Αγωνία σε όλη την Ευρώπη για το δημοψήφισμα στην Ιταλία

Με το βλέμμα στραμμένο στην Ιταλία είναι ολόκληρη η Ευρώπη και οι αγορές, τη στιγμή που οι πολίτες συνεχίζουν να προσέρχονται στα εκλογικά κέντρα για να πουν ένα ηχηρό «ναι» ή «όχι» στη συνταγματική αναθεώρηση που εισηγείται ο πρωθυπουργός της χώρας, Ματέο Ρέντσι.

Μέχρι τις 19.00 (τοπική ώρα) η προσέλευση είχε φτάσει σε ποσοστό 57,2% σύμφωνα με το υπουργείο Εσωτερικών, περίπου το διπλάσιο συγκριτικά με το δημοψήφισμα του 2006, ενώ οι περίπου 47 εκατ. πολιτών έχουν την ευκαιρία να ψηφίσουν μέχρι τις 23.00 (τοπική ώρα) και να εκφράσουν με αυτό τον τρόπο τη δυσαρέσκειά τους ή την προτίμησή τους στο πρόσωπο του Ιταλού πρωθυπουργού, ο οποίος ατυχώς από την έναρξη της προεκλογικής καμπάνιας συνέδεσε την έκβαση του δημοψηφίσματος με την πολιτική του πορεία. 

Ο Ρέντσι πήγε στο εκλογικό κέντρο χωρίς ταυτότητα 

Χωρίς ταυτότητα μετέβη στο εκλογικό κέντρο ο Ιταλός πρωθυπουργός, Ματέο Ρέντσι, ο οποίος συνοδευόταν από τη σύζυγό του Ανιέζε Λαντίνι.

Ο Ρέντσι εισήλθε στην αίθουσα και είπε στην εφορευτική επιτροπή: «

Δεν έχω ταυτότητα μαζί μου, αλλά ελπίζω να με αναγνωρίζετε».

Ένα από τα μέλη της επιτροπής, τον καθησύχασε λέγοντάς του: «Μην ανησυχείτε, σας αναγνωρίζουμε».

Επισημαίνεται, πως σύμφωνα με το ιταλικό σύστημα, αν έστω ένα μέλος της εφορευτικής επιτροπής αναγνωρίσει τον ψηφοφόρο τότε, ακόμα και χωρίς έγγραφο που να επιβεβαιώνει τα στοιχεία του, έχει δικαίωμα ψήφου.

Ο Ρέντσι περιμένοντας να ψηφίσει απευθύνθηκε στον επικεφαλής της επιτροπής ζητώντας να μάθει το ποσοστό προσέλευσης.

«Στο ίδιο επίπεδο με τις ευρωεκλογές», του απάντησε εκείνος και ο Ρέντσι σχολίασε: «Ωραία, ωραία».

Το «ciao» του Μπερλουσκόνι στον Ρέντσι

Νωρίτερα, αναστάτωση προκάλεσε η εμφάνισή του πρώην πρωθυπουργού της χώρας, Σίλβιο Μπερλουσκόνι, ο οποίος έκανε αισθητή την παρουσία του όταν πλήθος υποστηρικτών φώναζε ρυθμικά: «Σίλβιο, Σίλβιο, Σίλβιο».

Ο πρώην Καβαλιέρε, συνοδευόμενος από τη σύντροφό του Φραντσέσκα Πασκάλε, δεν έχασε ευκαιρία να παρακινήσει τους πολίτες να ψηφίσουν ώστε να έχουν τη δυνατότητα να πουν «ciao», υπονοώντας ότι με την ψήφο τους θα αποχαιρετήσουν τον πρωθυπουργό της χώρας, Ματέο Ρέντσι, ο οποίος αρχικά είχε δεσμευτεί ότι αν επικρατήσει το «όχι» θα αποχωρήσει.

«Πηγαίνετε να ψηφίσετε. Μη χάσετε την ευκαιρία να πείτε ciao, να κάνετε κάτι για την Ιταλία», είπε στους πολίτες. 

Κατά την έξοδό του από το εκλογικό κέντρο, σημειώθηκε κι ένα μικρό ατύχημα, καθώς ένας από τους δεκάδες δημοσιογράφους που είχαν συγκεντρωθεί για μία δήλωση του επικεφαλής της Φόρτσα Ιτάλια, τον χτύπησε κατά λάθος στο πρόσωπο.

