Μαζαράκης - Αινιάν: Περί μουσείων...

Ο Ιωάννης Κ. Μαζαράκης – Αινιάν, υπεύθυνος για τρία από τα πλέον αξιόλογα Μουσεία της Ελλάδος, εξέχουσα προσωπικότητα ο ίδιος με πλούσιο συγγραφικό έργο, μιλά στο protothema.gr για το έργο και τις ημέρες των μουσείων αυτών, για την σημασία της ιδιωτικής πρωτοβουλίας στη χώρα καθώς και για την συνέχισή τους στον χρόνο.



Είστε γενικός γραμματέας της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος. Πόσο δύσκολο είναι να διοικείτε τρία αξιόλογα μουσεία, όπως το Εθνολογικό, αυτό του Λαζάρου Κουντουριώτη και του Παναγιώτη Τέτση;
Φροντίζω για τη λειτουργία του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου στην Αθήνα, την Ιστορική Οικία Λαζάρου Κουντουριώτη και την Οικία & Ατελιέ Τέτση στην Ύδρα, δεν διοικώ. Η λειτουργία τους είναι συλλογική και όχι ατομική υπόθεση και βασίζεται στο καλά επιλεγμένο και εκπαιδευμένο προσωπικό. Ειδικά στην Ύδρα οι άνθρωποι είναι ντόπιοι, παρόντες όλο το χρόνο και σ’ αυτούς βασιζόμαστε. 

Τι σχέση έχετε αναπτύξει με την `Υδρα;
Με την Ύδρα το Μουσείο συνδέθηκε με τη δωρεά του επιβλητικού αρχοντικού του Λάζαρου Κουντουριώτη από τον ευπατρίδη Παντελή Κουντουριώτη, δισέγγονο του προκρίτου. Από το 1983 που το κτήριο πέρασε στην ιδιοκτησία του Μουσείου, αναστηλώθηκε με πολλές δυσκολίες διατηρώντας αναλλοίωτα τα ιστορικά και αρχιτεκτονικά του στοιχεία. Από το καλοκαίρι του 2001 η Ιστορική Οικία Λαζάρου Κουντουριώτη λειτουργεί ως παράρτημα του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου και δέχεται πάνω από  5.000 άτομα ετησίως.



Ο Τέτσης, που αγαπούσε την παράδοση του νησιού του και εργάστηκε για τη διατήρησή της, γνώρισε το Μουσείο ως γείτονας. Έζησε από κοντά την αναστήλωση του αρχοντικού Κουντουριώτη και το στήσιμο του μουσείου, χάρισε έργα του και από το 2007 μας εμπιστεύτηκε το σπίτι του. Από πέρυσι το Μάρτιο που έφυγε από κοντά μας, προσπαθήσαμε αυτό να ανοίξει και να αναδειχτεί άμεσα. 

Πόση σημασία δίνει το κοινό στην έννοια του Μουσείου και τι εντυπώσεις έχει από αυτό;
Η Ιστορική Οικία Λαζάρου Κουντουριώτη έχει καταστεί σημαντικός πόλος έλξης των επισκεπτών του νησιού και έχει γίνει ένας σεβαστός «θεσμός» κερδίζοντας τη στήριξη της τοπικής κοινωνίας. Η Οικία & Ατελιέ Τέτση, από φέτος το καλοκαίρι που άνοιξε, έχει ήδη το δικό της κοινό, ανθρώπους που γνώριζαν και αγαπούσαν τον ζωγράφο και δάσκαλο, φιλότεχνους Έλληνες και ξένους, καθώς και τα παιδιά που μαγεύονται από το παλιό παντοπωλείο, που τους θυμίζει ελληνική ταινία!



Πόσο βοηθά το κράτος στην πολιτιστική παράδοση και κληρονομιά;
Σημασία δεν έχει τι κάνει το κράτος, αλλά τι κάνουμε εμείς οι ίδιοι. Σε μια μικρή κοινωνία, όπως η Ύδρα, το Μουσείο βασίζεται στους ανθρώπους του και στις δικές του δυνάμεις προσπαθώντας να καλύπτει άμεσα τις ανάγκες που παρουσιάζονται καθημερινά. Μόνος σκοπός, η συνεχής και απρόσκοπτη λειτουργία των χώρων και η προβολή των θησαυρών τους.

