Οι σεισμοί της Αλβανίας από το 57 μ.Χ. ως τα τέλη του 20ου αιώνα

Οι δύο ισχυρές σεισμικές δονήσεις 5,6 R και 5,3 R που συγκλόνισαν προχθές την Αλβανία είχαν σαν αποτέλεσμα περισσότεροι από 100 άνθρωποι να τραυματιστούν, να προκληθούν σοβαρές υλικές ζημιές και να επικρατήσει πανικός στη γειτονική χώρα.

Η Αλβανία έχει σεισμικό παρελθόν καθώς δεκάδες σεισμοί από το 57 μ.Χ., που υπάρχουν στοιχεία, ως σήμερα, έχουν προκαλέσει τον θάνατο χιλιάδων ανθρώπων, τον τραυματισμό ακόμα περισσότερων και τεράστιες υλικές καταστροφές.

Τα στοιχεία που θα παραθέσουμε, για πρώτη φορά στο διαδίκτυο, προέρχονται από βιβλία Ελλήνων επιστημόνων (Βασίλης και Κατερίνα Παπαζάχου, «Οι Σεισμοί της Ελλάδας» και Παναγιώτης Σπυρόπουλος, «Χρονικό των Σεισμών της Ελλάδας»). Το φωτογραφικό υλικό είναι σχεδόν ανύπαρκτο. Μόνο από τον σεισμό του 1967 βρήκαμε στο διαδίκτυο μια φωτογραφία που δείχνει ένα ρήγμα που σχηματίστηκε στη γη.Οι υπόλοιπες εικόνες,είναι έργα του Άγγλου τοπιογράφου Έντουαρντ Λίαρ που επισκέφθηκε την Αλβανία στα μέσα του 19ου αιώνα.

Από την ύστερη αρχαιότητα ως τα τέλη του Μεσαίωνα

Ο πρώτος σεισμός που έχει καταγραφεί στη (σημερινή) Αλβανία έγινε το 57 μ.Χ. στο Δυρράχιο (την αρχαία Επίδαμνο). Είχε μέγεθος 6,3 R και ένταση ΙΧ (9) βαθμών της κλίμακας Μερκάλι, υπήρξε δε ιδιαίτερα καταστροφικός (Michailovic, 1951).

Το 217 έγινε στην Αυλώνα καταστροφικός σεισμός μεγέθους 6,3 R και έντασης VIII (8) βαθμών (Michailovic, 1951). Το 334, όπως αναφέρει ο Michailovic, νέος ισχυρός σεισμός 6,3 R και έντασης VIII προκάλεσε ζημιές στο Δυρράχιο και τα περίχωρά του.

Ο Θεοφάνης γράφει ότι το 345, ένας καταστροφικός σεισμός 6,3 R και έντασης VIII «χτύπησε» το Δυρράχιο και προξένησε σοβαρές ζημιές.

Λίγα χρόνια αργότερα, το 358, ένας καταστροφικός σεισμός (6,3 R, ΙΧ) έπληξε το Αργυρόκαστρο. Έγινε ιδιαίτερα αισθητός στα Γιάννενα και σε ένα τμήμα της Μακεδονίας (Michailovic, 1951). Το 506, ισχυρός σεισμός (6,3 R, VIII) έπληξε το Δυρράχιο.

Μόλις δεκαέξι χρόνια αργότερα, το 522, το Δυρράχιο δέχτηκε ένα νέο χτύπημα του Εγκέλαδου. Ο σεισμός είχε μέγεθος 6,4 R, και ένταση VIII βαθμών. Ο Ιωάννης Μαλάλας, γράφει: «… ο δε βασιλεύς Ιουστίνος πολλά παρέσχεν εις ανανέωσιν τη αυτή Δορραχηνών πόλει, ήτις πρώην μεν ελέγετο Επίδαμνος».

Αλλά και ο Θεοφάνης κι ο Γεώργιος Κεδρηνός αναφέρονται στον σεισμό αυτό: «Τούτω τω έτει έπαθεν υπό θεομηνίας το Δυρράχιον, πόλις της Νέας Ηπείρου του Ιλλυρικού, ο δε βασιλεύς πολλά χρήματα παρέσχεν εις ανανέωσιν της πόλεως» (Θεοφάνης)

«Τω δ’ έτει (522) το Δυρράχιον υπό θεομηνίας έπαθε και η της Ελλάδος Κόρινθος, ας μεγάλως ανανεώσατο ο βασιλεύς και εφιλοτημήσατο (Κεδρηνός)

Για επτά και πλέον αιώνες, δεν έχουμε στοιχεία για σεισμούς στη σημερινή Αλβανία.

Το 1273, ένας πολύ ισχυρός σεισμός,μεγέθους 6,6R και έντασης IX βαθμών,κατέστρεψε από τα θεμέλια το Δυρράχιο.Πολλοί άνθρωποι σκοτώθηκαν,ενώ τον κύριο σεισμό ,ακολούθησε παλιρροϊκό κύμα.Εκτενή αναφορά στον σεισμό αυτό κάνει ο Γ.Παχυμέρης.

