Περισσότεροι από 27.000 μετανάστες έχουν επιστρέψει στις χώρες καταγωγής τους τα τελευταία πέντε χρόνια

Ο Σαρντάρ διέσχισε 5.000 χιλιόμετρα από την Καμπούλ για να φτάσει στο Όσλο, μία διαδρομή γεμάτη κινδύνους και απογοητεύσεις. Μετά την απόρριψη της αίτησης για άσυλο που υπέβαλε στη Νορβηγία, αποφάσισε να επιστρέψει στη χώρα καταγωγής του.  «Συνοδοιπόρος» στο ταξίδι αυτό ήταν ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης, που τον στήριξε οικονομικά και ηθικά ώστε να ανοίξει ένα κατάστημα καλλυντικών στο Αφγανιστάν και να βελτιώσει τη ζωή του. 

Η περίπτωση του Σαρντάρ είναι μία μόνο από τις χιλιάδες των μεταναστών που αποφασίζουν να επιστρέψουν εθελοντικά στη χώρα καταγωγής τους με τη βοήθεια του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης (ΔΟΜ) και των Προγραμμάτων Εθελούσιας Επιστροφής και Επανένταξης (AVRR), που «τρέχουν» τα τοπικά γραφεία του Οργανισμού. 

Υπολογίζεται ότι από το 2010, οπότε άρχισε η εφαρμογή του προγράμματος στην Ελλάδα, μέχρι σήμερα, το ελληνικό γραφείο του ΔΟΜ βοήθησε περισσότερους από 27.000 μετανάστες να επιστρέψουν στις χώρες καταγωγής τους. Αντίστοιχα, στο πλαίσιο του νορβηγικού προγράμματος έχουν βοηθηθεί να επιστρέψουν στις χώρες καταγωγής τους 15.415 μετανάστες από το 2002 μέχρι σήμερα. 

Η ανταλλαγή εμπειριών για τις βέλτιστες πρακτικές που ακολουθούν η Ελλάδα και η Νορβηγία στον τομέα των εθελούσιων επιστροφών μεταναστών αποτελεί το αντικείμενο τριήμερης εκδήλωσης με τη συμμετοχή εμπειρογνωμόνων από τις δύο χώρες. Η «αυλαία» της εκδήλωσης άνοιξε σήμερα στο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. 

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε ο επικεφαλής του ελληνικού γραφείου του ΔΟΜ, Δανιήλ Εσδράς, στο πλαίσιο του προγράμματος AVRR, έγιναν από την Ελλάδα 2.134 αναχωρήσεις τους πρώτους μήνες του 2015, ενώ οι εγγραφές στο πρόγραμμα ανέρχονταν σε 2.433. Τις προηγούμενες χρονιές οι αριθμοί διαμορφώνονταν ως εξής: το 2014 οι εγγραφές ήταν 7.690 και οι επιστροφές 7.221, το 2013 οι εγγραφές 10.739 και οι επιστροφές 9.314, το 2012 οι εγγραφές 10.781 και οι επιστροφές 7.290, το 2011 οι εγγραφές 2.681 και οι επιστροφές 760 και το 2010 οι εγγραφές 1.669 και οι επιστροφές 337. 

Το χρονικό διάστημα που χρειάζεται από την καταγραφή των μεταναστών μέχρι την αναχώρησή τους είναι μόλις μία εβδομάδα, ενώ το 2010 το αντίστοιχο διάστημα έφτανε μέχρι και τους τρεις μήνες. 

Στη Νορβηγία, με το πρόγραμμα εθελούσιων επιστροφών υπολογίζεται ότι έχουν βοηθηθεί από το 2002 μέχρι σήμερα 15.415 άτομα να επιστρέψουν στη χώρα καταγωγής τους, όπως επισήμανε ο επικεφαλής του νορβηγικού γραφείου του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης, Βαν ντερ Άαλστ. Το 2014 επέστρεψαν 1.622 άτομα και οι βασικές χώρες επιστροφής ήταν το Αφγανιστάν (207), η Ρωσία (189), το Μπαγκλαντές (171), το Ιράκ (159) και το Ουζμπεκιστάν (135). Τους πρώτους μήνες του 2015 επέστρεψαν περίπου 400 άτομα.

Ο επικεφαλής της Νορβηγικής Διεύθυνσης Μετανάστευσης, Τορ-Μάγκνε Χόβλαντ, υπογράμμισε ότι «η Ελλάδα αντιμετωπίζει ιδιαίτερες προκλήσεις στα ζητήματα της μετανάστευσης που δεν υπάρχουν στη Νορβηγία. Ωστόσο, και η Νορβηγία δέχεται εδώ και χρόνια μεγάλα μεταναστευτικά ρεύματα και έχτισε ένα σύστημα για να τα αντιμετωπίσει. Για εμάς είναι σημαντική η ολιστική προσέγγιση και η εθελούσια επιστροφή είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι αυτού του συστήματος». 

