Το κουφάρι του σκάφους ανασύρθηκε πριν από μερικές ημέρες - Η προκαταρκτική έκθεση των ιταλικών αρχών και μια βρετανική μελέτη ρίχνουν φως στα αίτια της τραγωδίας με τους επτά νεκρούς επιβάτες του superyacht που «εξαφανίστηκε» χτυπημένο από ξαφνικό «τυφώνα», ενώ ήταν αγκυροβολημένο στο λιμάνι Πορτιτσέλο της Σικελίας στις 19 Αυγούστου 2024
Είναι ξημερώματα της 19ης Αυγούστου 2024. Το 56μετρο superyacht «Bayesian» του Βρετανού μεγιστάνα της τεχνολογίας Μάικ Λιντς βρίσκεται αγκυροβολημένο σε απόσταση περίπου 500 μέτρων από το λιμάνι Πορτιτσέλο της Σικελίας.
Η βάρδια του πληρώματος έχει ξυπνήσει τον καπετάνιο και το πλήρωμα, ενώ και κάποιοι από τους καλεσμένους σηκώθηκαν ανήσυχοι από την καταιγίδα που πλησίαζε.
Ξαφνικά οι άνεμοι γίνονται θυελλώδεις. Το ίδιο ξαφνικά, σε λιγότερο από 15 δευτερόλεπτα, το «Bayesian» γέρνει απότομα και παίρνει κλίση 90 μοιρών. Χωρίς καμία ένδειξη, σε μερικά δευτερόλεπτα, το σκάφος πλημμυρίζει και βυθίζεται, παίρνοντας μαζί του 7 από τους 22 επιβαίνοντες. Τη ζωή τους χάνουν ο Λιντς, η 18χρονη κόρη του, ο σεφ του σκάφους, ο διεθνής διευθυντής της Morgan Stanley Τζόναθαν Μπλούμερ με τη σύζυγό του Τζούντι, ο διάσημος Αμερικανός δικηγόρος Κρις Μορβίλο και η σύζυγός του Νέντα.
Ακριβώς έναν χρόνο μετά, η στοιχειωμένη μορφή του «Bayesian» που έχει ανασυρθεί από τα 50 μέτρα βάθους όπου βρισκόταν -παίρνοντας στο μεταξύ άλλη μια ζωή, αυτή ενός 39χρονου δύτη που σκοτώθηκε ενώ το ερευνούσε-, γκρι και πληγωμένη, τώρα, στέκεται σε έναν μεταλλικό σκελετό στο Τέρμινι Ιμερέζε, 16 χιλιόμετρα μακριά από το σημείο όπου βυθίστηκε. Και αποκαλύπτει τα τελευταία από τα μυστικά του.
Στο ναυάγιο έχασαν τη ζωή τους ο ιδιοκτήτης του σκάφους και μεγιστάνας της τεχνολογίας Μάικ Λιντς και η κόρη του Χάνα
Ο διευθυντής της Morgan Stanley Τζόναθαν Μπλούμερ με τη σύζυγό του Τζούντι
Ο Αμερικανός δικηγόρος Κρις Μορβίλο με τη σύζυγό του Νέντα
Ευπαθές σε ανέμους
Γιατί έγινε το πολύνεκρο ναυάγιο; Πώς θα μπορούσε να έχει αποφευχθεί; Ποιος έχει την ευθύνη; Γιατί άλλα, μικρότερα και όχι τόσο προηγμένα τεχνολογικά σκάφη που βρίσκονταν στην περιοχή δεν έπαθαν τίποτα; Μήπως το 10μελές πλήρωμα είχε ξεχάσει να κλείσει κάποιες θύρες, επηρεάζοντας τη στεγανότητα του σκάφους, ή μήπως υπήρχε κατασκευαστικό πρόβλημα;
Οι ιταλικές αρχές είναι αποφασισμένες να δώσουν λεπτομερείς απαντήσεις και γι’ αυτό τον λόγο δεν διστάζουν όταν θεωρούν ότι κάτι θα βοηθήσει την έρευνά τους. Περισσότερα από 30 εκατ. ευρώ κόστισε η ανάσυρση του πολυτελούς (αξίας 40 εκατ. δολαρίων) σκάφους από τον βυθό. Το μήκους 72 μέτρων κατάρτι του για το οποίο ήταν διάσημο το «Bayesian», καθώς ήταν ένα από τα ψηλότερα του κόσμου, ανασύρθηκε ξεχωριστά, καθώς υποβρύχιο ρομπότ το είχε κόψει από το κύριο σώμα του σκάφους νωρίτερα.