Από το 1601 ως τα τέλη του 19ου αιώνα

Μετά από 328 χρόνια ήταν η σειρά της Αυλώνας να πληγεί από τον Εγκέλαδο.Τη νύχτα της 16ης προς 17η Απριλίου 1601,ισχυρός σεισμός(6,4R,IX),προκάλεσε τον θάνατο πολλών ανθρώπων και σοβαρές καταστροφές.Σε "ενθύμηση" του Κώδικα του Κάστρου του Βερατίου,που παραθέτουν οι Σ. Λάμπρος και Μ. Μαραβελάκις, διαβάζουμε τα εξής:

"1601 Απριλίου 16 εξημερώνοντας 17 ημέρα Παρασκευή σεισμός μέγας έγινε και εχάλασε εις τον Αυλώνα και εις τα περίχωρα τριγύρω σπίτια,εκκλησίαις,μοναστήρια και εγίνηκαν φόνοι ως λέγουν από πάσα φυλή".

Σε άλλη "ενθύμηση" του ίδιου Κώδικα,καταγράφεται καταστροφή του Τεπελενίου από σεισμό στις 8/9 Μαρτίου 1701.Ο σεισμός είχε μέγεθος 6,4R.Προκάλεσε καταρρεύσεις οικιών,εκκλησιών και πύργων του κάστρου.Σε πολλά μέρη του κάστρου άνοιξαν ρωγμές και ξεπήδησε νερό.Η έντονη σεισμική δράση διήρκεσε 17 μέρες και το βράδυ της 25ης Μαρτίου,"την ώρα του εσπερινού",ένας ισχυρός μετασεισμός γκρέμισε το κάστρο και προκάλεσε τον θάνατο 300 ανθρώπων.

Πολύ έντονη ήταν η σεισμική δραστηριότητα στη γειτονική χώρα τον 19ο αιώνα.

Στις 19 Ιανουαρίου 1833, ισχυρός σεισμός (6,5R,IX), προκάλεσε μεγάλες καταστροφές στον Κόλπο της Αυλώνας.Το νησί Σάσων κατακλύστηκε από νερά.Ο σεισμός έγινε αισθητός και σε πολλές περιοχές της Ιταλίας (Michailovic 1951).

Στις 5 Σεπτεμβρίου 1843, σεισμός 6,2 R και έντασης IX, κατέστρεψε μεγάλο μέρος από το Ελβασάν.

Στις 12 Οκτωβρίου 1851, σεισμός (6,7R, X), προκάλεσε μεγάλες ζημιές στην Αυλώνα. Νέα ισχυρή δόνηση στις 17 Οκτωβρίου, κατέστρεψε το Βεράτιο και το Ελβασάν. 2.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους. Οι δονήσεις έγιναν αισθητές και στην Ιταλία.

Στις 30 Ιουλίου 1854, ισχυρός σεισμός (6,3 R, IX), κατέστρεψε το Δέλβινο,ενώ πολλά χωριά ως το Σούλι ερημώθηκαν.
Αναφέρουμε συνοπτικά τους υπόλοιπους σεισμούς που έπληξαν την Αλβανία ως τα τέλη του 19ου αιώνα.

3/7/1855, Σκόρδα (μέγεθος 6,5R, Ένταση IX)
20/9/1858, Δέλβινο (6,4, R, IX). Εννιά άνθρωποι σκοτώθηκαν.

1857-1859: Οι σεισμικές δονήσεις ξεκίνησαν στις 11/11/1857 και κράτησαν ως τον Μάρτιο του 1859.

Στις 10/10/1858, ισχυρός σεισμός (6,5R, IX), προκάλεσε σοβαρές ζημιές στη Χιμάρα, το Δέλβινο, το Αργυρόκαστρο και αλλού. Συνολικά, 1.556 σπίτια καταστράφηκαν.
10/4/1860. Σεισμός μεγέθους 6,4R και έντασης VIII, προκάλεσε σοβαρές ζημιές στο Τεπελένι, το Αργυρόκαστρο και το Λέσκοβο. Βλάβες υπέστησαν κτίρια, ακόμα και στα Γιάννενα και την Κόνιτσα!
4/10/1852, Αυλώνα (μέγεθος 6,1R, ένταση IX)
10/10/1852, Βεράτιο (μέγεθος 6,2R, ένταση IX)
Στις 2 Ιανουαρίου 1866, μεγάλο σεισμός (6,6R, IX), προκάλεσε τεράστιες καταστροφές στην Αυλώνα. 60 άνθρωποι σκοτώθηκαν, ενώ ισχυροί μετασεισμοί στις 28 Φεβρουαρίου και στις 2 Μαρτίου, είχαν σαν αποτέλεσμα άλλοι 29 άνθρωποι να χάσουν τη ζωή τους.
4/12/1866, Αργυρόκαστρο (μέγεθος 6,2R ένταση IX).
14/8/1869, Αυλώνα – Χιμάρα (μέγεθος 6,1 R, ένταση IX).
1/9/1869, Δυρράχιο (μέγεθος 6,2 R, ένταση VIII)
28/9/1870, Δυρράχιο (μέγεθος 6,4 R, ένταση IX)

