Βλέπει «φως» η κυβέρνηση (αλλά το κρύβει), στην πρόταση Γιούνκερ

Μετά από τρεις μήνες συνεχών ναυαγίων και αδιεξόδου, η διαπραγμάτευση της κυβέρνησης με τους δανειστές φαίνεται ότι για πρώτη φορά «βλέπει»… φως και μάλιστα λίγο πριν από το σημείο «μηδέν», καθώς η χώρα δηλώνει πλήρη αδυναμία να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της προς τους δανειστές τον Ιούνιο.

Το έγγραφο, που φέρεται να εκφράζει την πρόταση του προέδρου της Κομισιόν Γιούνκερ για ένα συμβιβασμό και μάλιστα αρκετά θετικό για την Ελλάδα, με βάση τις πιέσεις και τις απαιτήσεις που έχουν εκφράσει οι δανειστές όλο αυτό το διάστημα, φαίνεται να θέτει ένα πλαίσιο μία πρώτης σοβαρής λύσης. Και πάντως να δείχνει ότι οι συζητήσεις φτάνουν στο τέλος τους.

Η κυβέρνηση ελπίζει σε κάθε περίπτωση ότι η συμφωνία θα επιτευχθεί εντός του Μαίου και τόσο ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, όσο και ο υπουργός Οικονομικών Γιάνης Βαρουφάκης κάνουν λόγο για λύση εντός εβδομάδας ή και ημερών. Σήμερα υπό τον Αλέξη Τσίπρα θα συνεδριάσει στις 12 το μεσημέρι στη Βουλή το προεδρείο της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ.

Ο πρωθυπουργός δεν κρύβει την αισιοδοξία του ότι η συμφωνία θα αποτελεί οριστική λύση στο ελληνικό πρόβλημα και διαβεβαιώνει ότι θα τηρηθούν οι κόκκινες γραμμές, ειδικά σε εργασιακό και ασφαλιστικό.

Εκφράζει παράλληλα την πεποίθηση ότι θα τηρηθούν και ορισμένες βασικές  προϋποθέσεις, που θα δίνουν προοπτική στη χώρα, όπως, η μακροπρόθεσμη αντιμετώπιση του χρηματοδοτικού προβλήματος, η πρόβλεψη για χαμηλά πρωτογενή πλεονάσματα, έστω την πρώτη διετία, ένα επενδυτικό πρόγραμμα για επανεκκίνηση της οικονομίας και η μη επιβολή νέων μέτρων περικοπών σε μισθούς και συντάξεις. Μιλώντας μάλιστα στην Ετησία Γενική Συνέλευση του ΣΕΒ τόνισε ότι «είμαστε στην τελική ευθεία για την επίτευξη μιας αμοιβαία επωφελούς συμφωνίας».

Τόνισε με νόημα ότι η κυβέρνηση είναι διατεθειμένη να προχωρήσει σε συμβιβασμούς και επέκρινε τους κύκλους «που δεν θα ήθελαν αυτή τη συμφωνία, έχοντας στα συρτάρια τους διχαστικά σενάρια για την πορεία της Ευρώπης». Εξέφρασε δε την εκτίμηση ότι με την επίτευξη της συμφωνίας «θα πραγματοποιηθεί το μεγάλο άλμα μπροστά, αφήνοντας πίσω την λιτότητα και περνώντας σε έναν "ενάρετο κύκλο" ανάπτυξης».
 
 

Ενόχληση από τη διαρροή του «εγγράφου Γιούνκερ»

 Κυβέρνηση και Κομισιόν δεν έκρυβαν το βράδυ της Δευτέρας τη δυσφορία και την ενόχλησή τους από τη διαρροή της πρότασης που φέρεται να έχει ετοιμάσει ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ για το συμβιβασμό της Ελλάδας με τους δανειστές.

Μάλιστα καμία από τις δύο πλευρές, κυβέρνηση και Κομισιόν δεν επιβεβαιώνει επισήμως την ύπαρξη του εγγράφου. Από το Μέγαρο Μαξίμου έλεγαν ότι τέτοιο έγγραφο δεν έχει φθάσει ποτέ στην κυβέρνηση.

Η εκπρόσωπος της Κομισιόν Ανίκα Μπράιτχαρτ έγραψε στο twitter ότι «δεν μπορούμε να επιβεβαιώσουμε τις αναφορές Μέσων Ενημέρωσης για την πρόταση Κομισιόν/Γιούνκερ για την Ελλάδα. Δεν είμαστε ενήμεροι για τέτοια πρόταση. Εργαζόμαστε για μια επικοδομητική συμφωνία».

