Μετά την ύφεση, επιστροφή στη σταθερότητα και για την Ελλάδα

Επιστροφή στη σταθερότητα, μετά την ύφεση, δείχνει το Ευρωβαρόμετρο των ΜμΕ, με το Δείκτη Επιχειρηματικού Κλίματος να διαμορφώνεται στο 68,4%. Όπως χαρακτηριστικά σχολιάζει το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Πειραιά, ο Δείκτης Επιχειρηματικού Κλίματος ΜμΕ της Ευρώπης έχει αυξηθεί κατά περίπου τρεις ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το τελευταίο εξάμηνο. Αυτή είναι η πρώτη φορά που ο δείκτης κλίματος έχει αυξηθεί μετά από τη μείωση των τελευταίων τεσσάρων εξαμήνων.

Το ευχάριστο είναι πως η τάση είναι ανοδική, ιδίως στις χώρες που επλήγησαν περισσότερο από την κρίση, όπως η Πορτογαλία, η Ιρλανδία, η Ιταλία, η Ελλάδα και η Ισπανία (οι λεγόμενες «PIIGS»). Εξάλλου, χαρακτηριστικό είναι πως ο Δείκτης Κλίματος στην υπόλοιπη ΕΕ αυξήθηκε και πέρασε το φράγμα των 70 μονάδων που αποτελεί ένδειξη ουδέτερου επιχειρηματικού κλίματος. Αυτό μπορεί να ερμηνευτεί και ως ένδειξη ότι οι ΜμΕ της Ευρώπης είναι εκτός ύφεσης, αλλά δεν έχουν μπει ακόμη σε τροχιά ανάπτυξης. Παρόλα αυτά, αν οι πιο θετικές προσδοκίες υλοποιηθούν μέσα στον επόμενο μήνα, θα παρατηρήσουμε μια κάποια ανάκαμψη, η οποία θα μπορούσε να συνεχιστεί σε μια μέτρια ανοδική πορεία το 2014.

Από το 65,3% στο 68,5% αυξήθηκε ο Γενικός Δείκτης Κλίματος ΜμΕ, που αντιπροσωπεύει το μέσο όρο των εταιρειών, οι οποίες αναφέρουν θετικά ή σταθερά αποτελέσματα και προσδοκίες. Η αρνητική κορυφή σε αυτή την ύφεση εξακολουθεί να είναι κάτω από 70,0, που το θεωρούμε ουδέτερη θέση, αλλά είναι παρόλα αυτά ένα ισχυρό σημάδι ότι η Ευρώπη είναι στο δρόμο εξόδου από την τρέχουσα ύφεση, που προκαλείται κυρίως από την αδυναμία της εσωτερικής ζήτησης της ΕΕ, η οποία επηρεάζει τις ΜμΕ στον τομέα των κατασκευών και των υπηρεσιών, όπως υπογραμμίζεται σε σχετική ανακοίνωση του ΕΒΕΠ.

Ελπίδα μα όχι και μεταστροφή δείχνουν τα κύρια αποτελέσματα του Βαρόμετρου της ΕΕ των ΜμΕ για το 2ο εξάμηνο 2013, ενώ εκφράζεται η ισορροπία μεταξύ των θετικών και αρνητικών κρίσεων από τις ΜμΕ για διάφορες πτυχές των επιχειρήσεων, τάξης μεγέθους και κλάδου.

Α' εξάμηνο 2013

Μείωση της συνολικής θέσης των ΜμΕ παρουσίασαν τα αποτελέσματα για το πρώτο εξάμηνο του 2013. Εξάλλου, η ισορροπία μεταξύ των θετικών και αρνητικών απαντήσεων ήταν ακόμα πιο αρνητική από ό,τι στο 2ο εξάμηνο 2012 και κορυφώθηκε στο -13,2. Εξαιτίας της αδύναμης ευρωπαϊκής εσωτερικής ζήτησης, η ύφεση έπληξε τις ΜΜΕ, παρότι υπήρχε μια μικρή βελτίωση σε σύγκριση με το τελευταίο εξάμηνο όσον αφορά στον κύκλο εργασιών (-14,6) και τις παραγγελίες (-14,1). Ωστόσο, κι οι δύο αριθμοί είναι ακόμα εξαιρετικά αρνητικοί. Η αδύναμη αυτή κατάσταση προκλήθηκε κυρίως από την αδυναμία να κερδίσουν τις απαιτούμενες τιμές, που ασκεί πίεση επί των κερδών.

