Αντισυνταγματική η αναπλήρωση υποθηκοφύλακα από Ειρηνοδίκη που ζητεί το υπ. Δικαιοσύνης

Αντισυνταγματική, προβληματική αλλά και υποτιμητική κρίνει τη διάταξη του νομοσχεδίου του υπουργείου Δικαιοσύνης η οποία προβλέπει την  αναπλήρωση υποθηκοφύλακα από  Ειρηνοδίκη (και όχι από συμβολαιογράφο όπως προβλέπεται και εφαρμόζεται έως τώρα), η Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων σε υπόμνημά της  προς τον υπουργό Δικαιοσύνης Σταύρο Κοντονή και ζητεί να αποσυρθεί. 

Ειδικότερα, στο νομοσχέδιο (άρθρο 32)  του υπουργείου Δικαιοσύνης για τα  «συμπληρωματικά μέτρα εφαρμογής του κανονισμού (ΕΕ, ΕΥΡΑΤΟΜ) 1141/2014 περί ευρωπαϊκών πολιτικών κομμάτων και ιδρυμάτων, μέτρα επιτάχυνσης του κυβερνητικού έργου αρμοδιότητας υπουργείου Εσωτερικών και άλλες διατάξεις», προβλέπεται μεταξύ των άλλων,   η  μετατροπή σε έμμισθα,  των   άμισθων υποθηκοφυλακείων εφόσον συντρέχει «περίπτωση θανάτου ή για οποιονδήποτε λόγο οριστικής αποχώρησης του υποθηκοφύλακα από την υπηρεσία». 

Ακόμη, προβλέπεται  ότι σε περίπτωση μετατροπής ειδικού αμίσθου υποθηκοφυλακείου σε έμμισθο και σε περίπτωση που καθήκοντα προϊσταμένου ασκεί υπάλληλος που δεν ανήκει στην κατηγορία ΠΕ (πτυχιούχος νομικής), η καταχώρηση πράξης ή απόφασης που έχει σχέση με την σύσταση, μεταβίβαση ή κατάργηση εμπραγμάτων δικαιωμάτων στα βιβλία μεταγραφών διενεργείται από Ειρηνοδίκη, που υπηρετεί εντός της ειρηνοδικειακής περιφέρειας στην οποία ανήκει το υποθηκοφυλακείο και ο οποίος ορίζεται με πράξη του διευθύνοντος το Ειρηνοδικείο. 

Η ΕΔΕ επισημαίνει ότι η επίμαχη διάταξη «είναι ιδιαιτέρως προβληματική» και η ανάθεση αρμοδιότητας, «εκφεύγει κατ’ αρχήν του δικαιοδοτικού έργου των  Ειρηνοδικών, τυγχάνει δε αντισυνταγματική καθόσον σύμφωνα με το άρθρο 89 παρ. 3 εδάφιο 1 του Συντάγματος,  «η ανάθεση διοικητικών καθηκόντων σε δικαστικούς λειτουργούς απαγορεύεται»». 

Ακόμη, το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο προβλέπει, μεταξύ των άλλων, ότι  «τον ειδικόν άμισθον υποθηκοφύλακα, ή τον έργα υποθηκοφύλακος εν τη έδρα του Ειρηνοδικείου εκτελούντα συμβολαιογράφον απόντα ή κωλυόμενον εξ οιουδήποτε λόγου αναπληροί εις των εν τη αυτή έδρα συμβολαιογράφων οριζόμενος υπό του προέδρου των Πρωτοδικών μετά πρότασιν του υποθηκοφύλακος μη υποχρεωτικήν, μη υπάρχοντος δε συμβολαιογράφου ο συμβολαιογραφών Ειρηνοδίκης». 