Ποιο  πιστεύετε και θεωρείτε να είναι το μέλλον για αυτά τα μουσεία;
Η Οικία Λ. Κουντουριώτη το 2021 θα κλείνει 20 χρόνια λειτουργίας και θα συμμετέχει ανανεωμένο στους πανηγυρικούς εορτασμούς που οργανώνει το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο για την επέτειο των 200 ετών από την Ελληνική Επανάσταση. Τον πρώτο χρόνο λειτουργίας της Οικίας & Ατελιέ Τέτση, έχουν ήδη γίνει ξεναγήσεις από τους αγαπημένους μαθητές του μεγάλου δασκάλου, ενώ προγραμματίζονται κι άλλες. Έχουμε πολλά όνειρα, με πρώτο τη δημιουργία ενός ντοκιμαντέρ για τον καλλιτέχνη που θα προβάλλεται στον χώρο. 



Τι ρόλο παίζει για εσάς η πολιτιστική κληρονομιά στην γνώση και το σεβασμό προς το έθνος;
Η Ύδρα είναι ένας μοναδικός τόπος όπου συναντάς την ιστορία, την παράδοση και την ομορφιά σε κάθε βήμα. Το αρχοντικό του Λάζαρου Κουντουριώτη, η γειτονική εκκλησία της Υπαπαντής, η Οικία & Ατελιέ Τέτση που άνοιξε πρόσφατα λίγο πιο πάνω, έχουν δημιουργήσει ένα μικρό μουσειακό πυρήνα σε μια απομακρυσμένη γειτονιά, που αξίζει να γνωρίσει κανείς αν κάνει τον κόπο να αφήσει το λιμάνι και ν’ ανέβει πιο ψηλά στον οικισμό. Το αποτέλεσμα θα τον αποζημιώσει. 

Μιλήστε μας για την λειτουργία αυτών των μουσείων.
Η Ιστορική Οικία Λαζάρου Κουντουριώτη είναι ανοιχτή στο κοινό τους μήνες Μάρτιο με Οκτώβριο. Ο κύριος όροφος παρουσιάζεται όπως τον είχε βιώσει ο τελευταίος απόγονος της οικογένειας, με τα έπιπλα και τα προσωπικά αντικείμενα των Κουντουριωταίων. Στον άνω όροφο εκτίθεται αξιόλογη λαογραφική συλλογή του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου κυρίως με αντικείμενα της νησιωτικής παραδοσιακής τέχνης.



Στα παλιά κελάρια του σπιτιού παρουσιάζονται πίνακες του Περικλή Βυζάντιου και του γιού του Ντίκου Βυζάντιου (δωρεά της αείμνηστης Μαριλένας Λιακοπούλου), οι οποίοι συνδέονται με στενούς δεσμούς με την οικογένεια Κουντουριώτη και την Ύδρα. Ειδικά ο Περικλής Βυζάντιος εργάστηκε για χρόνια στο νησί, όπου ασχολήθηκε πολλά χρόνια με το παράρτημα της Σχολής Καλών Τεχνών. Υπάρχουν επίσης διάσπαρτα πολλά έργα ζωγράφων που αγάπησαν το νησί (Τέτση, Παντελάκη, Brunet-Κριεζή, Κασούμη κλπ).

Η Οικία και Ατελιέ Τέτση είναι επισκέψιμη σε συνεννόηση με το προσωπικό της Ιστορικής Οικίας Λαζάρου Κουντουριώτη. Το σπίτι είναι μια τυπική υδραίικη κατοικία του 19ου αι που χρησίμευε και για επαγγελματική δραστηριότητα, στεγάζοντας στο ισόγειο ένα μπακάλικο, αλλά και ταβέρνα με αποθήκη κρασιού και κηροπλαστείο. Στον όροφο ο επισκέπτης συναντά το ατελιέ του ζωγράφου, άθικτο, με τα υλικά και τα έργα του.