Κύπρος: Οχτώ χρόνια από την πτώση του αεροσκάφους της «Ήλιος»

Μεσημέρι 14ης Αυγούστου 2005. Παραμονή της εορτής της Κοίμησης της Παναγίας. Γραμματικό Αττικής. Η συντριβή του Boeing 737 της κυπριακής εταιρείας «Helios Airways» αποτελεί τη χειρότερη αεροπορική τραγωδία σε ελληνικό έδαφος. Σοκ σε Αθήνα και Λευκωσία. 121 θύματα ο απολογισμός της τραγωδίας.

Ολόκληρες οικογένειες ξεκληρίστηκαν, η Κύπρος βυθίστηκε στα μαύρα.

Συγγενείς των θυμάτων της τραγωδίας στο Γραμματικό βρίσκονται σήμερα  στην Ελλάδα, όπου θα τελεστεί επιμνημόσυνη δέηση στο εκκλησάκι που κτίστηκε στο χώρο της πτώσης του μοιραίου αεροσκάφους.

Πτήση στο θάνατο

Το αεροπλάνο ξεκίνησε από τη Λάρνακα με προορισμό την Πράγα και με προγραμματισμένη ενδιάμεση στάση στο αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος στην Αθήνα. Η αναχώρηση έγινε στις 09:07 από την Λάρνακα. Στις 10:37 εισήλθε στο FIR Αθηνών, αλλά δεν μπόρεσε να έρθει σε επαφή με τον πύργο ελέγχου.

Αφού διαπιστώθηκε ότι δεν υπάρχει επαφή με το αεροπλάνο, ενεργοποιήθηκε η διαδικασία σύμφωνα με το σχέδιο για ανάλογες περιπτώσεις και διατάχτηκε από τον Α/ΓΕΕΘΑ να απογειωθούν αεροσκάφη για να εντοπίσουν το αεροπλάνο.

Στις 11:05 απογειώθηκαν από την Νέα Αγχίαλο δύο μαχητικά F-16, τα οποία ήρθαν σε οπτική επαφή με το αεροπλάνο στις 11:18 και διαπίστωσαν ότι ο συγκυβερνήτης του αεροσκάφους ήταν αναίσθητος, ο κυβερνήτης δεν ήταν στη θέση του και είχε ενεργοποιηθεί το σύστημα παροχής οξυγόνου με μάσκες.

Το αεροπλάνο μέχρι εκείνη την στιγμή πετούσε με τον αυτόματο πιλότο. Κατευθυνόμενο προς Εύβοια σε κάποια στιγμή έστριψε νότια και στις 11:41 οι πιλότοι των μαχητικών είδαν τον αεροσυνοδό Ανδρέα Προδρόμου, που είχε πτυχίο πιλότου, να προσπαθεί να πάρει τον έλεγχο του αεροπλάνου.

Μετά από λίγο τα καύσιμα του αεροπλάνου τελείωσαν, σταμάτησε ο αριστερός (11:50) και ο δεξιός κινητήρας (12:00) και στις 12:05 συνετρίβη στην ορεινή περιοχή του Γραμματικού στην βόρεια Αττική. Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις υπήρξε απότομη αποσυμπίεση του εσωτερικού του αεροσκάφους, καθώς ανάμεσα στα πτώματα των επιβατών υπήρχαν πολλά που φορούσαν μάσκες οξυγόνου. Το αεροπλάνο είχε ιστορικό προβλημάτων στο σύστημα κλιματισμού. Οι ειδικοί πάντως δεν μπορούν να δικαιολογήσουν την πτώση από αυτήν μόνο τη βλάβη και για ποιον λόγο δεν μπόρεσε ο κυβερνήτης να αντιμετωπίσει το πρόβλημα κατεβαίνοντας σε χαμηλό ύψος.

Όλοι νεκροί

Το αεροπλάνο μετέφερε 115 επιβάτες και 6μελές πλήρωμα. Από τους επιβάτες 67 θα αποβιβάζονταν στην Αθήνα και οι υπόλοιποι θα συνέχιζαν για την Πράγα. Οι επιβάτες ήταν 93 ενήλικες και 22 ανήλικοι. Οι 103 ήταν Κύπριοι και 12 Έλληνες υπήκοοι.

Από το σημείο συντριβής ανασύρθηκαν 118 πτώματα στο μεγαλύτερο μέρος τους απανθρακωμένα από την πυρκαγιά που ξέσπασε μετά τη συντριβή. Η αναγνώριση των πτωμάτων έγινε κυρίως μέσω σύγκρισης του DNA τους με δείγματα από συγγενείς πρώτου βαθμού.

Καταδίκη

Συγγενείς των θυμάτων επιδίωξαν δικαίωση των αδικοχαμένων μέσω της δικαστικής οδού. Αγωγές και διώξεις έγιναν σε Κύπρο και Ελλάδα. Το Πρωτοδικείο Αθηνών έκρινε τους κατηγορούμενους ένοχους χωρίς κανένα ελαφρυντικό, για τη συντριβή του αεροσκάφους που οδήγησε στο θάνατο 121 ανθρώπους.

Οι τέσσερεις κατηγορούμενοι, οι Δημήτρης Πανταζής, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, Γιώργος Κικκίδης διευθυντής Πτητικών Επιχειρήσεων και Γιάνκο Στοΐμένοφ, αρχιπιλότος της εταιρείας κρίθηκαν ένοχοι για ανθρωποκτονία εξ αμελείας με ενσυνείδητη αμέλεια και ο επί καθήκοντι μηχανικός της εταιρείας την ημέρα της μοιραίας πτήσης Άλαν Ίργουιν κρίθηκε ένοχος για ανθρωποκτονία εξ αμελείας με ασυνείδητη αμέλεια.

Το Πλημμελειοδικείο επέβαλε καταδίκη ενός χρόνου για κάθε απώλεια ζωής, συν τρία χρόνια ποινή βάσης, που αφορά την ενοχή τους με την ανθρωποκτονία εξ αμελείας. Η συνολική ποινή των στελεχών της εταιρίας είναι 123 χρόνια. Η απόφαση του Πλημμελειοδικείου Αθηνών εξεδόθη μετά την κατά πλειοψηφία απαλλακτική ετυμηγορία του Κακουργιοδικείου Λευκωσίας, που έκρινε ότι το κατηγορητήριο σε βάρος των υπευθύνων της «Ήλιος» είναι ατεκμηρίωτο, καθώς απουσιάζει μαρτυρία που να τους συνδέει με την τραγωδία.

Η ποινή τους, 123 έτη φυλάκισης για τον κάθε ένα, είχε μετατραπεί σε δεκαετή ποινή και ακολούθως σε χρηματική.
Αφού πλήρωσαν από 73 χιλιάδες ευρώ περίπου αφέθηκαν ελεύθεροι. Με βάση την αρχή ότι κανένας δεν δικάζεται από δύο χώρες για το ίδιο αδίκημα οι τρεις ήταν αναμενόμενο να αφαιρεθούν από το κυπριακό κατηγορητήριο, ωστόσο ήταν στη κρίση του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας Πέτρου Κληρίδη εάν θα ζητούσε και την αναστολή δίωξης για τους άλλους δύο κατηγορουμένους Ανδρέα Δράκο και την ίδια την εταιρεία Helios ως νομικό πρόσωπο.

Τελικά, ο Γενικός Εισαγγελέας έκρινε ότι θα έπρεπε να ανασταλεί η δίωξη για όλους τους κατηγορουμένους επικαλούμενος ανυπέρβλητες δυσκολίες στην προώθηση της υπόθεσης.