Ανδρέας Μπελεγρής

Η πρώτη προγραμματική συμφωνία έπεσε τελείως έξω και αυτό που στην πράξη συνέβη ήταν να κατισχύσουν οι, τότε, νέες απαιτήσεις των δανειστών. Το ερώτημα που ανακύπτει είναι: σε τι θα απαντάει η νέα συμφωνία;

Το εθνικό σχέδιο ανασυγκρότησης σε αυτή τη φάση δεν μπορεί να είναι κάτι πέραν όσων έχουν συμφωνηθεί με τους δανειστές.  Τα δευτερεύοντα ζητήματα που προκύπτουν κατά καιρούς και δεν αφορούν την Τρόικα, δεν είναι ικανά να αλλάξουν το κατατονικό κλίμα που σκεπάζει την ελληνική κοινωνία τα τελευταία τρία χρόνια.  Λίγο πριν την παρουσίαση του νέας συμφωνίας η ΕΕ και το ΔΝΤ άφησαν με σαφήνεια να εννοηθεί πως το ενδεχόμενο λήψης νέων μέτρων βρίσκεται ante portas. Και αν δεν είναι τα νέα μέτρα που θα επιβληθούν, η τήρηση των ήδη συμφωνηθέντων, από την περασμένη άνοιξη, θα επιβαρύνει ακόμη περισσότερο τα χαμηλά κοινωνικά στρώματα. 

Οι συνέπειες της πολιτικής των μνημονίων είναι πολλές και ήδη αλλοιώνουν την καταστατική δομή της ελληνικής κοινωνίας. Οι γρήγορες αποφάσεις για απολύσεις ή διαθεσιμότητες αλλάζουν τα δεδομένα ζωής χιλιάδων ανθρώπων όπως ποτέ ξανά δεν είχε γίνει.  Οι συνθήκες που λειτουργεί ο μέσος εργαζόμενος παράγουν μια επιπλέον κοινωνική κρίση, μέσα στην υπάρχουσα. Γίνονται όλοένα και πιο δύσκολες, οι μισθοί έχουν μειωθεί και οι ώρες αυξάνονται. Απασχολούνται σε εργασίες με αβέβαιο μέλλον ή η συμβολή τους στην επιχείρηση δεν αναγνωρίζεται, γεγονός  ανασταλτικό για την ανάπτυξη των δεξιοτήτων τους. Την ίδια στιγμή η ανεργία έχει αγγίζει το 30% και μια ολόκληρη γενιά βρίσκεται αντιμέτωπη με το χαμένο χρόνο της παραγωγικότητάς της, ενώ έχουν ανακοινωθεί νέα «λουκέτα» σχολείων. Δίπλα σε όλα αυτά παραμονεύει ο εκφασισμός, ο οποίος φλερτάρει κυρίως με έφηβους και νέους, που δείχνουν να μην ενδιαφέρονται ότι ποτέ άλλοτε, από τον Β παγκόσμιο πόλεμο και μετά, η σβάστικα δεν ήταν κάτι λιγότερο από ένα ντροπιαστικό σύμβολο μπροστά στους μεγαλειώδεις αγώνες ενός λαού κατά του ναζισμού.
Αυτά τα φαινόμενα, και πολλά άλλα, είναι καινοφανή. 

Την ίδια στιγμή την κρίση καλούνται να διαχειριστούν πολλοί από τους ίδιους πολιτικούς που, την περίοδο πριν το 2009, είχαν κάνει τρόπο ζωής την πολιτική ανευθυνότητα. Σήμερα κουνάνε το δάχτυλο στους πολίτες ώστε να δεχθούν και άλλες ανατροπές στη ζωή τους για ένα ακόμα ημίχρονο. Τι και αν διατυμπανίζεται μέσα και έξω ότι η Ελλάδα έχει πετύχει τη μεγαλύτερη δημοσιονομική προσαρμογή που έχει καταφέρει ποτέ χώρα; Σε κάθε επίσκεψη των δανειστών απαιτείται μια ακόμα θυσία.

Οι άνθρωποι έχουν πάψει πια να εμπιστεύονται τους ηγέτες τους. Η ανήκοντες στη μεσαία τάξη αισθάνονται ότι προδόθηκαν από την πολιτική ελίτ προκειμένου να διασώσει τον εαυτό της. Η πλάνη τους επιβεβαιώνεται καθημερινά. Παράδειγμα η εικόνα ενός υπουργού σε ένα τηλεοπτικό παράθυρο να υποστηρίζει ότι οι μεταρρυθμίσεις έπρεπε να είχαν γίνει εδώ και χρόνια, ξεχνώντας προκλητικά (σχεδόν ξετσίπωτα) πόσο έχει πληρώσει έως τώρα ο κάθε μεσοαστός τη διάσωση της χώρας. Δεν υπάρχει πλέον η σχέση εμπιστοσύνη μεταξύ πολιτικού και πολίτη, που υπήρχε σε ένα βαθμό το 2009. Δεν υπάρχει καν η προοπτική επανεκκίνησης, που εμφανίστηκε το 2012. Νέα ζοφερά φαινόμενα έχουν γεννηθεί και εγκαθιδρύονται παντού.  
 
Η κρίση γεννάει νέες κρίσεις. Την αποσάθρωση των τομέων της ελληνικής κοινωνίας οι κυβερνώντες εξακολουθούν να την «διαβάζουν» με τα δεδομένα του 2010. Όμως τα καινοφανή φαινόμενα που βιώνει, τουλάχιστον, η νέα γενιά δηλητηριάζουν το αμνιακό υγρό της. Έχουμε περάσει σε μια νέα φάση. Και είναι να αναρωτιέται κανείς που θα βρεθούν οι ηγέτες και το θάρρος από την πλευρά των πολιτών να αντιμετωπιστεί το φάσμα της κοινωνικής κατάρρευσης με τους νέους, σκοτεινούς όρους.