Στις 11 Φεβρουαρίου 1872, σεισμός με επίκεντρο τη Θεσπρωτία, κατέστρεψε τη Σαγιάδα και την Κονίσπολη, έγινε δε αισθητός στην Κέρκυρα, το Αργυρόκαστρο και το Δυρράχιο. Είχε μέγεθος 6,2 R και ένταση IX.
14/6/1893, Χιμάρα (μέγεθος 6,4R, ένταση IX)
13/5/1895, Χιμάρα (μέγεθος 6,2R, ένταση IX). Ο σεισμός αυτός, έγινε αισθητός ως τη Βόνιτσα και την Αμφιλοχία!
Στις 17 Ιανουαρίου 1897, ισχυρός σεισμός μεγέθους 6,2 R και έντασης IX, κατέστρεψε σχεδόν ολοκληρωτικά το Δέλβινο και προκάλεσε μεγάλες ζημιές και σε άλλες περιοχές της Β. Ηπείρου.

Οι σεισμοί του 20ου αιώνα στην Αλβανία

Από το 1905 έως και το 1967, έγιναν σε αλβανικό έδαφος δέκα σεισμοί, μεγέθους μεγαλύτερου των 6R.

Αναλυτικότερα:

1/6/1905, Σκόδρα (μέγεθος 6,6R, ένταση IX). Στην περιοχή της λίμνης Σκόδρα, καταστράφηκαν 6.500 σπίτια. 120 άνθρωποι σκοτώθηκαν και 500 τραυματίστηκαν. Ο σεισμός έγινε αισθητός σε Ιταλία, Βουλγαρία, και περιοχές της (τέως) Γιουγκοσλαβίας.
13/2/1912, Πόγραδετς (μέγεθος 6,1R, ένταση VIII)
22/12/1919, Λεσκοβίκι (μέγεθος 6,3 R, ένταση IX). Ο σεισμός έγινε αισθητός σε Κοζάνη, Γιάννενα, Κέρκυρα και Κόνιτσα.
Στις 26 Νοεμβρίου 1920, σεισμός μεγέθους 6,3 R και έντασης X, κατέστρεψε το Τεπελένι. 200 άνθρωποι σκοτώθηκαν και 15.000 έμειναν άστεγοι.
Ο σεισμός έγινε αισθητός ως τις ιταλικές ακτές, ενώ η Σάσων, στον Κόλπο της Αυλώνας, κατακλύστηκε πάλι από νερά.
17/12/1926, Δυρράχιο (μέγεθος 6,1R, ένταση IX).

Στις 29 Νοεμβρίου 1930, σεισμός μεγέθους 6,3 R και έντασης IX, προκάλεσε μεγάλες ζημιές μεταξύ Αυλώνας και Χιμάρας, ιδιαίτερα στο Δουκάτι. 35 άνθρωποι σκοτώθηκαν και 108 τραυματίστηκαν.
Κατέρρευσαν 980 σπίτια και 20.000 άνθρωποι έμειναν άστεγοι. Ο σεισμός έγινε αισθητός ως τη Λευκάδα.
Την 1η Σεπτεμβρίου 1959, σεισμός μεγέθους 6,4 R και έντασης VIII, προκάλεσε μεγάλες καταστροφές στο Ελβασάν και το Βεράτιο, όπου 2 άνθρωποι σκοτώθηκαν, 34 τραυματίστηκαν και καταστράφηκαν 50 σπίτια.
Στις 26 Μαΐου 1960, ισχυρός σεισμός (6,5 R, VIII +), προκάλεσε μεγάλες καταστροφές βόρεια του ποταμού Οσούμι. 9 άνθρωποι σκοτώθηκαν και 95 τραυματίστηκαν.
Στις 18 Μαρτίου 1962, νέος σεισμός (6 R, VIII), προκάλεσε τον θάνατο 15 ανθρώπων και τον τραυματισμό 154. Οι περισσότερες καταστροφές έγιναν μεταξύ Φίερι και Αυλώνας. Ο σεισμός έγινε αισθητός, ως τη Λευκάδα και τη Λάρισα!

Τέλος, στις 30 Νοεμβρίου 1967, σεισμός μεγέθους 6,3 R και έντασης IX, στα σύνορα της Αλβανίας με την τέως Γιουγκοσλαβία, είχε σαν αποτέλεσμα να σκοτωθούν 12 άνθρωποι, να τραυματιστούν 174 και 6.336 σπίτια στην περιοχή της Επισκοπής να πάθουν μικρές ή μεγαλύτερες ζημιές. Στην τέως Γιουγκοσλαβία, 8 άνθρωποι σκοτώθηκαν και 40 τραυματίστηκαν


Πηγές: ΒΑΣΙΛΗ ΠΑΠΑΖΑΧΟΥ – ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΠΑΠΑΖΑΧΟΥ, «ΟΙ ΣΕΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ», ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΖΗΤΗ, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 1999
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΣ, «ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΩΝ ΣΕΙΣΜΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ», Εκδόσεις «Δωδώνη», 1997.