Οι ερευνητές σε προκαταρκτική έκθεση για το καταστροφικό ναυάγιο καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι το σκάφος είχε «ευπάθειες» σε ακραίες καιρικές συνθήκες που δεν ήταν γνωστές στον ιδιοκτήτη ή στο πλήρωμα. Ότι σε περίπτωση που έπεφτε σε ανέμους ταχύτητας άνω των 72 μιλίων ήταν πολύ πιθανό να χάσει την ευστάθειά του. Όπως και έγινε. Όμως τώρα προκύπτουν νέα, συγκλονιστικά ερωτήματα: πώς γίνεται να υπάρχουν τέτοια σχεδιαστικά λάθη σε ένα τόσο ακριβό και ξεχωριστό superyacht, αλλά και πώς γίνεται να μην είναι ενήμερο γι’ αυτά τα «ελαττώματα» το πλήρωμα, έστω μέσω του εγχειριδίου του σκάφους; Σε ποιον πρέπει να χρεωθεί αυτή η αμέλεια;
Ζήτημα ευστάθειας
Οι ειδικοί έξυναν το κεφάλι τους με περιέργεια, καθώς δεν είχαν κάποια πειστική εξήγηση για το ναυάγιο. Φαινόταν αδύνατο να συμβεί, τουλάχιστον με βάση τα δεδομένα που είχαν. Βρετανική μελέτη έκρινε ότι υπήρχε ζήτημα ευστάθειας στο σκάφος. Η ιταλική προκαταρκτική τώρα κάνει το ίδιο. Για να φτάσει σε αυτό το συμπέρασμα, ωστόσο, έπρεπε πρώτα να ανασύρει το σκάφος («ανέπαφο» ήταν η εντολή των Ιταλών εισαγγελέων) από τα 50 μέτρα βάθος.
Η επιχείρηση σταμάτησε γρήγορα, καθώς το «Bayesian» ξαναχτύπησε με μια νέα τραγωδία. Ένας από τους δύτες που δούλευαν σε αυτό έχασε τη ζωή του, όταν τρυπήθηκε από ένα μέταλλο του. Οι Αρχές αποφάσισαν οι υπόλοιπες εργασίες να γίνουν με υποθαλάσσια ρομπότ.
Οι τελευταίες στιγμές
Από τις εικόνες του άλλοτε πολυτελούς και τώρα διαβρωμένου από το νερό εσωτερικού του «Bayesian», αλλά και από την έρευνα των επιμέρους στοιχείων στα μηχανικά και τα άλλα μέρη του superyacht, μαζί με τις αφηγήσεις των αυτοπτών μαρτύρων, οι ερευνητές των ιταλικών αρχών έχουν καταφέρει να μπουν νοερά μέσα στο «Bayesian», αναπαριστώντας τις τελευταίες ώρες, πριν το σκαρί του ξεκινήσει το ταξίδι προς τον βυθό, συμπαρασύροντας 7 ψυχές μαζί του. Στην προκαταρκτική έκθεσή τους, μαζί με τις πιθανές αιτίες της βύθισης, περιγράφουν και τις τελευταίες ώρες του superyacht.
Ο επιζών καπετάνιος του «Bayesian» Τζέιμς Κάτφιλντ
Εκείνο το βράδυ, οι επιβάτες και κάποια μέλη του πληρώματος αποσύρθηκαν νωρίς στις καμπίνες τους. Η θάλασσα ήταν ήρεμη και η βραδιά ήταν όμορφη, αν και η πρόγνωση ανέφερε ότι αναμένονταν καταιγίδες. Ως είθισται, στη γέφυρα του 56μετρου σκάφους έμεινε η νυχτερινή βάρδια, με τον καπετάνιο Τζέιμς Κάτφιλντ να δίνει εντολή να τον ξυπνήσουν σε δύο περιπτώσεις: εάν η ταχύτητα του ανέμου ξεπερνούσε τα 23 μίλια την ώρα, ή εάν το σκάφος (το οποίο ήταν αγκυροβολημένο) άρχιζε να μετακινείται.