Για τη διαρροή εκφράστηκαν ακόμη και απόψεις περί «σαμποτάζ» στις διαπραγματεύσεις, καθώς πρόκειται για μία λεπτή φάση των συζητήσεων, κατά την οποία η παραμικρή λάθος κίνηση να προκαλέσει πρόβλημα. Μάλιστα ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Δημήτρης Παπαδημούλης έγραψε στο twitter ότι «κάποιοι ίσως επιδιώκουν να κάψουν την προσπάθεια για διέξοδο».

Επειδή μάλιστα η πρόταση Γιούνκερ είναι αρκετά κοντά στις ελληνικές θέσεις, εκφραζόταν η εκτίμηση ότι η διαρροή έγινε για να δοθεί χρόνος στους «σκληρούς» των δανειστών να αντιδράσουν και να ανατρέψουν την πρωτοβουλία του προέδρου της Επιτροπής. Από τις Βρυξέλλες και πηγές κοντά στην Κομισιόν λεγόταν ότι ο κ. Γιούνκερ αιφνιδιάστηκε από την αποκάλυψη, καθώς επεδίωκε να παρουσιάσει την πρόταση στη σύνοδο κορυφής της Ρίγα και να ζητήσει την έγκρισή της, ώστε να μην αφήσει περιθώρια στο Eurogroup να διαφωνήσει.

Το προσχέδιο της «λύσης» Γιούνκερ

Το προσχέδιο περιλαμβάνει μέτρα από τα οποία θα επιχειρηθεί να εισπραχθούν 5 δισ.ευρώ για να καλυφθεί το δημοσιονομικό κενό μέχρι το τέλος του 2016. Κόβεται η 13η σύνταξη, παραμένει ο ΕΝΦΙΑ, διατηρείται η έκτακτη εισφορά και μετά το καλοκαίρι καθιερώνεται συντελεστής 18% για τον ΦΠΑ. Το περιεχόμενο του σημειώματος που αποδίδεται στον πρόεδρο της Κομισιόν Γιούνκερ δεν επιβεβαιώνεται επισήμως από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το ελληνικό υπουργείο Οικονομικών, ενώ κυβερνητικός αξιωματούχος επίσης διαψεύδει πως υπάρχει τέτοιο σχέδιο (δείτε εδώ).

Το μεγάλο ερώτημα είναι ωστόσο τι θα κάνουν οι Γερμανοί και πώς θα αντιδράσει κυρίως ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε στα προβλεπόμενα από το έγγραφο που φέρεται να έχει συνταχθεί από την ηγεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Επιχειρώντας να μεσολαβήσει για την άρση του διαφαινόμενου αδιεξόδου, η Κομισιόν, με ένα πολυσέλιδο κείμενο, που τιτλοφορείται «σημείωμα βοήθειας για την Ελλάδα» και κατά πληροφορίες διανεμήθηκε, το μεσημέρι της Δευτέρας, σε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, θέτει τις προΰποθέσεις για να «ξεκλειδώσει» η βοήθεια από το EFSF πρός την Ελλάδα εντός του Ιουνίου και να υπάρξει μια συνολική συμφωνία μέχρι το φθινόπωρο.

Η πρώτη προϋπόθεση είναι να ληφθούν -ήτοι, να γίνουν νόμοι του κράτους- τα συμφωνηθέντα μέτρα, τα οποία περιγράφονται στην πρώτη λίστα του κειμένου, ύψους πέντε δισ. ευρώ περίπου, μέχρι τον Ιούνιο, προκειμένου να καλυφθεί το δημοσιονομικό κενό της διετίας 2015-2016.

Η δεύτερη προϋπόθεση για συνολική συμφωνία, είναι να εφαρμοστούν το φθινόπωρο (Σεπτέμβριο και Οκτώβριο) οι μεγάλες διαρθρωτικές αλλαγές για την οικονομία, που θα περιλαμβάνονται στη λίστα του ΟΟΣΑ και ήδη συμφωνημένες με τους Ευρωπαίους μεταρρυθμίσεις, όπως η αλλαγή του ασφαλιστικού και των εργασιακών σχέσεων.

Στο κείμενο που φέρνει στη δημοσιότητα η ιστοσελίδα tovima.gr προσδιορίζονται οι δημοσιονομικοί στόχοι για την τετραετία 2015-2018, που είναι οι εξής:

- Πρωτογενές πλεόνασμα 0,75% του ΑΕΠ φέτος
- Πρωτογενές πλεόνασμα 2% του ΑΕΠ το 2016
- Πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ το 2017
- Πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ το 2018

Στην πρώτη λίστα περιγράφονται τα μέτρα για την κάλυψη του δημοσιονομικού κενού και την επίτευξη πρωτογενών πλεονασμάτων μέχρι το τέλος του 2016.