Ελπίδες για το 2014
Γεμάτη προσδοκίες είναι η εικόνα για το 2014 που δείχνει αύξηση για τη συνολική θέση των ΜμΕ. Το πρώτο εξάμηνο αναμένεται να είναι εκείνο κατά το οποίο η οικονομική κατάσταση θα γίνεται όλο και καλύτερη, μετά από σχεδόν δύο χρόνια ύφεσης. Το ισοζύγιο της συνολικής θέσης είναι ακόμη αρνητικό, στο -2,6, αλλά φτάνει πολύ κοντά στο μηδέν. Οι ΜμΕ της ΕΕ έχουν ακόμα αρνητική αίσθηση της οικονομίας, αλλά τα αποτελέσματα, όσον αφορά στις εντολές (-3,5) και τον κύκλο εργασιών (-4,2) είναι σαφώς καλύτερα από ό,τι για το τελευταίο εξάμηνο. Στην πραγματικότητα, οι συγκεκριμένοι δύο δείκτες αυξήθηκαν κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες από τις αρχές του 2013 και αντιπροσωπεύουν μια σημαντική αλλαγή για την πρόβλεψη του μέλλοντος και αποτελούν τα πρώτα σημάδια της ανάκαμψης, που δείχνουν ότι στο εξάμηνο του 2013 η κρίση έφτασε στο κατώτατο σημείο του κύκλου και το σενάριο λαμβάνει πια θετική έκβαση.
Οι κύριοι παράγοντες που σταδιακά δείχνουν προς την ανάκαμψη είναι αυτοί των παραγγελιών και του κύκλου εργασιών. Εντούτοις, τα αποτελέσματα τους δεν είναι αρκετά θετικά ώστε να έχουν αντίκτυπο στην απασχόληση (-4,6) και στις επενδύσεις (-10,5). Τα σχέδια δημιουργίας θέσεων και επενδύσεων είναι ακόμα σε αναμονή, κάτι που είναι φυσιολογικό σχήμα έναρξης της ανάκαμψης, καθώς οι εταιρείες αρχίζουν να επενδύουν και να προσλαμβάνουν προσωπικό μόνο εάν οι προσδοκίες του κύκλου εργασιών υλοποιηθούν.

Η διαφορά μεταξύ προσδοκιών και τελικών αποτελεσμάτων για το 2013, καθώς και η σύγκριση του τέλους του περασμένου έτους με το πρώτο εξάμηνο για το 2013 και τα αποτελέσματα για το τρέχον εξάμηνο δίνουν μια πολύ αποκαλυπτική εικόνα για το πώς αντέδρασαν οι περισσότερες ΜμΕ καθόλη τη διάρκεια της ύφεσης. Ενώ τα αποτελέσματα για τον κύκλο εργασιών (+1,3), την απασχόληση (+2,6) και τις επενδύσεις (4,1) είναι καλύτερα από ό,τι αναμενόταν πριν από έξι μήνες, η συνολική θέση έγινε ακόμη χειρότερη από ό,τι αναμενόταν (-3,7).

Ο τρόπος με τον οποίο οι ΜμΕ αντέδρασαν στην ύφεση εξηγεί πλήρως το γεγονός ότι τα αποτελέσματα για τις τιμές είναι πιο χαμηλά από ό,τι αναμενόταν (-8,1). Φαίνεται έτσι ότι πολλές ΜΜΕ έχουν αποδεχθεί χαμηλότερες τιμές πώλησης των αγαθών και υπηρεσιών τους για να διατηρήσουν τον κύκλο εργασιών και τα επίπεδα απασχόλησης όσο το δυνατό σταθερά μέχρι να βελτιωθεί η κατάσταση. Μια τέτοια επιχειρηματική στρατηγική καταλήγει σε πολύ χαμηλότερα περιθώρια κέρδους ή ακόμη και ζημίες, και ως συνέπεια έχει αρνητικό αντίκτυπο στη συνολική θέση των επιχειρήσεων.