■ 21:24. Η έκθεση αναφέρει: «Στις 21:24 το Bayesian αγκυροβόλησε ανατολικά του κύριου κυματοθραύστη. Το κεντρικό πτερύγιο [ή η περιστρεφόμενη καρίνα] βρισκόταν σε ανυψωμένη θέση. Ένα άλλο σκάφος, το Sir Robert Baden Powell, βρισκόταν επίσης αγκυροβολημένο κοντά. Η θάλασσα ήταν ήρεμη και φυσούσε πολύ ελαφρύς άνεμος από τα βορειοδυτικά. Είχαν προειδοποιήσει για καταιγίδες και όσοι βρίσκονταν στο Bayesian μπορούσαν να δουν περιστασιακά αστραπές προς τα δυτικά».
■ 03:00. Ένας αξιωματικός της νυχτερινής βάρδιας παρατήρησε ότι τα σύννεφα της καταιγίδας και οι αστραπές που φαίνονταν στα ανοιχτά πλησίαζαν, αν και ο άνεμος φυσούσε με ταχύτητα περίπου 9 μίλια/ώρα από τα δυτικά. Το κατέγραψε στο βιβλίο της γέφυρας.
■ 03:55. Η επόμενη καταχώρηση στο βιβλίο γίνεται όταν ο άνεμος έχει ενταθεί στα 34 μίλια/ώρα. Καθώς το σκάφος βρισκόταν πολύ κοντά στις σικελικές ακτές και η καταιγίδα φαινόταν «συνηθισμένη», δεν υπήρχε ανησυχία. Αυτό άλλωστε φαίνεται και από το γεγονός ότι στις 3:55 π.μ., μέλος του πληρώματος τράβηξε ένα βίντεο της καταιγίδας που πλησίαζε και το δημοσίευσε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, προτού κλείσει τα παράθυρα του πιλοτηρίου και τις μπροστινές καταπακτές για να προστατεύσει το εσωτερικό του σκάφους από τη βροχή. Γρήγορα, ωστόσο, το σκηνικό άρχισε να αλλάζει, με τους ανέμους, όπως περιγράφουν αυτόπτες μάρτυρες, να μοιάζουν με τυφώνα και να μεταφέρουν συντρίμμια κοντά και γύρω στο λιμανάκι.
■ 03:57. Το γιοτ άρχισε να σέρνει την άγκυρά του και η νυχτερινή βάρδια ξύπνησε τον καπετάνιο και τα άλλα μέλη του πληρώματος, σύμφωνα με την αναφορά. Στο μεταξύ η καταιγίδα είχε αγριέψει τόσο που κάποιοι από τους επισκέπτες ξύπνησαν. Μαζί με αυτούς, είχε ξυπνήσει και ο ιδιοκτήτης του superyacht, ο επιχειρηματίας Μάικ Λιντς, ο οποίος μετέβη στη γέφυρα του σκάφους για να δει πόσο σοβαρή ήταν η καταιγίδα και αν τα ταξί που είχαν κανονιστεί για τις 8 π.μ. εκείνο το πρωί θα έπρεπε να ακυρωθούν λόγω της σφοδρότητάς της. Ο σεφ του γιοτ άρχισε να αποθηκεύει μαχαιροπίρουνα, κατσαρόλες και τηγάνια καθώς αναμενόταν να αρχίσει να κουνάει πολύ. Από την -έστω και σχετική- ηρεμία εκείνων των στιγμών στο απόλυτο χάος και την καταστροφή δεν πέρασε πολλή ώρα.
