Ο τρομοκράτης του Μανχάταν και το τζιχαντιστικό κίνημα του Ουζμπεκιστάν που τροφοδοτεί τον πλανήτη

Στο Ουζμπεκιστάν, από όπου κατάγεται ο φερόμενος ως δράστης της χθεσινής επίθεσης στη Νέα Υόρκη, δημιουργήθηκε τη δεκαετία του 1990 ένα ακραίο ισλαμιστικό κίνημα το οποίο επεκτείνεται σήμερα, με Ουζμπέκους να εμπλέκονται σε πολλές τρομοκρατικές επιθέσεις που έχουν διαπραχθεί σε όλο τον κόσμο.

Σύμφωνα με πολλά αμερικανικά μέσα, ο οδηγός του μικρού φορτηγού που έπεσε πάνω σε ποδηλάτες και περαστικούς χθες στο Μανχάταν, σκοτώνοντας 8 ανθρώπους και τραυματίζοντας ακόμη 11, είναι ο Σαϊφούλο Σαΐποφ, ένας Ουζμπέκος κάτοικος Νέας Υόρκης. Σύμφωνα με την εφημερίδα New York Times, διέθετε νόμιμη άδεια παραμονής και ήδη «παρακολουθούνταν» από την αστυνομία.

«Το Ουζμπεκιστάν είναι έτοιμο να προσφέρει όλες τις δυνάμεις και όλα τα μέσα του για να συνδράμει στην έρευνα για την τρομοκρατική αυτή επίθεση», δήλωσε σήμερα ο πρόεδρος της χώρας Τσαβκάτ Μιρτζιόγεφ.

Πρώην σοβιετική δημοκρατία, ένα κοσμικό κράτος με κυρίως μουσουλμανικό πληθυσμό, το Ουζμπεκιστάν κυβερνήθηκε με σιδηρά πυγμή από τον Ισλάμ Καρίμοφ από το 1989 ως τον θάνατό του τον Σεπτέμβριο του 2016. Ο Μιρτζιόγεφ, πρώην πρωθυπουργός της χώρας, ανέλαβε τα ηνία προωθώντας τη ρήξη με το παρελθόν.

Ήδη από το 1991, χρονιά της ανεξαρτησίας της χώρας, δημιουργήθηκε ένα ακραίο ισλαμιστικό κίνημα στο Ουζμπεκιστάν.

Το Ισλαμικό Κίνημα του Ουζμπεκιστάν (IMO) εμφανίστηκε σε μια κοιλάδα όπου ζουν 12 εκατομμύρια άνθρωποι, την κοιλάδα Φεγκάνα, η οποία βρίσκεται στο ανατολικό τμήμα της χώρας αλλά εκτείνεται και στα γειτονικά Κιργιστάν και Τατζικιστάν.

Από το 1992 ως το 1997 το IMO κατηγορήθηκε για μια σειρά φόνων στην κοιλάδα. Η οργάνωση θα προσπαθήσει να επιβάλει τον ισλαμικό νόμο και θα εξαπολύσει μάλιστα μια επιχείρηση το 2000 στο νότιο Ουζμπεκιστάν για τον σκοπό αυτό.

Από το 1998 ο Καρίμοφ προσπαθεί να καταστείλει το ΙΜΟ, το οποίο δηλώνει πίστη στους Αφγανούς Ταλιμπάν, προτού τους προδώσει για το Ισλαμικό Κράτος το 2015. Πολλά στελέχη της οργάνωσης έχουν επίσης αναλάβει θέσεις ευθύνης στην αλ Κάιντα.

Το ΙΜΟ συμμετείχε στην αιματηρή επίθεση εναντίον του αεροδρομίου του Καράτσι στο Πακιστάν, από την οποία σκοτώθηκαν 37 άνθρωποι τον Ιούνιο του 2014.

Όπως και σε άλλες χώρες της κεντρικής Ασίας –το Κιργιστάν, το Τατζικιστάν, το Τουρκμενιστάν και το Καζακστάν—η έλλειψη οικονομικών προοπτικών και η διαφθορά έχει ωθήσει πολλούς νεαρούς να εγκαταλείψουν τη χώρα, κυρίως για τη Ρωσία.

Μεταξύ αυτών κάποιοι προσπάθησαν να ενταχθούν σε εξτρεμιστικές οργανώσεις. Σύμφωνα με τις ρωσικές υπηρεσίες ασφαλείας, 2.000 με 4.000 υπήκοοι χωρών της κεντρικής Ασίας έχουν ενταχθεί σε τζιχαντιστικές οργανώσεις στο Ιράκ και τη Συρία. Και Ουζμπέκοι πολίτες ή άνθρωποι με καταγωγή από το Ουζμπεκιστάν που ζουν σε γειτονικές χώρες αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος τους.

Αν και το Ουζμπεκιστάν δεν έχει δώσει ποτέ στη δημοσιότητα στοιχεία για τους πολίτες του που έχουν ενταχθεί σε τζιχαντιστικές ομάδες, οι εκτιμήσεις των ειδικών κάνουν λόγο για 500 με 1.500.

Πολλοί εξ αυτών έχουν γίνει γνωστοί τα τελευταία χρόνια: ο Αμπντουλκαντίρ Μασαρίποφ, ο δράστης της επίθεσης εναντίον νυχτερινού κέντρου Reina της Κωνσταντινούπολης την Πρωτοχρονιά στην οποία σκοτώθηκαν 39 άνθρωποι, είναι ουζμπεκικής καταγωγής.

Ο Ακμπαρζόν Ντζαλίλοφ, δράστης της επίθεσης στο μετρό της Αγίας Πετρούπολης τον Απρίλιο με 14 νεκρούς είναι επίσης ουζμπεκικής καταγωγής, αν και έχει γεννηθεί στο Κιργιστάν.

Λίγες ημέρες αργότερα ένας Ουζμπέκος συνελήφθη από την αστυνομία της Σουηδίας αφού έριξε το φορτηγάκι που οδηγούσε εναντίον πεζών στην Στοκχόλμη, σκοτώνοντας πέντε ανθρώπους.