«Υπάρχει μία μάχη που πρέπει να δώσουμε από εδώ και στο εξής. Πρέπει να την κάνετε κυρίως εσείς που έχετε δυνάμεις. Εγώ θα προσπαθήσω, αλλά...», είπε ο Μπερλουσκόνι, ο οποίος ακόμα δεν έχει ανακτήσει τις δυνάμεις του έπειτα από την επέμβαση ανοιχτής καρδιάς στην οποία υποβλήθηκε τον περασμένο Ιούνιο.

Τα πρώτα «παρατράγουδα»

Λίγες ώρες αφότου άνοιξαν οι κάλπες δεν έλειψαν οι διαμαρτυρίες υποστηρικτών του «όχι», οι οποίοι κατήγγειλαν δυνατότητα νοθείας, κάνοντας λόγο για μη ανεξίτηλα μολύβια στα εκλογικά κέντρα. 

Το κύμα αντιδράσεων πυροδότησε ο ο τραγουδιστής και επικεφαλής του ροκ συγκροτήματος «Litfiba», Πιέρο Πελού, ο οποίος με ανάρτησή του στο λογαριασμό του στο Facebook τόνισε πως το μολύβι του «δεν ήταν ανεξίτηλο».

Ο Πελού αφού ψήφισε στο εκλογικό του κέντρο, «ανέβασε» στη σελίδα του έγγραφη καταγγελία του σχετικά με τη δυνατότητα της αφαίρεσης της ψήφου από το ψηφοδέλτιο, υποστηρίζοντας ότι τα μολύβια που δίνονται στους ψηφοφόρους δεν είναι ανεξίτηλα.

«Το μολύβι που χρησιμοποίησα για να ψηφίσω μπορούσε να σβηστεί. Αφού δοκίμασα σε ένα φύλλο και το διαπίστωσα, το κατήγγειλα στον πρόεδρο του εκλογικού μου κέντρου», ενημέρωσε τους εκατοντάδες χιλιάδες θαυμαστές του ο Πελού, ο οποίος είναι υποστηρικτής του «όχι». 

Δεν έχασε ευκαιρία να εκφράσει τον αποτροπιασμό του και ο επικεφαλής της ακροδεξιάς Λέγκα του Βορρά, Ματέο Σαλβίνι, ο οποίος σχολίασε: «Τρελό! Αρχίζουν να φτάνουν αναφορές (οι πρώτες από Ρώμη και Μάντοβα) για μολύβια που μπορούν να σβηστούν με μία απλή γόμα!».

Όπως ήταν αναμενόμενο, δεν άργησε να ξεσπάσει διαμαρτυρία με πολλούς πολίτες είτε να δοκιμάζουν τα μολύβια, είτε να αρνούνται να ψηφίσουν, απαιτώντας την αντικατάσταση των μολυβιών.

Βέβαια, όπως επισημαίνουν δεκάδες Ιταλών, το μολύβι μπορεί να σβήνει από το κοινό χαρτί, αλλά όχι από το ψηφοδέλτιο που είναι τυπωμένο σε ειδικό χαρτί.

Ως επιβεβαίωση των λεγομένων των ψηφοφόρων, πρόεδρος εφορευτικής επιτροπής στη Γένοβα, όπου ψηφίζει και ο επικεφαλής του Κινήματος Πέντε Αστέρων, Μπέπε Γκρίλο, πραγματοποίησε δοκιμή ώστε να αποδείξει παρουσία της ιταλικής αστυνομίας ότι όσα γράφονται με το μολύβι στο ψηφοδέλτιο δεν μπορούν να σβηστούν. 

Επισημαίνεται, πως ο Πελού είναι υπέρμαχος του «όχι» και τάσσεται κατά του Ρέντσι, υποστηρίζοντας ότι η κυβέρνησή του επιθυμεί την ιδιωτικοποίηση δημόσιων υπηρεσιών, και καταγγέλλοντας πως ο πρωθυπουργός είναι δημιούργημα του Μπερλουσκόνι.

Σε συνέντευξή του, μάλιστα, μετέφερε έναν έντονο διάλογο που είχε με τον Ρέντσι, στην γενέτειρα και των δύο ανδρών, τη Φλωρεντία: «Σταμάτησε. Με κοίταξε και μου είπε με γλυκερό τόνο: “Τέρμα πια με αυτές τις επιθέσεις, μα τι σου έχω κάνει;” και εγώ του απάντησα: “Σταμάτα πια με τις μαλ...ς, σταμάτα να λες ανοησίες και προσπάθησε να παίξεις το ρόλο σου ως δημοκρατικός ηγέτης”. Πάγωσε, σώπασε και έφυγε».

