Μάρα Καρέτσου: This is the Artist

Κάθε καλοκαίρι ετοιμάζω μια collection από κοσμήματα, κάτι το οποίο έκανα και με τον Ιόλα στη Νέα Υόρκη. Γίνεται στο “Byblos Hotel” στο Σεν Τροπέ και περνάει όλο το jet set: Μικ Τζάγκερ, Μαντόνα, Νικόλ Κίντμαν, Τζορτζ Κλούνεϊ... Δικά μου κοσμήματα έχουν πάρει η Μαντόνα, η Νικόλ Κίντμαν, η Μπριζίτ Μπαρντό, η Χίλαρι Κλίντον -ένα υπέροχο κολιέ, θυμάμαι-, οι Κένεντι, οι Ροκφέλερ...

Να έρθεις, είναι καταπληκτικά», μου λέει με τη «χαμογελαστή» της φωνή ενώ είχαμε ήδη ξεκινήσει τη συζήτηση. Με τους δικούς της όρους: να μιλάμε στον ενικό και να πιούμε τον καφέ μας «indoors» όπου έχει air condition. Το τηλέφωνό της δεν σταματάει να χτυπάει, γνωστοί της έρχονται να τη χαιρετήσουν και φεύγουν, άλλοι κάθονται για «κουβεντούλα» παράλληλα με τη συνέντευξη.

Όλα αυτά γύρω στη μία το μεσημέρι σε ένα café της πλατείας Κολωνακίου. Η ζωή της Μάρας Καρέτσου εξελίσσεται σαν κινηματογραφική ταινία με καταιγιστικούς ρυθμούς και την ίδια στον ρόλο του σκηνοθέτη, του σεναριογράφου και του μοντέρ - και της πρωταγωνίστριας, φυσικά. Πώς νιώθεις άραγε όταν η Χίλαρι Κλίντον σε ξέρει με το μικρό σου όνομα, όταν βγαίνεις για ποτό με τους Κένεντι, τον Ρόμπερτ Ντε Νίρο και τον Γούντι Αλεν και τα έργα σου βρίσκονται σε σημαντικές ιδιωτικές συλλογές, στον Λευκό Οίκο αλλά και σε πινακοθήκες και σε μουσεία σε όλο τον κόσμο;



«Ημουν μια κοπέλα που ξεκίνησε από τη Λάρισα των 100.000 κατοίκων και έβλεπε τον κόσμο μόνο σε περιοδικά. Έβαλα ένα goal στη ζωή μου: να μην ξαναγυρίσω στην πατρίδα μου αν δεν έχω κάνει όνομα. Ημουν δέκα ετών ακόμη όταν έλεγα σε όλους ότι θα γίνω καλλιτέχνης, θα κάνω εκθέσεις και θα γίνω σαν τον Πικάσο», λέει για το ξεκίνημά της. Τελειώνει το σχολείο και φεύγει από τη Λάρισα το 1968, όταν δεν έφευγε ούτε μία γυναίκα για σπουδές.



Ήταν καιρός να φτιάξει κάτι μεγαλύτερο από τα «μικρά γλυπτάκια» που έπλαθε με τον πηλό που της έφερνε ο πατέρας της από τον Πηνειό. «Πολλές παλιές μου δασκάλες μού λένε όταν γυρίζω στη Λάρισα: “Μου βάζετε μια υπογραφή σε αυτό το μικρό πεταλουδάκι που είχατε ζωγραφίσει πέντε χρονών;”. Είναι amazing!», λέει και συνεχίζει την αναδρομή της.



Καταφέρνει να μπει με την τρίτη στην Σχολή Καλών Τεχνών στην Αθήνα και με καθηγητή τον Θανάση Απάρτη σπουδάζει με υποτροφία Γλυπτική και Κεραμική. Αμέσως μετά την αποφοίτησή της διορίζεται επιμελήτρια στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, στην έδρα της Πλαστικής. Ολοι είναι ενθουσιασμένοι, αλλά η ίδια ήθελε περισσότερα. Μέσα σε έξι μήνες αποφασίζει να φύγει για το Παρίσι: «Ημουν μόλις 25 και έπαιρνα 25.000 δραχμές, το 1973. Θυμάμαι μου έλεγαν όλοι: “Πού θα πας, να αφήσεις τόσα λεφτά... Εδώ θα γίνεις καθηγήτρια”. Δεν άκουγα τίποτα».

