Η περιγεννητική ψυχική υγεία στην κορυφή του ενδιαφέροντος της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας

111 χρόνια έχουν περάσει από το 1908 που πραγματοποιήθηκε στη Νέα Υόρκη η πορεία 15.000 γυναικών, διεκδικώντας λιγότερες ώρες εργασίες, καλύτερους μισθούς και δικαίωμα ψήφου για τις γυναίκες.

Εν έτη 2019, η επιστημονική κοινότητα συνεισφέρει με τα πορίσματα των ερευνών και την κλινική εμπειρία της, στη διεκδίκηση των δικαιωμάτων που αφορούν μια καλύτερη ποιότητα ζωής, βασισμένη στην ισότητα, την πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας και την άρση της ευαλωτότητας.
Η Φαιναρέτη συμμετέχει στο 8ο Διεθνές Συνέδριο της Διεθνούς Ένωσης για την Ψυχική Υγεία των Γυναικών (International Association for Women’s Mental Health – IAWMH), που διεξάγεται στο Παρίσι 5-8 Μαρτίου 2019, με δύο προφορικές παρουσιάσεις και μία ανακοίνωση. Στο συνέδριο συμμετέχουν 52 χώρες με πάνω από 600 συνέδρους.

Η φιλοσοφία της Διεθνούς Ένωσης για την Ψυχική Υγεία των Γυναικών με τις δράσεις της, στοχεύει στην εξάλειψη των συνθηκών που επιβαρύνουν τη σωματική και ψυχική υγεία των γυναικών, στη βελτίωση της εκπαίδευσης και της αυτονομίας τους, στην ευαισθητοποίηση, ενημέρωση και εκπαίδευση της κοινότητας σε θέματα σωματικής και ψυχικής υγείας, στην αύξηση των πόρων που διατίθενται παγκόσμια για την προαγωγή της υγείας, κλπ.

Στο φετινό συνέδριο η πλειονότητα των κεντρικών ομιλιών, παρουσιάσεων και ανακοινώσεων, αφορούσε την περιγεννητική περίοδο. Πλέον, η διεθνής ερευνητική ατζέντα εστιάζει στην ευαισθητοποίηση της πολιτείας για την επένδυση πόρων για τη φροντίδα της γυναίκας και της οικογένειας κατά την περιγεννητική περίοδο. Επίσης, οι διεθνείς καμπάνιες διαμηνύουν τη σημασία της ψυχικής και σωματικής υγείας στην περίοδο που σηματοδοτεί την έναρξη της ζωής των νέων ανθρώπων, των νέων γενεών. Πρόκειται για μια επένδυση σε πιο υγιείς σωματικά και ψυχικά νέους ανθρώπους - όχι μόνο στην ψυχική υγεία της μητέρας. Οι ψυχικές διαταραχές θεωρούνται πλέον διεθνώς η πιο σοβαρή επιπλοκή κατά την περιγεννητική περίοδο.

Πολλές ομιλίες επικεντρώνονται στις ψυχικές διαταραχές πριν και μετά τον τοκετό (κατάθλιψη, αγχώδεις διαταραχές, ψυχωτικά επεισόδια) με έμφαση στην ανάγκη για πρώιμη ανίχνευση στην κύηση, στην εκτίμηση επικινδυνότητας και τις αυτοκτονίες των γυναικών μετά τον τοκετό. Προκαλούν πολύ μεγάλη εντύπωση οι πολιτισμικές και κοινωνικές διαφορές, και το πώς επηρεάζουν την έκφραση και την έκβαση των ψυχικών διαταραχών. Στην Ινδία καταγράφονται γυναίκες που εμφανίζουν κατατονικά συμπτώματα σε συντριπτικά μεγαλύτερο ποσοστό από ό,τι στις δυτικές χώρες, ενώ τα νούμερα των αυτοκτονιών στην περιγεννητική περίοδο σοκάρουν: εκεί συγκεντρώνεται ένα ποσοστό πάνω από το 30% των αυτοκτονιών των γυναικών παγκοσμίως!

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στις υπηρεσίες και στα προγράμματα που στοχεύουν την ψυχική υγεία του βρέφους. Επίσης, έχουν αρχίσει ήδη να παρουσιάζονται τα πρώτα αποτελέσματα ερευνών για την ταυτόχρονη παρουσία ψυχικών διαταραχών και στους δύο γονείς και τις επιπτώσεις τους στην εξέλιξη του παιδιού. Η βίωση τραυματικής εμπειρίας στον τοκετό και οι προσπάθειες ευαισθητοποίησης της ιατρικής κοινότητας σχετικά, τίθεται σαν αναγκαιότητα.

Προγράμματα προετοιμασίας για τη γονεϊκότητα, προγράμματα παρέμβασης σε μητέρα – πατέρα και βρέφος, καθώς και πρωτότυπες παρεμβάσεις που γίνονται σε διάφορες χώρες, παρουσιάστηκαν και έγιναν αντικείμενο συζήτησης και ανταλλαγής μεταξύ επιστημόνων από όλο τον κόσμο. Η ενδοοικογενειακή βία, οι γυναίκες και τα βρέφη που έχουν αυξημένη ευαλωτότητα, ζητήματα που αφορούν τον θηλασμό, η χρήση των νέων τεχνολογιών για την υποστήριξη των γυναικών από ειδικούς ή από ομάδες αυτοβοήθειας, οι αμβλώσεις, οι γυναίκες που χάνουν το κύημα ή το παιδί στην περιγεννητική περίοδο, όσες υποβάλλονται σε υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, αποτελούν κομβικά θέματα συζήτησης.
Από τη μεριά μας, η ομάδα της ΑμΚΕ Φαιναρέτη, είμαστε πραγματικά υπερήφανοι, που μπορούμε να παρέχουμε υπηρεσίες πρώιμης ανίχνευσης, πρόληψης και θεραπείας, σε γυναίκες και άντρες στην περιγεννητική περίοδο, υπηρεσίες πρωτοποριακές και ολοκληρωμένες, που συνοδεύουν τους ωφελούμενους από την αρχή της εμπειρίας τους μέχρι και πάνω από ένα έτος μετά τον τοκετό. Θέλουμε επίσης, να σημειώσουμε ότι, επίσημα, πλέον, συμπεριλαμβάνουμε στις παρεχόμενες υπηρεσίες μας, και αυτές της υποστήριξης και ψυχοθεραπείας σε ζευγάρια που βίωσαν περιγεννητικό θάνατο, καθώς και σε ζευγάρια που διανύουν τον δύσκολο δρόμο της εξωσωματικής. Ελπίζουμε να βελτιώνουμε διαρκώς το επίπεδο των παρεχόμενων υπηρεσιών μας, ώστε να ανταποκρινόμαστε όσον το δυνατόν καλύτερα στις ανάγκες των μελλοντικών και νέων γονέων.

Δέσποινα Καραγιάννη, Ph.D
Κλινική Ψυχολόγος, Ψυχαναλύτρια
Επιστημονική υπεύθυνη του Κέντρου Ημέρας για την Ψυχική Υγεία της Γυναίκας (περιγεννητικές ψυχικές διαταραχές)