Τα μέτρα είναι:

- η μεταρρύθμιση του ΦΠΑ, που θα εφαρμοστεί μετά το καλοκαίρι (το πιθανότερο από 1η Οκτωβρίου) και προβλέπει την καθιέρωση ενιαίου συντελεστή 18% για συναλλαγές μετρητά και 15% για συναλλαγές με κάρτα και τη διατήρηση του χαμηλού συντελεστή 6,5%.

- Αύξηση της έκτακτης εισφοράς στα ετήσια εισοδήματα πάνω από 30.000 ευρώ, στα πρό της μείωσης επίπεδα

- Διατηρείται ο ΕΝΦΙΑ ως ο πλέον αποδοτικός (από άποψη εισπραξιμότητας) φόρος

- Δεν θα εφαρμοστεί η ρήτρα μηδενικού ελλείματος στα επικουρικά, αλλά θα επανεξεταστεί, στα πλαίσια του διαλόγου που θα ξεκινήσει το φθινόπωρο για τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος

- Θα επανεξεταστεί το θέμα των συλλογικών συμβάσεων εργασίας υπό το πρίσμα της έκθεσης του ILO για τις «καλύτερες πρακτικές» στις εργασιακές σχέσεις της Ευρωποαικής Ενωσης, της ανάγκης αύξησης της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας και της αντιμετώπισης του τεράστιου προβλήματος της ανεργίας.

- Ανεξαρτητοποιείται η Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων και κατοχυρώνεται θεσμικά ο ανεξάρτητος ρόλος της

- Δημιουργείται το δημοσιονομικό συμβούλιο, επίσης ως ανεξάρτητη αρχή.

- Λαμβάνονται μέτρα για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης -και στο πλαίσιο του πακέτου Γιούνκερ- δημιουργείται δίχτυ ασφαλείας για τους «μη προνομιούχους».

Παράλληλα, η Κομισιόν σημειώνει ότι υπάρχει ταύτιση απόψεων για τις τράπεζες και τα «κόκκινα δάνεια».

Αξίζει, βέβαια, να σημειωθεί ότι αρκετά από τα ζητήματα που θέτει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως στόχους, φαντάζουν την παρούσα στιγμή ως περίπου... ανέφικτα -όπως για παράδειγμα το πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% το 2018.

Η κίνηση αυτή ερμηνεύεται ως μια πρώτη απόπειρα της Κομισιόν να γεφυρωθεί το χάσμα μέχρι το καλοκαίρι και, εν συνεχεία, να τεθούν οι «καυτές πατάτες» στο τραπέζι.

Χρηματοδότηση από το ΔΝΤ... τέλος
Στο κείμενο, ωστόσο, καταγράφονται σε ειδικό κεφάλαιο και οι ενστάσεις του ΔΝΤ: Η πρόταση που γίνεται από την ΕΕ είναι πολύ διαφορετική από το τρέχον πρόγραμμα (Μνημόνιο). Πρόκειται για έναν καινούργιο οδικό χάρτη, με πολύ λίγες λεπτομέρειες για μέτρα και πολιτικές που χρειάζονται νέες μελέτες. Η δημοσιονομική προσαρμογή είναι «οπισθοβαρής», καθώς μεταφέρεται στο μέλλον.

Οι Ευρωπαίοι εκτιμούν ότι το ΔΝΤ δεν θα συνεχίσει να χρηματοδοτεί την Ελλάδα, αλλά ταυτόχρονα δεν θα διατυπώνει δημόσια τις ενστάσεις του και εισηγούνται την ανάληψη της στήριξης της χώρας μας από το EFSF.

Συγκεκριμένα, η Κομισιόν προτείνει να καταβληθούν εντός του Ιουνίου:

- η εκκρεμούσα δόση του 1,8 δισ. ευρώ.

- το ποσό 1,9 δισ. ευρώ από τα κέρδη των ομολόγων (πρόγραμμα SMP) των κεντρικών τραπεζών για το 2014, και

- μετά τον Ιούλιο, το ποσό που αναλογεί από τα κέρδη των ομολόγων (πρόγραμμα SMP) για το 2015.

Μετά την πρόταση της Κομισιόν αναμένεται μια αλυσίδα εξελίξεων, προκειμένου η πρόταση αυτή να τύχει επεξεργασίας σε όλα τα αρμόδια όργανα (Brussels Group, EuroWorking Group, Eurogroup).