Παντρεύεται τον Ιταλό ζωγράφο Πιερ Λουίτζι Μπελάτσι, τον οποίο είχε γνωρίσει σε μια έκθεση στην Ιταλία και φεύγουν για το Παρίσι με 100.000 δραχμές. «Πιάνουμε ένα σπίτι στο Μονπαρνάς και αρχίζουμε να δουλεύουμε μανιωδώς. Χωρίς λεφτά, με τρομακτικές δυσκολίες, καμιά φορά τρώγαμε μόνο μπαγκέτα με λίγες ελιές και γαλλικό τυρί. Περάσαμε έτσι τρία χρόνια σκληρής δουλειάς. Μια μέρα πήγα στον Πολ Φακέτι να του δείξω τη δουλειά μου - διότι πάντοτε στόχευα στις μεγάλες γκαλερί, ποτέ στις μικρές. Και με πήρε... Για τον Φακέτι δούλευε τότε ο Μανωλίδης, ο Φασιανός. Και μετά ήρθε ο Ιόλας...».



Ο Αλέξανδρος Ιόλας -μέντορας των σουρεαλιστών της εποχής όπως ο Μαξ Ερνστ και ο Μαγκρίτ και ένθερμος οπαδός της pop art του Αντι Γουόρχολ- ήταν ένα από τα μεγαλύτερα κεφάλαια στη ζωή της. Οταν θα της πει ενθουσιωδώς -ύστερα από μια έκθεσή της- «Let’s go to America», δεν το σκέφτεται. Μετρώντας δέκα χρόνια στο Παρίσι φεύγει για αμερική. Μόνη. Ο Μπελάτσι δεν θα την ακολουθήσει αφού δεν θέλει να αφήσει την Ευρώπη. Δουλεύει 20 έργα σε μπρούντζο και προσγειώνεται στη Νέα Υόρκη με 1.000 δολάρια. «Τον Νοέμβριο θα έρθω και θα γίνει η έκθεσή σου», της λέει ο συλλέκτης.



Ο λόγος του ήταν συμβόλαιο: «Ηταν ένας άνθρωπος εξτραβαγκάντ, πολύ δύσκολος με τους καλλιτέχνες, πολλές φορές δύσκολος και με τις πληρωμές, αλλά ήξερε. Αφηνε τον καλλιτέχνη να δουλέψει, να δουλέψει... αλλά όταν έφτανε η ώρα της εκθέσεως τον έκανε θεό. Ηρθε την ημέρα της εκθέσεως, η γκαλερί ήταν γεμάτη κόσμο. Εγώ δεν γνώριζα κανέναν στη Νέα Υόρκη. Το 1982. Και μόλις μπήκε είπε τα λόγια που δεν θα ξεχάσω ποτέ, “This is Mara Karetsou. This is the artist”. Πουλήθηκε όλη η έκθεση για 200.000 δολάρια, λεφτά που δεν είχα δει ποτέ στη ζωή μου. Αμέσως αγόρασα μια Rolls Royce και πήρα το σπίτι μου στην Παρκ Αβενιου».



Στη Νέα Υόρκη γνωρίζει και παντρεύεται τον γκαλερίστα Κιθ Γκριν. Κάνουν παρέα με τον Ιόλα και συχνάζουν στο «Factory» του Γουόρχολ. «Με τον Ιόλα πηγαίναμε πολύ συχνά στο ατελιέ του Γουόρχολ διότι αγόραζε τα έργα του. Ηταν το παιδί της εποχής του γρήγορου χρήματος και του γρήγορου success. Πολλές φορές φτάναμε με τον Ιόλα για δουλειά και ήταν τόσο απορροφημένος που δεν σταματούσε. Ελεγε: “Εάν βιάζεσαι, θα σου τα δώσω πιο ακριβά. Αν περιμένεις τρεις ώρες, θα τα πάρεις στο right price”. Ηταν πολύ καλός στο marketing».

