«Καμπανάκι» κινδύνου για τις τιμές στα τρόφιμα

Φόβους για νέα επισιτιστική κρίση, παρόμοια με αυτή του 2007-08, όταν η ακρίβεια στα τρόφιμα πυροδότησε... βίαιες διαδηλώσεις σε όλο τον κόσμο «γεννά» η κακοκαιρία σε ορισμένες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και η ξηρασία στις ΗΠΑ, που αναφέρεται ως η χειρότερη των τελευταίων 50 ετών και προκαλεί μεγάλες καταστροφές στις καλλιέργειες καλαμποκιού.

Οι ΗΠΑ, ο μεγαλύτερος εξαγωγέας καλαμποκιού, σόγιας και σιταριού, διαδραματίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην παγκόσμια αγορά τροφίμων, αφού παράγουν το 1/3 των δημητριακών που διακινούνται παγκοσμίως. Δυστυχώς δεν υπάρχουν σημάδια για τερματισμό της ξηρασίας και ήδη οι τιμές, τις προηγούμενες μέρες, του καλαμποκιού ανήλθαν στα 8.16 $ ανά μπούσελ.

Σε δηλώσεις του ο Nick Higgins, αναλυτής τροφίμων στη Rabobank, τόνισε ότι οι επιπτώσεις της ξηρασίας στο καλαμπόκι και τη σόγια είναι πολύ χειρότερες σε σχέση με την προηγούμενη κρίση πριν πέντε χρόνια, ωστόσο οι παραγωγοί δεν έχουν αυξήσει δραματικά τις τιμές των δημητριακών.

Τελικά η τιμή του καλαμποκιού εκτινάχθηκε στα ύψη όταν ο Αμερικανός υπουργός Γεωργίας ανέφερε ότι η κατάσταση δεν είναι τόσο σοβαρή ώστε να δικαιολογεί μείωση των ποσοστώσεων που έχει θέσει η κυβέρνηση για τα βιοκαύσιμα και ειδικά την αιθανόλη, που τυπικά παρασκευάζεται από καλαμπόκι και κρατά τις τιμές σε υψηλά επίπεδα.

Από την πλευρά του ο Ruth Kelly, σύμβουλος της Oxfam για τα τρόφιμα, δήλωσε : «ο τοξικός συνδυασμός του καύσωνα που σαρώνει τις ΗΠΑ, καταστρέφοντας τις καλλιέργειες καλαμποκιού, και της παγκόσμιας ζήτησης για βιοκαύσιμα ωθεί για άλλη μια φορά τις τιμές βασικών τροφίμων ψηλότερα και ψηλότερα».

Αναλυτές παραδέχονται στην εφημερίδα Financial Times ότι «πρώτη φορά μέσα σε 30 χρόνια τίθεται ένα τόσο σοβαρό πρόβλημα προσφοράς και ζήτησης λόγω καιρού», το οποίο «δεν επιδέχεται καν σύγκριση με την περίοδο 2007–08». Μάλιστα, τονίζουν ότι «η καταστροφή σήμερα στις αμερικανικές καλλιέργειες είναι πραγματική, ενώ ώς ένα βαθμό το ράλι των τιμών το 2008 είχε κερδοσκοπικά κίνητρα»!

Η ξηρασία στις ΗΠΑ, που καλύπτουν σχεδόν το 50% των παγκόσμιων αναγκών σε καλαμπόκι και μεγάλο μέρος τους σε σόγια και σιτηρά, έχει επιπτώσεις που εκτείνονται πολύ πέρα από τα σύνορά της, φθάνοντας έως και την Αίγυπτο και την Κίνα.

Η πιθανότητα να προκαλέσει μια νέα Αραβική Άνοιξη είναι ο λόγος για τον οποίο ο νέος γύρος ραγδαίας ανόδου των τιμών εγείρει φόβους. Ο Ζοζέ Γκραζιάνο ντα Σίλβα, γενικός διευθυντής του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) του ΟΗΕ, δήλωσε στους Financial Times ότι ανησυχεί ιδιαίτερα για τις πιθανές επιπτώσεις «ιδίως στους ευάλωτους και τους φτωχούς, που δαπανούν μέχρι και το 75% του εισοδήματός τους σε τρόφιμα». Το 2007–08, το ράλι των τιμών πυροδότησε εξεγέρσεις σε όλο τον κόσμο, από το Μπανγκλαντές μέχρι την Αϊτή, καθώς οι πεινασμένοι της υφηλίου ξεπέρασαν το 1 δισ. άτομα.

Σήμερα, πάντως, οικονομολόγοι επισημαίνουν ότι η κατάσταση είναι «πολύ καλύτερη» από το 2008, καθώς βασικά είδη διατροφής για τους φτωχούς του κόσμου όπως το ρύζι και τα σιτηρά παραμένουν εν αφθονία, συγκρατώντας μία ακόμα μεγαλύτερη άνοδο των τιμών.
 
«Οι τιμές είναι υψηλότερες, όμως δεν βλέπουμε αυτήν τη στιγμή ακραίες ελλείψεις σιτηρών όπως τότε», υποστηρίζουν. Σύμφωνα με την οργάνωση Save the Children, «η ξηρασία και οι υψηλές τιμές έχουν κάνει πολλούς ανθρώπους να διαβούν τη διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στο να μπορούν να τα βγάλουν πέρα και το να μην μπορούν».
 
Στις ΗΠΑ, οι προβλέψεις για την παραγωγή καλαμποκιού κάνουν λόγο για τη μεγαλύτερη μείωση της τελευταίας 25ετίας. Πριν από λίγες ημέρες, η τιμή του στην αγορά πρώτων υλών του Σικάγου κατέγραψε ιστορικό ρεκόρ στα 8,16 δολάρια το μπούσελ και εκτιμάται πως θα αναρριχηθεί πάνω από τα 9 δολάρια τον Αύγουστο, αν δεν σημειώσει σημαντική βελτίωση ο καιρός στις ΗΠΑ. Σύμφωνα με τον κ. Γκραζιάνο ντα Σίλβα, ο FAO θα συγκαλέσει διακυβερνητική σύνοδο κορυφής πριν από τα τέλη του έτους με θέμα την ασφάλεια των τροφίμων.

Υψηλότερες θερμοκρασίες παγκοσμίως

Σύμφωνα με τη NOAA, η θερμοκρασία της επιφάνειας της Γης τον περασμένο μήνα ήταν 1,07 βαθμούς υψηλότερη από το μέσο όρο. Με βάση τους μέσους όρους των θερμοκρασιών ξηράς και θαλάσσης, ο Ιούνιος ήταν ο τέταρτος θερμότερος που έχει καταγραφεί ποτέ. Μοναδικές εξαιρέσεις, η Αυστραλία, η βόρεια και δυτική Ευρώπη και οι βορειοδυτικές Ηνωμένες Πολιτείες, όπου οι θερμοκρασίες ήταν κάτω από το μέσο όρο, ενώ σε περιοχές της Νέας Ζηλανδίας κατεγράφησαν οι χαμηλότερες ημερήσιες θερμοκρασίες των τελευταίων 130 ετών.