Ο επικεφαλής των Πέντε Αστέρων Μπέπε Γκρίλο, στο μεταξύ, άσκησε το εκλογικό του δικαίωμα στη Γένοβα. «Κάναμε καλή δουλειά και αν δεν κερδίσουν οι θέσεις μας δεν θα ρίξουμε ευθύνες σε κανέναν. Αν οι Ιταλοί επιλέξουν κάτι διαφορετικό, εμείς θα το σεβαστούμε», δήλωσε στους δημοσιογράφους.

Τι ψηφίζουν οι Ιταλοί σήμερα

Ο Ιταλός πρωθυπουργός στοχεύει στην αποδυνάμωση της Γερουσίας, ώστε να διευκολύνεται η έγκριση των νομοσχεδίων, τα οποία μέχρι τώρα πρέπει να πάρουν το «πράσινο φως» από την ιταλική βουλή και τη Γερουσία.

Έτσι, το «τέλειο διθάλαμο σύστημα» με τα δύο σώματα, τη βουλή των αντιπροσώπων και τη γερουσία που έχουν ίσες εξουσίες και χαρακτήρισε τη χώρα από την ίδρυση του ιταλικού κράτους, καταργείται. 

Την ίδια στιγμή, ο αριθμός των γερουσιαστών από 315 θα μειωθεί σε 100, ενώ δεν θα εκλέγονται με άμεση ψηφοφορία από το εκλογικό σώμα, όπως συμβαίνει μέχρι σήμερα, αλλά θα επιλέγονται από τα τοπικά συμβούλια.

Συνολικά, η Γερουσία θα αποτελείται από 74 τοπικούς συμβούλους, 21 δημάρχους και πέντε γερουσιαστές που θα διορίζονται από τον πρόεδρο της Δημοκρατίας. Οι τελευταίοι, δεν θα είναι ισόβιοι γερουσιαστές όπως ισχύει ως σήμερα, αλλά η θητεία τους θα είναι επταετής με τη δυνατότητα ανανέωσης, ενώ η κυβέρνηση δεν θα χρειάζεται την ψήφο εμπιστοσύνης και της Γερουσίας, αλλά θα αρκεί εκείνη της βουλής. 

Επομένως, ενισχύονται οι εξουσίες της κυβέρνησης, γεγονός που προκαλεί έντονες αντιδράσεις από τους επικριτές της μεταρρύθμισης.

Παράλληλα, αλλάζει ο τρόπος εκλογής του προέδρου της Δημοκρατίας, καθώς θα εκλέγεται κατά την τέταρτη ψηφοφορία από τα δύο πέμπτα της βουλής και της Γερουσίας.

Την ίδια στιγμή, καταργείται το CNEL, το Ιταλικό Συμβούλιο Οικονομίας και Εργασίας, το οποίο αποτελείται από 65 συμβούλους που πρόκειται να μετακινηθούν αν υπερψηφιστεί η μεταρρύθμιση. 

Επιπλέον, καταργούνται οι νομοί γεγονός που αυτομάτως θα σημάνει και τη μείωση της δαπάνης για τη χρηματοδότησή τους. 

Όλα αυτά, ενώ ενισχύεται το σενάριο δημιουργίας μίας μεταβατικής κυβέρνησης, αφού προηγηθούν οι διαβουλεύσεις των πολιτικών αρχηγών με τον πρόεδρο της Δημοκρατίας, Σέρτζο Ματαρέλα. Έχοντας τη στήριξη των κομμάτων, αυτό το κυβερνητικό σχήμα θα περιοριστεί στην έγκριση του νέου εκλογικού νόμου και θα δώσει τη δυνατότητα για την διεξαγωγή εκλογών είτε το καλοκαίρι του 2017, είτε το 2018.

Σύμφωνα με τους αναλυτές, ο Ρέντσι αν επικρατήσει το «όχι», αναμένεται να απορρίψει οποιαδήποτε πρόταση πρωθυπουργικής εντολής πριν την επιστροφή στις κάλπες. Αντιθέτως, πρόκειται να εστιάσει στην «αναγέννηση» του Δημοκρατικού Κόμματος και να προετοιμαστεί για την εκλογική μάχη. 

Παρά την αρνητική σύνδεση των ξένων δημοσιευμάτων, τα οποία προβλέπουν αναταραχή στις αγορές, περαιτέρω αστάθεια στη χώρα, παραίτηση της κυβέρνησης του Ματέο Ρέντσι, ακόμα και έξοδο από το ευρώ, οι Ιταλοί αναλυτές βλέπουν με πιο ψύχραιμη ματιά την επομένη του δημοψηφίσματος.

Ο Βολφάνγκο Πίκολι, επικεφαλής της εταιρίας ανάλυσης πολιτικού ρίσκου Teneo Intelligence, εκτιμά πως ανεξαρτήτως της έκβασης του δημοψηφίσματος η ψήφος δεν αναμένεται να είναι καθοριστική ούτε για τη χώρα, ούτε για την Ευρωζώνη, αλλά μόνο για την πολιτική πορεία του ίδιου του Ρέντσι.