Έχουμε ήδη πιει τον δεύτερο καφέ και παραγγέλνει μπίρα. Μασουλώντας πατατάκια μου λέει πως ό,τι ακούμε γύρω από το lifestyle των καλλιτεχνών της εποχής ισχύει: «Φυσικά και υπήρχαν πολλά drugs στο στούντιο του Αντι. Ηταν και η εποχή τέτοια, τα 70s και τα 80s. Ευτυχώς δεν με άγγιξε όλο αυτό. Είχα τέτοιο πάθος για την καριέρα μου...

Έλεγα ότι πρέπει να πετύχω και να μη χάσω το μυαλό μου. Διότι όταν “χάνεσαι” στις ουσίες μπορεί να χάσεις ευκαιρίες στη ζωή σου που δεν θα ξαναπαρουσιαστούν». Με τον Γκριν θα μείνουν επτά χρόνια παντρεμένοι, αλλά δεν θα κάνουν παιδιά. «Το ότι δεν έκανα παιδιά με κανέναν από τους δύο συζύγους μου ήταν δική μου επιλογή διότι έβαζα πρώτα την καριέρα. Ηθελα να προχωρήσω. Και δεν το έχω μετανιώσει, διότι ήταν επιλογή έπειτα από σκέψη», εξομολογείται. «Είμαι ευγνώμων για όσα έζησα μαζί τους. Τώρα πλέον δεν με αφορά ο έρωτας, ψάχνω κάτι άλλο, θέλω ηρεμία. Μια συντροφική σχέση με έναν άνθρωπο ή ένα ταξίδι. Ο έρωτας δεν έχει ηρεμία. Αν έχει, δεν είναι έρωτας».

Μετά τον θάνατο του Ιόλα ξεκινάει μια νέα φάση στη ζωή της. Πηγαίνει με μια μεγάλη έκθεση στο Τόκιο, στην γκαλερί «Art Point», με πυραμίδες από lucide σε τιρκουάζ, μοβ και πράσινο. Οπως αναφέρουν περιοδικά τέχνης της εποχής (1990), οι πυραμίδες εντυπωσιάζουν - οι τιμές τους κυμαίνονται από 60.000 έως 250.000 δολάρια. Πωλούνται όλα τα έργα για 1 εκατομμύριο δολάρια. Ωστόσο, τα χρήματα δεν την αλλάζουν. Ούτε η Rolls Royce σε blue shadow, ούτε ο Ομάρ, ο προσωπικός της σοφέρ, ούτε η Ferrari, ούτε το ατελιέ στο Σεν Τροπέ ούτε το σπίτι στο Παλμ Μπιτς όπου πηγαίνει όταν κάνει υπερβολικό κρύο στη Νέα Υόρκη: «Οταν αγοράζω κάτι δεν το αγοράζω ως luxury αλλά με τον ενθουσιασμό μικρού παιδιού που παίρνει περισσότερα παιχνίδια επειδή έτυχε και βρέθηκε με περισσότερα λεφτά.

Η πραγματική πολυτέλεια για μένα είναι το να ζω καλά, να έχω καλούς φίλους. Μου αρέσει να μοιράζομαι τα πάντα γιατί ακόμα και η μεγαλύτερη επιτυχία χάνει λίγη από τη σημασία της όταν δεν τη μοιράζεσαι με άτομα που αγαπάς και ξέρεις ότι σε αγαπούν. Ο Οσκαρ Ουάιλντ είχε πει ένα πολύ ωραίο: “Επιτυχία είναι η ηρεμία του νου”, και όχι να κάνεις billions of dollars ακόμη και αν χρειαστεί να σκοτώσεις γι’ αυτό».



Γνήσια κοσμοπολίτισσα και πάντα επικεντρωμένη στη δημιουργική δουλειά και την ποιοτική ζωή, έχει μοιράσει τον χρόνο της μεταξύ Νέας Υόρκης και Σεν Τροπέ χωρίς να ξεχνά την Ελλάδα την οποία επισκέπτεται το καλοκαίρι πριν ή μετά την έκθεση στη Ριβιέρα. Αλλωστε το λευκό και το τιρκουάζ είναι τα χρώματα πού την αντιπροσωπεύουν. Και που αλλού θα μπορούσε να βρει περισσότερο λευκό και τιρκουάζ απ’ ό,τι στη Μεσόγειο;