Ενα ελληνικό καλλιτεχνικό ζευγάρι '''βγαίνει'' με Ρίτσο στην Ευρώπη

          Με τη «Σονάτα του σεληνόφωτος» του Γιάννη Ρίτσου, ένα από αγαπημένα έργα του Έλληνα ποιητή, το οποίο ανήκει στη συλλογή της Τετάρτης Διάστασης, συνεχίζουν ο Μάριος Ιορδάνου και η Σοφία Καζαντζιάν, τις «θεατρικές τους συνομιλίες» με μεγάλους έλληνες συγγραφείς και ποιητές.

         Η παγκόσμια πρεμιέρα της παράστασης θα γίνει στις 25 Μαρτίου στην πρωτεύουσα της Ιρλανδίας, στο Πανεπιστήμιο του Δουβλίνου, ένα από τα σπουδαιότερα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα του κόσμου κι έχει τεθεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Εξωτερικών της Ελλάδας, της Ελληνικής Πρεσβείας στο Δουβλίνο, της Ελληνικής Κοινότητας στο Δουβλίνο και του Ιρλανδοελληνικού Συλλόγου. Στη συνέχεια, η παράσταση θα περιοδεύσει και σε άλλες πόλεις της Ιρλανδίας, ενώ θα παρουσιαστεί και στο Παρίσι, στη Μόσχα καθώς και στην Αθήνα και άλλες πόλεις της Ελλάδας.

         Κείμενο μεγάλης ευαισθησίας και ποιητικής ομορφιάς, “Η Σονάτα του Σεληνόφωτος” ενέπνευσε τον σκηνοθέτη και ηθοποιό Μάριο Ιορδάνου, ο οποίος το μεταφέρει στη σκηνή έχοντας στο πλάι του τη Σοφία Καζαντζιάν, η οποία υπογράφει τη θεατρική διασκευή του έργου και τις χορογραφίες και ερμηνεύει με το δικό της εντελώς προσωπικό ύφος τη βασική ηρωίδα.
Είναι η πρώτη φορά που το ποίημα ανεβαίνει στο θέατρο από μία νέα σε ηλικία ηθοποιό. Ο Μάριος Ιορδάνου με αυτή την επιλογή καθώς και με την προσθήκη στον τίτλο της λέξης “venceremos” έχει ως στόχο να δημιουργήσει μία παράσταση για τον άνθρωπο που ξεπερνάει τα όριά του, ξεπερνάει το χρόνο και ζει, αγωνίζεται, ερωτεύεται ελεύθερος, όπως προστάζει η καρδιά του γιατί γνωρίζει- όπως γράφει ο Ρίτσος στην Εαρινή Συμφωνία- πως δεν έχει “παρά μόνο μιας στιγμής τη ζωή και το φτερούγισμα”.

             Η παράσταση «Η Σονάτα Του Σεληνόφωτος (Venceremos)» συνδυάζει την ποίηση του μεγάλου Έλληνα δημιουργού (Η Σονάτα του Σεληνόφωτος, Εαρινή Συμφωνία, Ρωμιοσύνη) με κείμενα του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, του Χαλίλ Γκιμπράν και άλλων σπουδαίων δημιουργών. της παγκόσμιας πνευματικής σκηνής.

            Ο Μάριος Ιορδάνου και η Σοφία Καζαντζιάν, συνεχίζουν με μία παράσταση – φόρο τιμής στον Γιάννη Ρίτσο, έχοντας στο ενεργητικό τους μία ευρωπαϊκή θεατρική πορεία (Βερολίνο, Ζυρίχη, Μόναχο, Παρίσι, Μόσχα, Λονδίνο) με τις παραστάσεις τους “Δε φοβάμαι. Δεν ελπίζω. Είμαι...” για τον Νίκο Καζαντζάκη και “Ο Κρητικός (Ύμνος εις τον Έρωτα)” για τον Διονύσιο Σολωμό, βραβευμένοι πρόσφατα από την Unesco για την ανάδειξη του ελληνικού πολιτισμού εκτός Ελλάδας,

Οι δύο καλλιτέχνες μίλησαν για την σπουδαία πρωτοβουλία τους στο protothema.gr

- Τι σημαίνουν για εσάς οι λέξεις, Ρίτσος;

- Μάριος: Το μεγαλείο του Γιάννη Ρίτσου δε χωράει σε μία φράση. Βαθιά ανθρώπινος, με μία ασίγαστη φλόγα για ποίηση, για ζωή, για έναν κόσμο που θα βρίσκει αφορμές να ενωθεί και όχι να διχαστεί.
- Σοφία: Ο Γιάννης Ρίτσος είναι η ποίηση, στην οποία προστρέχεις όταν θέλεις να πιστέψεις ξανά πως αυτός ο κόσμος μπορεί να αλλάξει. Είναι ο άνθρωπος και ποιητής που ποτέ δεν έπαψε να αγωνίζεται για τον κόσμο αυτό και που σου δίνει “φτερά” για τη δική σου προσωπική, πνευματική και ψυχική επανάσταση.

