Δυσλεξία και διάβασμα το καλοκαίρι

Πώς η αναγνωστική δεξιότητα μπορεί να γίνει μια ευχάριστη εμπειρία για το δυσλεκτικό παιδί; Γίνεται να διαφοροποιηθεί το διάβασμα που τόσο πολύ το καταπονεί και το προβληματίζει -και μάλιστα μέσα στο καλοκαίρι- με μια προσέγγιση κατανοητή και ανώδυνη; Eχοντας ήδη βιώσει ψυχοσυναισθηματικά προβλήματα και χαμηλές σχολικές επιδόσεις, το παιδί με δυσλεξία χρειάζεται να ξεκουραστεί, να χαλαρώσει, αλλά συγχρόνως πρέπει να συνεχίσει να εξασκεί συγκεκριμένες δεξιότητες απαραίτητες για τις σχολικές του επιδόσεις. Και αυτό γιατί χρειάζεται να εμπεδώσει τις αναγνωστικές δεξιότητες που έμαθε τη χρονιά που πέρασε, αλλά και γιατί το καλοκαίρι προσφέρεται ως μια καλή μορφωτική ευκαιρία για να ανακαλύψει τη χαρά του διαβάσματος χωρίς πίεση και παρατηρήσεις. Θα πρέπει, λοιπόν, στο μέτρο του δυνατού, να βελτιώσει την ταχύτητα που διαβάζει, δηλαδή την αναγνωστική του ροή, σύμφωνα με την ηλικία του, να ασκηθεί στην κατανόηση και την επαναδιήγηση του κειμένου που διαβάζει και, τέλος, να ενισχύσει τις δεξιότητες της γραπτής του έκφρασης. Σας παραθέτουμε μερικές στρατηγικές που μπορείτε να προσαρμόσετε στις ανάγκες του παιδιού σας έτσι ώστε το διάβασμα να γίνει μια συμμετοχική-ευχάριστη εμπειρία.

- Δώστε τους εύκολα αναγνώσματα . Πρέπει να βιώσουν την επιτυχία, αλλά και να τους αρέσει προσωπικά το βιβλίο. Γενικά, θα πρέπει να είναι υλικό που θα τους δώσει κίνητρα να ασχοληθούν και να το διαβάσουν.

- Βοηθήστε τα στη σωστή διατύπωση. Διαβάστε εσείς το βιβλίο δυνατά, δίνοντας έμφαση μέσω των σημείων στίξης ώστε να κατανοήσουν και να ερμηνεύσουν το νόημα, αλλά και τη λογική αλληλουχία των γεγονότων και πληροφοριών που περιέχει. Αντιμετωπίστε ήρεμα και με χαμόγελο τις ερωτήσεις τους που μπορεί να τις επαναλαμβάνουν συνέχεια και μη θυμώνετε. Δείξτε τους ότι μέσα από το διάβασμα ανακαλύπτουν και γνώσεις, αλλά παράλληλα διασκεδάζουν.

- Στα μικρότερα παιδιά «διαβάστε» μαζί το παραμύθι, αφήνοντάς τα να ακολουθούν τη φωνή σας προσποιούμενα και αυτά ότι «διαβάζουν». Δείξτε τις λέξεις καθώς τις διαβάζετε. Οταν λένε λάθος τη λέξη, διαβάστε την εσείς σωστά και με καλή διάθεση δείξτε τη στα παιδιά για να μαθαίνουν να την αποτυπώνουν οπτικά και ολικά.

- Αποφύγετε τις διορθώσεις! Δεν χρειάζεται να διαβάζουν τέλεια. Αρκεί που προσπαθούν. Το διάβασμα πρέπει να είναι μια ευχάριστη εμπειρία και για τους δύο. Του χρόνου στο σχολείο έχουν όλο τον χρόνο να βελτιώσουν την ανάγνωσή τους.

