Οι εμβολιασμοί είναι (και) θέμα πολιτικής βούλησης

Η πανδημία του κορωνοϊού έφερε ξανά στο προσκήνιο τη σημασία του εμβολιασμού, του πρώτου βήματος πρόληψης έναντι επικίνδυνων ασθενειών. Ο σκοπός του είναι να παράγει ανοσία στον πληθυσμό, αλλά και στην οικονομία, καθώς όλοι έχουμε διαπιστώσει το τεράστιο κόστος που συνεπάγεται η έλλειψη ενός και μόνο εμβολίου. Τα εμβόλια προστατεύουν όχι μόνο τον ίδιο τον εμβολιασμένο και την οικογένειά του, αλλά και τους άλλους ανθρώπους της κοινότητας βοηθώντας στον έλεγχο σοβαρών ασθενειών, αποσοβώντας ταυτόχρονα υπολογίσιμες κρατικές δαπάνες.

Εμβολιασμοί: Χαμηλό κόστος - τεράστια αξία

Για παράδειγμα, στην Ελλάδα περιστατικά που οφείλονται σε ελλιπή πολιτική εμβολιασμού απαιτούν μακράς διάρκειας νοσηλεία, με αποτέλεσμα το Κράτος να επιβαρύνεται από υψηλό κόστος νοσηλείας. Για παράδειγμα, το μέσο κόστος εμβολιασμού για 17 νοσήματα με βάση δεδομένα του Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμού ανέρχεται στα €1.355 για έναν ενήλικα άνδρα και στα €1.651 για μία ενήλικη γυναίκα, ενώ το μέσο κόστος νοσηλείας για πνευμονία στην Ελλάδα είναι πολλαπλάσιο, καθώς ξεπερνά τα €7.000! Επομένως, το ρητό του Ιπποκράτη «κάλλιο προλαμβάνειν παρά θεραπεύειν», ισχύει -εκτός από όρους ζωής- και σε οικονομικούς όρους.

Ενώ, λοιπόν, όλη η υφήλιος βρίσκεται σε αναμονή ενός αποτελεσματικού εμβολίου για αυτή τη νέα απειλή της δημόσιας υγείας (COVID-19), δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι υπάρχουν δεκάδες άλλα σοβαρά και δυνητικά θανατηφόρα λοιμώδη νοσήματα (όπως η Ιλαρά και ο μηνιγγιτιδόκοκκος τυπου Β) για τα οποία ήδη έχουμε στη διάθεσή μας αποδεδειγμένα αποτελεσματικά και ασφαλή εμβόλια. Είναι ενδεικτικό ότι τη διετία 2017 - 2018 σημειώθηκε επιδημία ιλαράς στη χώρα μας και εξακολουθούν να καταγράφονται αρκετά περιστατικά (ειδικά σε μικρά παιδιά από κοινότητες Ρομά), αλλά όλα τα περιστατικά αφορούν σε ανεμβολίαστα (95%) ή ατελώς εμβολιασμένα άτομα (5%). Σημειωτέον, πρόσφατα είχαμε και επιδημική έξαρση της μηνιγγίτιδας τύπου Β στη Λέσβο. Πρόκειται για ιδιαίτερα επικίνδυνη νόσο, η οποία προσβάλλει βρέφη, νήπια και νεαρούς ενήλικες, ενώ 1 στους 10 ενήλικες φέρει το βακτήριο της Μηνιγγίτιδας Β ασυμπτωματικά και μπορεί να το μεταδώσει. Και παρότι υπάρχει διαθέσιμο ασφαλές και αποτελεσματικό εμβόλιο, εξακολουθούν να προκύπτουν κρούσματα αυτής της σοβαρής και ραγδαία εξελισσόμενης νόσου, η οποία μπορεί να προκαλέσει μόνιμες αναπηρίες ή να οδηγήσει ακόμα και σε θάνατο.
Το δίχως άλλο, λοιπόν, η αναγκαιότητα του εμβολιασμού για άλλες ασθένειες και ιώσεις, για τις οποίες υπάρχει διαθέσιμο αποτελεσματικό και ασφαλές εμβόλιο, είναι αδιαμφισβήτητη, με τη σχετική κάλυψη να εκτιμάται ότι, θα αφήσει χώρο για την ενίσχυση του συστήματος Υγείας στην μάχη έναντι του COVID-19