- Ποίηση;
- Μάριος: Ο Νίτσε έλεγε “όποιου η καρδιά έχει ακόμα αυτιά για να μ' ακούσει, θα τη βαρύνω με την ευτυχία μου” Αυτή είναι η ποίηση για 'μενα. Αυτό είναι το έργο των μεγάλων ποιητών και η ευτυχία δεν ταυτίζεται πάντα με τη χαρά, αλλά με το δρόμο που ανοίγουμε μέσα μας, προς τον εαυτό μας και μετά προς τον κόσμο.
- Σοφία: Ο Ρίτσος έλεγε “και οι λέξεις φλέβες είναι. Μέσα τους αίμα κυλάει”. Όταν η ποίηση είναι τόσο ζωντανή και ανοίξεις “διάλογο” μαζί της, βρίσκεις το δρόμο να αποκωδικοποιήσεις πράγματα μέσα και έξω από εσένα. Ο Καβάφης έγραφε “εις σε προστρέχω Τέχνη της Ποιήσεως” για να γιατρέψει πληγές, για να βρει καταφύγιο η ψυχή του, για να αντέξει τον κόσμο, για να μιλήσει στον κόσμο και στον εαυτό του.

- Ιρλανδία;
- Μάριος: Η Ιρλανδία είναι μία χώρα με επαναστατική ιστορία, γι' αυτό ταιριάζει τόσο το ανέβασμα της ποίησης εκεί. Είναι επίσης μία χώρα με μαγική μουσική, μύθους και αξεπέραστη ομορφιά, γι' αυτό ταιριάζει τόσο η ωραία -με το νόημα που έδιναν οι αρχαίοι Έλληνες στη λέξη – ποίηση του Γιάννη Ρίτσου εκεί.
- Σοφία: Πάντα ήθελα να βρεθώ σε αυτόν τον τόπο και το γεγονός ότι αυτό το όνειρο θα πραγματοποιηθεί μέσα από την τέχνη που αγαπώ, κάνει αυτό το ταξίδι μοναδικό.

- Θέατρο:
- Μάριος: Το θέατρο που έχουμε επιλέξει με τη Σοφία είναι ένα θέατρο- φορέας ποίησης και λογοτεχνίας, που ζωντανεύουν στη σκηνή μέσα από όλες τις τέχνες: μουσική, τραγούδι, χορός, σωματοποιημένο θέατρο, πρόζα, εικαστικότητα. Το γεγονός ότι αυτό το θέατρο έχει βρει απήχηση σε τόσες χώρες του εξωτερικού, σημαίνει πως το θέατρο μπορεί να γίνει το μέσο για να ταξιδέψουμε και να αναδείξουμε τον πολιτισμό μας. Γιατί η Ελλάδα είναι κυρίως ο πολιτισμός της.
- Σοφία: Όσο για το θέατρο, νομίζω ότι μπορώ να απαντήσω για το θέατρο που έχουμε επιλέξει εμείς. Ένα θέατρο που γίνεται κοινωνός της ποίσης, της φιλοσοφίας, όλων των τεχνών (θέατρο, τραγούδι, χορός) και πρεσβευτής του πολιτισμού μας στο εξωτερικό. Το θέατρο είναι μία γλώσσα διεθνής που ενώνει και φέρνει τις ψυχές πιο κοντά. Και οι ψυχές δεν έχουν σύνορα, εθνικότητες, γλώσσες και καταγωγές.

-Σονάτα στο Σεληνόφως: Τι γυρεύει μια νεαρή ηθοποιός μπροστά στα αδιέξοδα μιας ώριμης γυναίκας που φθείρεται και πεθαίνει;

- Μάριος: Η παράσταση αυτή γίνεται ουσιαστικά φορέας του λόγου, της φωνής και της ποιητικής ψυχής του Γιάννη Ρίτου, του μοναδικού ίσως ποιητή που ένωσε την ποίησή του με τον αγώνα του ανθρώπου να σπάσει τα δεσμά του, τις αλυσίδες που τον βαραίνουν και να αντισταθεί, να αγωνιστεί, να νικήσει. Αυτός είναι και ο λόγος που στον τίτλο της παράστασης προσθέσαμε τη λέξη “venceremos”. Η Σοφία λοιπόν, ερμηνεύει την ψυχή της ηρωίδας, την ψυχή του κάθε ανθρώπου που ξεπερνάει τα όριά του, το ίδιο του το είναι, το χρόνο, ακόμα και το θάνατο και βρίσκει το δρόμο ελεύθερος να ονειρεύεται, να ερωτεύεται, να χορεύει, να τραγουδά, να αγαπά, να υπάρχει!
- Σοφία: Ο Γιάννης Ρίτσος είχε πει ότι μέσα από τη Σονάτα θέλει να μιλήσει η ψυχή της ηρωίδας. Αυτό σκέφτηκε λοιπόν, να κάνουμε ο Μάριος. Να μιλήσει η ψυχή της και μέσα από αυτή -σε συνδυασμό και με άλλα αριστουργήματα του Ρίτσου όπως η Εαρινή Συμφωνία, η Ρωμιοσύνη και το Σχήμα της Απουσίας- να μιλήσει και ο ίδιος ο ποιητής.