Όπως αναφέρει ο Πίκολι, αν επικρατήσει το «όχι», το οποίο σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις σημειώνει προβάδισμα έναντι του «ναι», ενδέχεται να οδηγήσει τον Ρέντσι στην αποχώρηση από την εξουσία, ενώ αναμένεται να ενισχυθεί σημαντικά το αντισυστημικό Κίνημα Πέντε Αστέρων του λαϊκιστή Μπέπε Γκρίλο που τάσσεται περισσότερο από θερμά υπέρ της καταψήφισης της συνταγματικής αναθεώρησης.

Εντούτοις, ακόμα και αν επικρατήσει το «όχι» και πραγματοποιηθεί το σενάριο των απαισιόδοξων που προβλέπει προκήρυξη εκλογών και νίκη του πεντάστερου κινήματος, δύσκολα ο πρώην κωμικός Γκρίλο θα καταφέρει να βρει συμμάχους για να εξασφαλίσει κυβερνητική πλειοψηφία, ενώ σχεδόν αδύνατο από νομικής άποψης κρίνεται και το εγχείρημα εξόδου της Ιταλίας από την Ευρωζώνη. 

Πώς ψηφίζουν

Οι Ιταλοί ψηφίζουν μέχρι τις 23.00 (τοπική ώρα, μεσάνυχτα ώρα Ελλάδος), η καταμέτρηση των ψήφων ξεκινά αμέσως μετά το κλείσιμο των καλπών, ενώ την ίδια ώρα θα ανακοινωθούν τα exit polls.Το δημοψήφισμα θα είναι έγκυρο, ανεξαρτήτως του ποσοστού προσέλευσης των πολιτών.

Περίπου, μισή ώρα αργότερα αναμένεται να δημοσιοποιηθούν οι πρώτες εκτιμήσεις, ενώ γύρω στις  00.00 (01.00 ώρα Ελλάδος) αναμένονται τα πρώτα αποτελέσματα από τις αστικές περιοχές. 

Βάσει των τελευταίων δημοσκοπήσεων, το «Ναι» και το «Όχι» έρχονταν ισόπαλα στις βορειοδυτικές περιοχές (Μιλάνο, Τορίνο) και στην κεντρική Ιταλία (Μπολόνια), ενώ το «Όχι» προηγούνταν στον Νότο (Νάπολη) και τη Σικελία. Πιθανώς το Μιλάνο να είναι η περιοχή που θα δείξει την κατεύθυνση. Αποτελεί προπύργιο του Μπερλουσκόνι, τα τελευταία χρόνια «γύρισε» σε κεντροαριστερή διακυβέρνηση και εξέλεξε δήμαρχο τον οποίο είχε στηρίξει ο Ρέντσι, στις εκλογές του περασμένου Ιουνίου. Εάν το «Όχι» επικρατήσει στο Μιλάνο, αυτό θα αποτελεί προαναγγελία της συνολικής ήττας του Μ. Ρέντσι.

Την ίδια στιγμή, νέες εκτιμήσεις ενδέχεται να υποδείξουν τον νικητή, πριν τη δημοσιοποίηση των επίσημων αποτελεσμάτων. 

Πριν τις 03.00 π.μ. (τοπική ώρα), θα έχει ολοκληρωθεί η καταμέτρηση των ψήφων για όσους ζουν στην Ιταλία. Δεν θα έχει ολοκληρωθεί η καταμέτρηση των ψήφων για τα 4 εκατ. Ιταλούς που ζουν στο εξωτερικό και μπορούσαν να ψηφίσουν έως την 1η Δεκεμβρίου. Οι Ιταλοί του εξωτερικού συνήθως στηρίζουν τους κεντροαριστερούς υποψήφιους. Σημειώνεται ότι η άποψή τους δεν έχει καταγραφεί στις δημοσκοπήσεις. Μπορούν να καθορίσουν το αποτέλεσμα εάν όλα «παιχθούν» στο νήμα. Σύμφωνα με πληροφορίες, η συμμετοχή στην εκλογική διαδικασία ήταν υψηλότερη του αναμενόμενου.

Γύρω στις 07.00 (τοπική ώρα) και σύμφωνα με τη συνήθειά του, αναμένεται ο Ρέντσι να ενημερώσει το λογαρασμό του στο Twitter σχετικά με την απόφασή του να παραιτηθεί ή να παραμείνει στην εξουσία, βάσει του αποτελέσματος.