- Πρέπει να γίνετε εσείς το μοντέλο τους. Η επιμονή, η οργάνωση, αλλά και η αισιοδοξία είναι οι λέξεις-κλειδιά. Οταν καταπιάνεστε με μια ενασχόληση που είναι δύσκολη και προκαλεί άγχος και πίεση στα παιδιά σας, πρέπει να τα πείσετε με ηρεμία και νηφαλιότητα ότι μόνο με την επιμονή, την οριοθέτηση και τη θετική σκέψη θα τα καταφέρνετε και εσείς, αλλά και τα ίδια. Μέσα από παραδείγματα ιστορικών προσώπων και γεγονότων που θα σκεφτείτε θα αντιληφθούν ότι με τη σταθερότητα και την επιμονή ξεπερνούν τα εμπόδια και οι προκλήσεις.

- Διαβάζετε μεγαλόφωνα ό,τι είναι σε γραπτό λόγο. Οδηγίες για να κατασκευάσετε κάτι, συνταγές μαγειρικής, διευκρινιστικές σημειώσεις όταν, π.χ., επισκέπτεστε ένα μουσείο, πινακίδες σε δρόμους, πόλεις, αξιοθέατα κ.λπ. Είναι ένας καλός τρόπος να συνηθίσουν να προσέχουν και να διαβάζουν μεγαλόφωνα και τα ίδια όταν βλέπουν κάτι στο περιβάλλον τους.

- Χρησιμοποιείτε την τεχνολογία. Αγοράστε λογισμικά που διαβάζουν δυνατά. Είναι σημαντικό να ακούν μαγνητοφωνημένα κείμενα βιβλίων (audio-books) βλέποντας ταυτόχρονα το αντίστοιχο έντυπο κείμενο του βιβλίου. Επίσης, μαγνητοφωνήστε σε CD διασκεδαστικές ιστορίες που τις έχουν τα ίδια επιλέξει και δώστε τους το βιβλίο με το αντίστοιχο CD για να ασκηθούν ακούγοντας και βλέποντας ταυτόχρονα το κείμενο που έχει μαγνητοφωνηθεί.

- Βεβαιωθείτε ότι το επίπεδο της αναγνωστικής δεξιότητας είναι το σωστό για τα παιδιά σας και ότι τα γράμματα είναι αρκετά μεγάλα για να μην τα αποθαρρύνετε με κάτι ιδιαίτερα δύσκολο. Με αυτόν τον τρόπο διασφαλίζετε ότι μπορεί να αντεπεξέλθουν σε αυτά που διαβάζουν. Γίνετε το αναγνωστικό τους μοντέλο, όπως αναφέραμε και παραπάνω. Εάν ταξιδεύετε, βρείτε ένα βιβλίο να το διαβάσετε όλοι μαζί ως οικογένεια. Εάν έχετε και εσείς δυσλεξία, «διαβάστε» τα μαγνητοφωνημένα σας βιβλία στις διακοπές και συζητήστε μαζί τους τρόπους που ξεπεράσατε και εσείς τις δυσκολίες σας.

- Γίνετε οι συγγραφείς μιας ιστορίας. Καταγράψτε τις εμπειρίες, τις ιδέες, τις σκέψεις σας ή ακόμα σκεφτείτε πώς θα μπορούσατε να αλλάξετε μια υπάρχουσα ιστορία που σας προκάλεσε το ενδιαφέρον, γράφοντας, π.χ., τον δικό σας επίλογο ή/και έναν διαφορετικό πρόλογο, την εξέλιξη των γεγονότων όπως εσείς θα τη θέλατε κ.λπ. Για μικρότερα παιδιά επιλέξτε να γράφετε με απλές λέξεις και προτάσεις ένα ημερολόγιο από καθημερινά πράγματα που μπορεί να τους έκαναν εντύπωση στη διάρκεια των διακοπών τους.

Συμπερασματικά, απολαύστε το διάβασμα βιβλίων σε χαλαρή ατμόσφαιρα. Πρέπει να μάθουν από νωρίς να αγαπούν το βιβλίο γενικά, αλλά χωρίς να τα πιέσετε. Εάν δεν τους βάλετε ως όρο, π.χ., εκείνο το περίφημο.... «διάβασε ένα βιβλίο για εξάσκηση, γιατί πρέπει να πάρεις καλούς βαθμούς του χρόνου», ενδέχεται να πάρουν μόνα τους ένα βιβλίο, και μάλιστα να το ευχαριστηθούν!


Της Χαράς Καραμήτσου
(λογοπεδικός, M.R.C.S.L.T.)
charakaramitsou@ath.forthnet.gr