- Τα τελευταία χρόνια γυρνάτε τον κόσμο με Ελληνες ποιητές.. Τι σημαίνουν για σας αυτά τα ταξίδια;
- Μάριος: Πιστεύω, όπως πίστευαν όλοι αυτοί οι μεγάλοι Έλληνες ποιητές και συγγραφείς, ότι δεν υπάρχουν σύνορα και εμπόδια. Αυτά είναι ψευδαισθήσεις που έχουμε φτιάξει οι άνθρωποι για να χωρίζουμε, να διχάζουμε, να φοβόμαστε το διαφορετικό. Η τέχνη, η λογοτεχνία, η φιλοσοφία αντίθετα, πιστεύουν σε έναν κόσμο που ψάχνει τρόπους και δρόμους να ενωθεί, να καταλάβει και να ξεπεράσει τουλάχιστον τα όρια στην καρδιά του. Χαίρομαι, λοιπόν, που μέσα από το θέατρο, μπορώ καθημερινά να σπάω τα όριά μου και ενίοτε και τα σύνορα της χώρας μου.
- Σοφία: Το να έχεις γαλουχηθεί με ελληνικό πολιτισμό, το να είσαι “ελληνικός” δεν έχει να κάνει με τις ρίζες σου μόνο. Υπάρχουν τεράστια πνεύματα, παγκόσμια που ανέδειξαν τον ελληνικό πολιτισμό μέσα από τη μουσική τους, τη φιλοσοφία τους, την τέχνη τους και θα ήταν κρίμα να μην προσπαθούμε και εμείς -αν όχι να την αναδείξουμε- τουλάχιστον να την καταλάβουμε. Θέλουμε συχνά να καυχόμαστε ότι προερχόμαστε από τον Σωκράτη, τον Πλάτωνα, τον Όμηρο και δυστυχώς, δεν ξέρουμε καν τι πρέσβευαν οι πρόγονοι αυτοί.

- Ανακαλύπτοντας τον Ρίτσο τι βρήκατε στην ποίηση του που δεν το γνωρίζατε;
- Μάριος: Με την ποίηση του Γιάννη Ρίτσου ήρθα σε επαφή από πολύ νωρίς και ο λόγος που ήθελα να καταπιαστώ με το έργο του είναι ότι νιώθω πως τώρα, πιο πολύ από ποτέ, έχει ανάγκη ο άνθρωπος να στραφεί σε τέτοια μεγάλα κείμενα. Στην ποίηση του Ρίτσου μπορείς να βρεις τους τρόπους να φτιάξεις μέσα από απλά πράγματα, καθημερινές πράξεις έναν μικρόκοσμό σου όπως ακριβώς θα τον ήθελες εσύ και ταυτόχρονα να βρεις το δρόμο να “συναντηθείς” και με όλους τους ανθρώπους, τα πλάσματα, τη φύση γύρω σου και να προσπαθήσεις τουλάχιστον από τη μεριά σου να γίνει ο κόσμος καλύτερος.
- Σοφία: Όταν διαβάσεις την ποίηση του Γιάννη Ρίτσου δε γίνεται παρά να βρεις σε αυτή κομμάτια του εαυτού σου, ανείπωτες αλήθειες, ερωτήματα και σκέψεις που δε θα μπορούσαν να εκφραστούν καλύτερα απ' ότι εκφράζονται μέσα από τους στίχους του ποιητή. Όσο πιο πολύ διαβάζεις Ρίτσο τόσο πιο μεγάλη γίνεται η ανάγκη σου να “μιλήσεις” και η δική μου φωνή είναι το θέατρο.