Η σημασία μιας εθνικής στρατηγικής 360^ο

Όλα αυτά τα επιστημονικώς γνωστά, αποδεδειγμένα και μη αμφισβητήσιμα ακόμη και για έναν πρωτοετή φοιτητή της Ιατρικής, είδαμε τα τελευταία χρόνια να αμφισβητούνται από ημιμαθείς μιας παράξενης συνωμοσιολογικής κουλτούρας που άλλοτε παίρνει το μανδύα ενός αντιεμβολιαστικού κινήματος και άλλοτε ενδύεται την οπισθοδρομική πανοπλία μιας αντίληψης που αντιστρατεύεται και την πρόοδο, μα και την ίδια τη λογική. Υπό αυτό το πρίσμα, η οργανωμένη πολιτεία, η κυβέρνηση και οι φορείς, οφείλουν προς χάριν του γενικότερου καλού να λαμβάνουν μέτρα που να αναδεικνύουν την αξία της πρόληψης και του εμβολιασμού, ειδικά σε αυτήν εδώ την περίοδο. Και ομολογουμένως, σε αυτό τον τομέα η κυβέρνηση τα έχει πάει καλά, με παρεμβάσεις που βάζουν τα πράγματα στη θέση τους και βοηθούν στην καλύτερη αντιμετώπιση του προβλήματος, με απώτερο στόχο τη χάραξη μιας εθνικής στρατηγικής που θα θωρακίζει μακροπρόθεσμα τον πληθυσμό.

Ειδικότερα, σταχυολογώντας ορισμένες από τις κυβερνητικές πολιτικές υπέρ της πρωτογενούς πρόληψης και του εμβολιασμού, ξεχωρίζουμε τις ακόλουθες τρεις:

- Αντιμετώπιση της εξάπλωσης των παραπλανητικών αναρτήσεων σε σχέση με τον κορωνοϊό, τους εμβολιασμούς και τη χρήση της μάσκας: Η κυβέρνηση παρακολουθεί στενά και ό,τι κρίνεται ως επικίνδυνη παραπληροφόρηση για το κοινό και fake news προωθείται στη Διεύθυνση Ηλεκτρονικού Εγκλήματος της ΕΛ.ΑΣ. για περαιτέρω διαδικασίες. Την ίδια στιγμή, με ενημερωτικές καμπάνιες και πρωτοβουλίες καλλιεργεί κουλτούρας πρόληψης και η εδραίωση της αξίας της στη συνείδηση του κοινού.

- Εξαίρεση της δαπάνης των εμβολίων από τη συνολική εξωνοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη: Με τροπολογία που ψηφίστηκε τον περασμένο Ιούλιο (2020) προβλέπεται ότι τα εμβόλια δεν θα υπολογίζονται πλέον στο σύνολο της φαρμακευτικής δαπάνης που καλύπτει η κοινωνική ασφάλιση και αγγίζει τα 1,945 δισ. ευρώ.

- Εξαίρεση των εμβολίων από το clawback: Τα εμβόλια εξαιρέθηκαν από την εφαρμογή του μέτρου του clawback, για λόγους πρόληψης και προστασίας της δημόσιας υγείας. Συγκεκριμένα, ορίζεται ότι η δαπάνη των εμβολίων από 1/9/2020 δεν συνυπολογίζεται στη μηνιαία φαρμακευτική δαπάνη. Με κοινή απόφαση των υπουργών Οικονομικών και Υγείας, καθορίζονται το ύψος της δαπάνης των εμβολίων, η διαδικασία, οι προϋποθέσεις και κάθε άλλη τεχνική λεπτομέρεια για την εξαίρεση της εν λόγω δαπάνης από τη φαρμακευτική δαπάνη των φορέων κοινωνικής ασφάλισης.

Βάσει των παραπάνω, λοιπόν, φαίνεται να γίνεται μια ουσιαστική προσπάθεια να μπουν τα πράγματα στη σωστή τους διάσταση, ενώ η αύξηση της κρατικής χρηματοδότησης για τον εμβολιασμό μπορεί να επιταχύνει τη θωράκιση του κόσμου. Απομένει να δούμε την άμεση υλοποίηση των εξαγγελιών, ώστε ο εμβολιασμός από δυνατότητα να καταστεί πραγματικό συγκριτικό πλεονέκτημα και προνόμιο του πληθυσμού της χώρας.