«Ξενάγηση» στη φιλοσοφία στην έκθεση του Tino Sehgal στη Ρωμαϊκή Αγορά

Στους επισκέπτες της έκθεσης του βερολινέζου καλλιτέχνη Tino Seghal που πραγματοποιείται έως τις 28 Οκτωβρίου στον χώρο της Ρωμαϊκής Αγοράς, ο δημιουργός επιφυλάσσει μια έκπληξη: τα έργα είναι, βασικά, οι σκέψεις τους, οι ιδέες τους. Το γεγονός αυτό μου έγινε αμέσως κατανοητό λίγα μέτρα μετά την απομάκρυνσή μου από το εκδοτήριο των εισιτηρίων, όταν ένα μικρό παιδί, ο Φιλέας όπως μου συστήθηκε, με πλησίασε και μου άνοιξε κουβέντα. «Μπορείτε σας παρακαλώ να μου πείτε τι θεωρείτε “πρόοδο”;» με ρώτησε ευγενικά με μια αφοπλιστική για την ηλικία του σοβαρότητα. Του απάντησα αφού συνειδητοποίησα ότι εκείνο το «πρόκειται για μια διαδραστική έκθεση» που μου είπε η κοπέλα στα εισιτήρια στεκόταν ήδη μπροστά μου. Ο Φιλέας περπάτησε μαζί μου μοιραζόμενος τις σκέψεις μου μέχρι λίγα μέτρα πιο κάτω όταν πίσω από μια συστοιχία κιόνων εμφανίστηκε ξαφνικά ένα κορίτσι ελαφρώς πιο μεγάλης ηλικίας από τον Φιλέα. Μου συστήθηκε ως Ρεβέκκα και πήρε τη σκυτάλη της συζήτησης οδηγώντας την σε άλλα φιλοσοφικά μονοπάτια. Δεν ήθελε να φωτογραφηθεί, ήθελε απλά να αναλύσουμε το αν «η πρόοδος είναι, τελικά, δική μας “κατασκευή”».

Την θέση της πήρε λίγο αργότερα η Γεωργία, ενώ η Ρεβέκκα εξαφανίστηκε κάπου στα μνημεία πριν καν προλάβω να την χαιρετίσω. Αυτή είναι, λοιπόν, η έκθεση, σκέφτηκα, κι εγώ είμαι ένα κομμάτι της. Όλοι οι επισκέπτες γίνονται εδώ εκθέματα. Πριν περάσει πολλή ώρα η συνομιλήτριά μου χάθηκε απότομα τη στιγμή που εμφανίστηκε μπροστά μου η Τασία η οποία άρχισε να μου εξιστορεί την απόφαση του παππού της ν' αυτοκτονήσει «επειδή πίστευε ότι στην ηλικία του δεν μπορούσε να αλλάξει τη ζωή του». Η Τασία, δεν μου έκανε ερωτήσεις αλλά περισσότερο αρκέστηκε σε μια αφήγηση μέσα από την οποία ήθελε, προφανώς, να με προβληματίσει. Είναι γύρω στα 40 και με άνεση απάντησε στις δικές μου ερωτήσεις αφού κατάλαβα ότι το παιχνίδι των σκέψεων μπορούσε να παιχτεί και από τους δυό μας, κάτι που βρήκα πολύ ενδιαφέρον. Δεν ξέρω τι θα είχε γίνει αν πήγαινα στην έκθεση χωρίς διάθεση ν' ακούσω κάποιον ή να εμπλακώ σε μια συζήτηση. Μπορεί και να είχα φύγει. Δεν ξέρω, επίσης, πόση ώρα θα μπορούσε να διαρκέσει η «ξενάγηση» στον χώρο της φιλοσοφίας αν αποφάσιζα να εμβαθύνω στα θέματα που μου τέθηκαν. Προφανώς υπάρχουν κάποια όρια γύρω από τα οποία λειτουργεί το όλο πράγμα. Όρια τα οποία παίζουν με το απρόοπτο, το σοκαριστικό, ένα νοητό καθρέφτη που τοποθετεί ο Sehgal μπροστά στη σκέψη του επισκέπτη.

Έχοντας κάνει τον  γύρω του αρχαιολογικού χώρου και πλησιάζοντας προς την έξοδο πρόσεξα ότι κάτω από ένα δέντρο κάθονταν τα μέλη της ομάδας που με πλησίασε νωρίτερα. Τώρα έκαναν το ίδιο με άλλους επισκέπτες και όλο αυτό σε παραγωγή και σκηνοθεσία του Asad Raza στο πλαίσιο του προγράμματος του   Οργανισμού Πολιτισμού και Ανάπτυξης, ΝΕΟΝ, με τίτλο Διαδρομές. Η προσπάθεια αποσκοπεί στην ενεργοποίηση του ιστορικού κέντρου της Αθήνας μέσω διαφόρων δράσεων, ενώ τμήμα της εν λόγω έκθεσης λειτουργεί και το βράδυ σε εσωτερικό χώρο.