Ριπές 80 κόμβων
Το superyacht λίγα λεπτά πριν πάρει κλίση, ενώ μαστίζεται από ανέμους 80 κόμβων
■ 04:06. Ξαφνικά ο άνεμος εντάθηκε, ξεπερνώντας τα 80 μίλια την ώρα. Σύμφωνα με την έκθεση, γύρω στις 4:06 π.μ., το γιοτ γέρνει βίαια σε γωνία 90 μοιρών σε λιγότερο από 15 δευτερόλεπτα, στέλνοντας ανθρώπους, έπιπλα και άλλα χαλαρά αντικείμενα να πετούν στο κατάστρωμα. Αυτή η βίαιη μετατόπιση εξηγεί και το γεγονός ότι δεν εστάλη μήνυμα SOS και δεν ενημερώθηκαν οι Αρχές για τον κίνδυνο. Αντί το σκάφος να μείνει σε αυτή τη θέση έστω για κάποια ώρα, δίνοντας στο πλήρωμα και τους επιβάτες τη δυνατότητα να αντιδράσουν, ή να αρχίσει να βουλιάζει σταδιακά, πολύ γρήγορα άρχισε το ταξίδι του προς τον βυθό. «Δεν υπήρχαν ενδείξεις πλημμύρας στο εσωτερικό του Bayesian μέχρι που το νερό μπήκε από τα δεξιά κάγκελα και, μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα, εισέβαλε στους εσωτερικούς χώρους κάτω από τις σκάλες», ανέφερε η έκθεση. Η βασική ηλεκτροδότηση του σκάφους έχει διακοπεί, όμως όσο αυτό βυθίζεται έχει κάποια φώτα που λειτουργούν - δεν είναι σε πλήρες σκοτάδι.
Εγκατάλειψη του σκάφους
Καθώς το σκάφος βουλιάζει, οι επιβάτες και το πλήρωμα προσπαθούν να ξεφύγουν, χρησιμοποιώντας ό,τι μπορούν. Για παράδειγμα, δύο από τους επιβάτες που είχαν εγκλωβιστεί στην καμπίνα τους σκέφτηκαν γρήγορα και χρησιμοποίησαν συρτάρια από έπιπλα που υπήρχαν εκεί ως σκάλα για να διαφύγουν από αυτή και να βγουν στην επιφάνεια του νερού.
Τα πρώτα λεπτά, όσοι έχουν επιζήσει -14 από τους 22 επιβαίνοντες στο σκάφος- χρησιμοποιούν ξύλα και μαξιλάρια σαν προσωρινά σωσίβια, μέχρι ο ύπαρχος του σκάφους να καταφέρει να αποσυνδέσει από το κουφάρι και να φουσκώσει μια σωσίβια λέμβο, σύμφωνα με την έκθεση. Από αυτή τη λέμβο, ο ύπαρχος θα αποσπάσει μια φωτοβολίδα, την οποία και θα ανάψει, για να τη δει ο καπετάνιος ενός κοντινού πλοίου και να διασώσει τους επιζώντες προτού καλέσει την τοπική ακτοφυλακή.
Η έκθεση σημειώνει: «Καθώς ο καπετάνιος ετοιμαζόταν να οδηγήσει το Bayesian αντίθετα στον άνεμο, ο άνεμος ξαφνικά εντάθηκε σε πάνω από 70 κόμβους. Η τέντα πάνω από τη γέφυρα σκίστηκε από αριστερά προς τα δεξιά. Στις 04:06, το Bayesian έγειρε βίαια κατά 90° προς τα δεξιά, σε λιγότερο από 15 δευτερόλεπτα. Άνθρωποι, έπιπλα και αντικείμενα έπεσαν στο κατάστρωμα».
Η προκαταρκτική έκθεση αναφέρει ως συμπέρασμα για την αιτία του ναυαγίου ότι από την κατασκευή του το «Bayesian» θα μπορούσε να γίνει ασταθές, ακόμα και να αναποδογυρίσει. Για να γίνει αυτό, λένε οι ερευνητές, άνεμοι με ταχύτητα 73 μίλια ανά ώρα ήταν αρκετοί αν και, όπως αναφέρουν, είναι πιθανό το «Bayesian» να ήταν ευάλωτο και σε ακόμα ασθενέστερους ανέμους!