- Πόσο ηρωικό είναι να κάνεις σήμερα θέατρο;
- Μάριος: Σαφέστατα οι συνθήκες έχουν αλλάξει, αλλά όταν έχεις συναίσθηση και γνώση του τι γίνεται γύρω σου, ξέρεις πως το να κάνεις όπως εμείς αυτό που λατρεύεις και να ζεις από αυτό, όσες δυσκολίες κι αν έχει, είναι ιδανικό.
-Σοφία: Το πιο ηρωικό στο θέατρο δεν είναι οι εξωγενείς -δύσκολοι συχνά- παράγοντες αλλά το γεγονός ότι μέσα από αυτό έρχεσαι αντιμέτωπος με το ίδιο σου το είναι... με τον εαυτό που αγαπάς και με εκείνον που ίσως να μη σου αρέσει τόσο και είτε βρίσκεις τρόπο να τον εξελίξεις, αποτινάσσοντας ό,τι φορεμένο δεν του ταιριάζει είτε να τον αγκαλιάσεις και να τον αποδεχτείς. Αν όλοι σκάψουμεμε λίγο στην ψυχή μας, θέλω να πιστεύω ότι μπορούμε να γίνουμε ανθρωπινότεροι.

-Είστε ζευγάρι στη ζωή αλλά και στην σκηνή; Παίζετε μαζί , ταξιδεύετε μαζί , ονειρεύεστε; Μήπως βρήκατε τον τρόπο για να μην φθείρετε( φθείρεται) η σχέση σας;
- Μάριος: Έχουμε βρει τον τρόπο να γίνουμε μαζί αυτό που δεν μπορούσαμε να είμαστε χώρια.
- Σοφία: Ο Καζαντζάκης έλεγε “έχεις τα πινέλα, έχεις τα χρώματα, ζωγράφισε τον Παράδεισο και μπες μέσα”. Αυτό έχουμε κάνει με τον Μάριο.

- Πως σας αντιμετωπίζει το θεατρικό κατεστημένο;
- Μάριος: Πίστευα και πιστεύω στο δρόμο που χαράζεις μόνος σου και όχι σε κατεστημένα. Δε με αφορούν κατεστημένες αλήθειες, ηθικές, νοοτροπίες και συστήματα. Ο καθένας μας πρέπει να ζει και να υπάρχει εντός και εκτός επαγγελματικού πεδίου με τον τρόπο εκείνον που δεν ντροπιάζει την καρδιά του.
- Σοφία: Το θέατρο και η τέχνη γενικότερα δεν μπορεί να εντάσσεται σε “κατεστημένα”. Πρέπει να υπάρχει έξω από αυτά, ελεύθερη, ανεξάρτητη, δυνατή.


-Καζαντάκης, Ρίτσος, Σολωμός...Ποιος είναι ο επόμενος;
-Μάριος: Αυτή τη στιγμή έχουμε αφοσιωθεί στη δημιουργία της παράστασης για τον Γιάννη Ρίτσο και συνεχίζουμε και με το έργο του Διονύσιου Σολωμού. Συγκεκριμένα, στις 18 Μαρτίου η παράσταση “Ο Κρητικός (Ύμνος εις τον Έρωτα)” που βραβεύτηκε πρόσφατα και από την Unesco, όπως και η προηγούμενη για τον Νίκο Καζαντζάκη, θα ανέβει για 2 παραστάσεις στο Λονδίνο. Στις 25 Μαρτίου το έργο “Η Σονάτα του Σεληνόφωτος (Venceremos)” θα κάνει πρεμιέρα στο Πανεπιστήμιο του Δουβλίνου και θα συνεχίσει με περιοδεία σε μεγάλες πόλεις της Ιρλανδίας.
-Σοφία: Έχουμε πολλά σχέδια στο μυαλό μας αλλά είναι νωρίς ακόμα για την επόμενη παράσταση. Τώρα έχουμε αφοσιωθεί στις δύο παραστάσεις μας: “Ο Κρητικός (Ύμνος εις τον Έρωτα)”, που ανεβαίνει 18 Μαρτίου στο Λονδίνο και “Η Σονάτα του Σεληνόφωτος (Venceremos)” που ανεβαίνει 25 Μαρτίου στο Δουβλίνο και εν συνεχεία σε μεγάλες πόλεις της Ιρλανδίας.

-Ποτε θα έρθει η παράσταση στην Ελλάδα;
-Μάριος: Το καλοκαίρι και οι δύο παραστάσεις μας θα ανέβουν σε κάποιες ελληνικές πόλεις και νησιά. Η Σονάτα συγκεκριμένα θα ξεκινήσει την ελληνική της παρουσίαση από τη Μονεμβασιά, τον τόπο του Γιάννη Ρίτσου τον Ιούλιο, ενώ στην Αθήνα θα ανέβει τον ερχόμενο Νοέμβρη.
-Σοφία: Η Σονάτα θα κάνει πρεμιέρα στην Ελλάδα στον τόπο του Γιάννη Ρίτσου, στην πανέμορφη Μονεμβασιά το καλοκαίρι. Θα συνεχίσει σε κάποια Διεθνή Φεστιβάλ και θα ανέβει στην Αθήνα αρχές Νοέμβρη.