Πολλοί γονείς θεωρούν πως ο εμβολιασμός των παιδιών τους τελειώνει μαζί με τη φοίτηση στο δημοτικό σχολείο, ωστόσο η πραγματικότητα όπως διαμορφώνεται από τους επιστήμονες και το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών είναι τελείως διαφορετική: τα εμβόλια συνεχίζονται και στην ηλικιακή φάση της προεφηβείας και της εφηβείας, με τη συμβολή τους στην προστασία της υγείας της συγκεκριμένης πληθυσμιακής ομάδας να έχει ιδιαίτερη βαρύτητα.
"Η διατήρηση της καλής υγείας των εφήβων αποτελεί προτεραιότητα για τις χώρες σε παγκόσμιο επίπεδο, διότι έχει κρίσιμες επιπτώσεις στο παρόν και το μέλλον, τόσο για τους ίδιους όσο και για την κοινωνία" υπογραμμίζει στο protothema.gr ο ομότιμος καθηγητής Παιδιατρικής, κ. Ανδρέας Κωνσταντόπουλος. Ο Έλληνας καθηγητής συμμετείχε με πολλούς άλλους έγκριτους επιστήμονες από όλο τον κόσμο στο Advancing Adolescent Health Spring Forum, που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στο Άμστερνταμ και το οποίο είχε ως στόχο με την ανάδειξη των ειδικών χαρακτηριστικών της εφηβείας και τον σχεδιασμό συστάσεων για την προστασία της υγείας των εφήβων. Στο πλαίσιο του Forum αναγνωρίστηκε ότι σε παγκόσμιο επίπεδο, οι διαφορές στον τρόπο ζωής και στην πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας, μπορεί να επηρεάσουν το επίπεδο υγείας, και όσον αφορά τους εφήβους τονίστηκε πως ο κίνδυνος μόλυνσης από διάφορες ασθένειες ενισχύεται από βιολογικούς, κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες. Ωστόσο, η κατακλείδα των ειδικών ήταν πως οι περισσότερες ασθένειες στις οποίες είναι ευάλωτοι οι έφηβοι μπορούν να προληφθούν με εμβολιασμό. Με δεδομένο πως περίπου 1,2 εκατ. έφηβοι το 2015 κατέληξαν από επιπλοκές νοσημάτων που μπορούν να προληφθούν μέσω εμβολιασμού, είναι προφανής η αξία του εμβολιασμού.
Μηνιγγίτιδα: οι έφηβοι αγνοούν την υψηλή μεταδοτικότητα της νόσου
Ο τρόπος ζωής και οι κοινωνικές συμπεριφορές που επιλέγουν συνήθως οι έφηβοι, περιλαμβάνουν συχνή σωματική επαφή, συγχρωτισμό σε κλειστούς χώρους, όπως η συμμετοχή σε κλαμπ, ανταλλαγή φιλιών και ομαδικές δραστηριότητες, που ευνοούν την μεταφορά των παθογόνων μικροβίων της μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου.
Τα περισσότερα πρόσφατα κρούσματα διεισδυτικής μηνιγγίτιδας στις Ηνωμένες Πολιτείες εμφανίστηκαν σε πανεπιστημιακά campus, όπου οι έφηβοι και οι νεαροί ενήλικες, συγχρωτίζονται σε κλειστές αίθουσες και έχουν έντονη κοινωνική ζωή. Αλλά και στην Ευρώπη δύσκολα θα ξεχάσουν οι ειδικοί το παγκόσμιο φεστιβάλ προσκόπων το 2015 όπου συμμετείχαν πάνω 33.000 έφηβοι από 162 χώρες, και το οποίο έγινε γνωστό και για τα κρούσματα μηνιγγίτιδας. Επίσης το κάπνισμα, συμπεριλαμβανομένου και του παθητικού καπνίσματος, αποτελεί παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση μηνιγγιτοδικοκκικής νόσου.
Παρόλα αυτά πρόσφατη ευρωπαϊκή έρευνα έδειξε ότι μόλις το 50% των εφήβων γνωρίζει ότι η μηνιγγίτιδα είναι μεταδοτική. Εξίσου επικίνδυνη με την άγνοια για τη μετάδοση της νόσου, φαίνεται πως είναι η υποτίμηση της ασθένειας, ακόμη και στην ένταση των συμπτωμάτων της. Σύμφωνα με τους ειδικούς, οι έφηβοι και οι νεαροί ενήλικες συνήθως υποτιμούν τα πρώτα συμπτώματα και καθυστερούν να ζητήσουν ιατρική βοήθεια, γεγονός που μπορεί να έχει επιπτώσεις, καθώς η εξέλιξη της νόσου είναι ραγδαία.