Σύμφωνα με το ισχύον σύστημα χορήγησης ασύλου της Νορβηγίας, όπως το περιέγραψε ο διευθυντής του Τμήματος Στρατηγικής και Ανάπτυξης της Εθνικής Αστυνομικής Υπηρεσίας Μετανάστευσης, Όλε Γιόχαν Χέιρ, ο αιτών άσυλο πηγαίνει στο Όσλο, όπου γίνεται η εγγραφή, η συνέντευξη και ο έλεγχος στα μητρώα. Στη συνέχεια, η υπόθεση συζητείται στη Νορβηγική Διεύθυνση Μετανάστευσης (UDI), προκειμένου να διαπιστωθεί εάν συντρέχουν λόγοι χορήγησης ασύλου. Πρόσφατα αποφασίστηκε από τη νορβηγική κυβέρνηση ότι στους Σύρους θα δίνεται άμεσα άσυλο μετά την αρχική συνέντευξη και καταγραφή χωρίς παραπομπή της υπόθεσής τους στο UDI. 

Το 2014 η Νορβηγία δέχτηκε περισσότερα από 11.000 αιτήματα ασύλου. Οι κυριότερες χώρες προέλευσης, σύμφωνα με δήλωση των ίδιων των αιτούντων, ήταν η Ερυθραία (2.855 το 2014), η Συρία (2.000) και η Σομαλία (800). Στο 67% των αιτήσεων η Νορβηγία απάντησε θετικά στη χορήγηση ασύλου. 

Μέχρι να αποφασιστεί η χορήγηση ή όχι ασύλου στους αιτούντες, αυτοί παραμένουν σε κέντρο κράτησης έξω από το Όσλο. Υπολογίζεται ότι το 75% μένουν στο κέντρο μόνο για δύο μέρες, ενώ πάνω από το 50% μένουν λιγότερες από 24 ώρες. 

Την τριήμερη εκδήλωση με θέμα «Εθελούσια Επιστροφή. Μια ολοκληρωμένη προσέγγιση ως τμήμα της ελληνικής μεταναστευτικής διαχείρισης» συνδιοργανώνουν η Υπηρεσία Διαχείρισης Ευρωπαϊκών και Αναπτυξιακών Προγραμμάτων του υπουργείου Εσωτερικών και το γραφείο Ελλάδας του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης. Θέμα είναι η ενίσχυση της συνεργασίας για τη διαχείριση της μετανάστευσης μεταξύ της Νορβηγίας και της Ελλάδας, μέσω των χρηματοδοτήσεων της Νορβηγίας και του ΕΟΧ. 

Η Υπηρεσία Διαχείρισης Ευρωπαϊκών και Αναπτυξιακών Προγραμμάτων είναι ο διαχειριστής εταίρος των προγραμμάτων του ΕΟΧ, τα οποία για την περίοδο 2009-2014 ανέρχονται για την Ελλάδα σε 63,4 εκατομμύρια ευρώ. Από αυτά, τα 20,9 εκατομμύρια αφορούν σε θέματα ασύλου και μετανάστευσης. Όπως εξήγησε ο διευθυντής της Υπηρεσίας, Παναγιώτης Μαρκετάκης, για την τρέχουσα χρηματοδοτική περίοδο το πρόγραμμα του ΕΟΧ ανέρχεται σε 14,7 εκατομμύρια ευρώ και μέσω αυτού χρηματοδοτούνται οι υπηρεσίες Πρώτης Υποδοχής και Ασύλου. 

Στο πλαίσιο των χρηματοδοτήσεων του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου λειτουργεί και το πρόγραμμα «Υποστηρίζοντας Οργανώσεις που βοηθούν μεταναστευτικό πληθυσμό σε αναζήτηση ασύλου στην Ελλάδα» (SOAM), που διαρκεί μέχρι τον Απρίλιο του 2016 και μέσω του οποίου υποστηρίζονται οι ΜΚΟ που διαχειρίζονται κέντρα υποδοχής ευάλωτων ομάδων. Στόχοι του προγράμματος είναι η βελτίωση της ποιότητας των κέντρων υποδοχής στην Ελλάδα, αλλά και η βελτίωση της ποσότητάς τους, με έμφαση στους ασυνόδευτους ανήλικους και άλλες ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Υπολογίζεται ότι μέχρι την ολοκλήρωση του προγράμματος θα έχουν δημιουργηθεί 202 νέες θέσεις σε κέντρα υποδοχής για ευάλωτες ομάδες. 

Η εκδήλωση κορυφώνεται την Παρασκευή με ημερίδα για τις προκλήσεις στη διαχείριση των μεταναστευτικών ρευμάτων στην Ανατολική Μεσόγειο, που θα φιλοξενηθεί στη Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης και Επικοινωνίας.