Επίσης, συνεχίζει η ΕΔΕ η νομοθεσία προβλέπει ότι «σε περίπτωση οριστικής αποχώρησης ή θανάτου ειδικού άμισθου υποθηκοφύλακα ή συμβολαιογράφου που εκτελεί έργα υποθηκοφύλακα, σύμφωνα με την παρούσα παράγραφο, η λειτουργία του υποθηκοφυλακείου ανατίθεται σε συμβολαιογράφο της έδρας του Ειρηνοδικείου με απόφαση του υπουργού Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ύστερα από σύμφωνη γνώμη της Ολομέλειας του αρμόδιου Πρωτοδικείου». 

Κοντολογίς, υπογραμμίζει η ΕΔΕ, «προκύπτει δηλαδή βάσει του μέχρι τώρα ισχύοντος νομοθετικού καθεστώτος ότι τους άμισθους υποθηκοφύλακες σε περίπτωση κωλύματος ή οριστικής αποχώρησης αναπληρώνουν πρωτίστως οι συμβολαιογράφοι και στην πράξη μέχρι τώρα σπανίως  οι Ειρηνοδίκες αναπλήρωσαν υποθηκοφύλακες». 

Πέρα από όλα αυτά, τονίζει η Ένωση,   επισημάνουμε ότι οι Ειρηνοδίκες τα τελευταία χρόνια είναι επιφορτισμένοι με ιδιαίτερα αυξημένα καθήκοντα, (εκουσία δικαιοδοσία, υπερχρεωμένα νοικοκυριά κ.λπ.) λόγος μάλιστα και για το οποίο κρίθηκε αναγκαία η αύξηση  των οργανικών θέσεων και η τοποθέτηση  το αμέσως προηγούμενο έτος, 194 νέων Ειρηνοδικών, προς αντιμετώπιση του ιδιαίτερου φόρτου εργασίας και την όσο το δυνατόν εύρυθμη λειτουργία των Ειρηνοδικείων». 

Ο φόρτος εργασίας των Ειρηνοδικών στα επαρχιακά κυρίως Ειρηνοδικεία -συνεχίζει η ΕΔΕ-  «γίνεται ακόμη μεγαλύτερος στο μέτρο που οι  συνάδελφοι πέραν των καθηκόντων τους στα Ειρηνοδικεία και Πταισματοδικεία  είναι γνωστό ότι ασκούν βάσει του οργανισμού δικαστηρίων και άλλα καθήκοντα αναπλήρωσης, είτε Πρωτοδικών στα Τριμελή Πλημμελειοδικεία, είτε Εισαγγελέων, ενώ επίσης καλούνται συστηματικά στην διενέργεια κατ΄ οίκον ερευνών, όπως και σε  εκτέλεση καθηκόντων  εκπροσώπου  δικαστικής αρχής  σε διοικητικές πράξεις (νομαρχιών, δασαρχείων, πολεοδομιών κ.λπ.)». 

Κατόπιν όλων αυτών, υπογραμμίζει η ΕΔΕ, «γίνεται επομένως σαφές ότι θα καταστεί ιδιαίτερα δυσχερής η εκπλήρωση των δικαστικών καθηκόντων των Ειρηνοδικών που θα κληθούν να ασκήσουν επιπρόσθετα καθήκοντα εμμίσθου υποθηκοφύλακα».   

Στην επιστολή της η Ένωση καταλήγει:  «Σε κάθε περίπτωση θεωρούμε ότι η ανάθεση μη δικαστικών καθηκόντων σε Ειρηνοδίκες, πέραν της αντίθεσής της στην προαναφερόμενη διάταξη του άρθρου 89 Συντάγματος, συνιστά κατά την άποψή μας, μειωτική  αντιμετώπιση του κλάδου των Ειρηνοδικών, καθόσον  με τον τρόπο αυτό ο Ειρηνοδίκης  μετατρέπεται κατά ένα μέρος σε δημόσιο υπάλληλο, ενώ επί πλέον δημιουργείται μια πρακτική χρησιμοποίησης του Ειρηνοδίκη «ως αναπληρωτή παντός καιρού» και ζητούμε την άμεση απόσυρση της επίμαχης διάταξης».