Στην Ελλάδα όλοι οι έφηβοι από την ηλικία των 11 ετών μπορούν να εμβολιαστούν δωρεάν εναντίον της μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου από τις ορο-ομάδες Α, C, W και Y. Ενώ συστήνεται και ο εμβολιασμός τους ενάντια στον οροομάδα Β, η οποία είναι και η συχνότερη.
Παρωτίτιδα, η ξεχασμένη παιδική ασθένεια
Παρόμοια πορεία με την μηνιγγιτιδοκοκκική νόσο σε ό,τι αφορά την υψηλή μετάδοση και τη συσχέτιση της εμφάνισης της με τον συγχρωτισμό, εμφανίζει η παρωτίτιδα. Καταγράφονται συνεχώς κρούσματα της νόσου στην Ευρώπη, το Ισραήλ και στην Αμερική κυρίως σε δομές που ευνοούν τις στενές επαφές όπως Πανεπιστημιουπόλεις, κλειστές θρησκευτικές κοινότητες. Σύμφωνα με τα στοιχεία του καθηγητή, τα τελευταία 5 χρόνια εμφανίζονται περίπου 10.000 κρούσματα παρωτίτιδας τον χρόνο, με αιχμή της νοσου τον εφηβικό πληθυσμό, γί αυτό και συστήνεται 3η δόση εμβολίου.
HPV, ο ιός της σεξουαλικής επαφής
Ένα κλασσικό παράδειγμα νόσου που συνδέεται με τη συμπεριφορά των εφήβων είναι η HPV λοίμωξη. Καθώς ο HPV μεταδίδεται κυρίως μέσω της σεξουαλικής επαφής, οι συστάσεις έχουν σχεδιαστεί με στόχο τον εμβολιασμό στην εφηβική ηλικία, πριν από την έναρξη της σεξουαλικής δραστηριότητας. Στην Ελλάδα τα κορίτσια της εφηβικής ηλικίας, μπορούν να εμβολιαστούν δωρεάν με το εννεαδύναμο εμβόλιο ενάντια στον HPV.
Εμβολιασμοί σε ανεμβολίαστους εφήβους
Επαναληπτικός εμβολιασμός για ιλαρά
Ο ελλιπής παιδικός εμβολιασμός αυξάνει τον κίνδυνο να νοσήσει κάποιος στην εφηβική ηλικία. Για παράδειγμα, ο εμβολιασμός για την ιλαρά με 2 δόσεις στην παιδική ηλικία, με ποσοστό κάλυψης 95% του παιδικού πληθυσμού, θα προστάτευε όλους τους εφήβους από την ιλαρά. Ωστόσο στην κλινική πράξη ο παιδικός εμβολιασμός δεν εφαρμόζεται πλήρως και το αποτέλεσμα είναι τα συνεχώς αυξανόμενα κρούσματα ιλαράς, στην Ευρώπη και στη χώρα μας -έχουν ξεπεράσει τα 3.000 από το 2017.
Επαναληπτικός εμβολιασμός διφθερίτιδας, τετάνου και κοκίτη
Πέρα από την αποτυχία επίτευξης πλήρους εμβολιασμού, οι έφηβοι βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο με κάποιες λοιμώξεις και λόγω μείωσης της ανοσογονικότητας, των εμβολίων που πραγματοποιήθηκαν στην παιδική ή στην έναρξη της εφηβικής ηλικίας. Για τον λόγο αυτό, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) συνιστά μια επαναληπτική δόση στην ηλικία 9-15 χρόνων για τα εμβόλια, διφθερίτιδας, τετάνου και κοκίτη. Στην Ελλάδα και αυτός ο εμβολιασμός διενεργείται δωρεάν σε εφήβους από 11 ετών και άνω.
"Ζούμε σε μια εποχή που βομβαρδιζόμαστε από πληροφορίες σχετικά με θέματα υγείας. Ο πιο αξιόπιστος τρόπος ενημέρωσης είναι ο γιατρός και φαρμακοποιός σας. Μιλήστε μαζί τους για οποιαδήποτε απορία έχετε σχετικά με τον εμβολιασμό. Το Διαδίκτυο είναι ένα ισχυρό εργαλείο για την ενημέρωση μας, όταν όμως αφορούν θέματα υγείας θα πρέπει να εμπιστευόμαστε μόνο αξιόπιστες πηγές, κυρίως, ιστότοπους επιστημονικών φορέων και οργανισμών" λέει ο κ. Κωνσταντόπουλος, και καλεί τους γονείς να αναλάβουν δράση, να ζητούν να μάθουν για τα νέα εμβόλια και να ελέγχουν οι ίδιοι την εμβολιαστική κατάσταση του παιδιού τους, μέσω του βιβλιαρίου υγείας, και φυσικά να ζητούν τον έλεγχο από τον γιατρό, ακόμη και σε περιστατικά επείγοντα.
