατών – μελών. Ιδίως για όσους εξακολουθούν να υποστηρίζουν πως μπορούμε να βγούμε από την κρίση απλώς αν αρνηθούμε το πρόβλημα και όσους πιστεύουν πως μπορούν να το πράξουν αν προσποιηθούμε πως δεν υφίσταται πρόβλημα. 

Μένουν όμως ελάχιστα βήματα πριν το σημείο χωρίς επιστροφή. Και εδώ χρειάζεται από όλους προσοχή για να μην «πετάξουμε το μωρό μαζί με τα απόνερα της σκάφης».