Οι δύο συχνότερες χρόνιες αναπνευστικές παθήσεις, η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) και το άσθμα, παρά τις προόδους στη θεραπεία τους, συνεχίσουν να αποτελούν σημαντικό πρόβλημα υγείας παγκοσμίως.
Οι ετήσιοι θάνατοι από ΧΑΠ έφθασαν τα 3,2 εκατομμύρια το 2015 και από άσθμα τα 0,4 εκατομμύρια, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία. Η σχετική διεθνής μελέτη, με επικεφαλής τον καθηγητή Θίο Βος του Ινστιτούτου Μετρήσεων και Αξιολόγησης της Υγείας του Πανεπιστημίου Ουάσιγκτον, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο ιατρικό περιοδικό «The Lancet Respiratory Medicine».
Η ΧΑΠ είναι μια ομάδα παθήσεων των πνευμόνων, που περιλαμβάνουν το εμφύσημα και τη χρόνια βρογχίτιδα και οι οποίες προκαλούν αναπνευστικές δυσκολίες. Η ΧΑΠ οφείλεται κυρίως στο κάπνισμα και στην ατμοσφαιρική ρύπανση και, σε μικρότερο βαθμό, στη ρύπανση του αέρα στους κλειστούς χώρους (π.χ. από καύση ξύλων και βιομάζας σε τζάκια και κουζίνες), στο όζον και στο παθητικό κάπνισμα. Οι βασικοί παράγοντες κινδύνου για άσθμα είναι επίσης το κάπνισμα, καθώς και διάφορες αλλεργιογόνες ουσίες.
Σύμφωνα με τη μελέτη, το άσθμα είναι η συχνότερη χρόνια αναπνευστική πάθηση παγκοσμίως, με διπλάσιο αριθμό περιστατικών ετησίως σε σχέση με τη ΧΑΠ. Όμως οι θάνατοι από τη ΧΑΠ είναι περίπου οκταπλάσιοι σε σχέση με τους θανάτους από άσθμα.
Αρκετές περιπτώσεις τόσο ΧΑΠ όσο και άσθματος είναι δυνατό να θεραπευθούν ή να προληφθούν (π.χ. με διακοπή του καπνίσματος και αποφυγή της ρύπανσης του αέρα), όμως συχνά οι εν λόγω παθήσεις διαγιγνώσκονται με καθυστέρηση ή και καθόλου, με συνέπεια να μη θεραπεύονται έγκαιρα και αποτελεσματικά.
Από το 1990 μέχρι σήμερα παρατηρείται μια μείωση στη συχνότητα και στη θνησιμότητα από ΧΑΠ και άσθμα, όμως αφενός η διαρκής αύξηση και αφετέρου η συνεχής γήρανση του παγκόσμιου πληθυσμού έχουν ως συνέπεια οι απόλυτοι αριθμοί θανάτων να εμφανίζουν αύξηση. Έτσι, οι θάνατοι από ΧΑΠ διεθνώς αυξήθηκαν κατά σχεδόν 12% μεταξύ 1990-2015, από 2,8 σε 3,2 εκατομμύρια, ενώ ο αριθμός των διαγνωσμένων περιστατικών στο ίδιο διάστημα αυξήθηκε κατά 44% από 121 εκατομμύρια σε σχεδόν 175 εκατομμύρια.
Από την άλλη, οι θάνατοι από άσθμα εμφάνισαν μείωση κατά 26% μεταξύ 1990-2015, από 0,55 σε 0,4 εκατομμύρια, παρότι τα περιστατικά αυξήθηκαν την ίδια περίοδο κατά σχεδόν 13%, από 318,2 εκατομμύρια σε 358,2 εκατομμύρια.
Οι περισσότεροι ασθενείς με ΧΑΠ (ως ποσοστό του γενικού πληθυσμού) ζουν στην Παπούα Νέα Γουινέα, στην Ινδία, στο Λεσότο και στο Νεπάλ, ενώ οι περισσότεροι ασθματικοί στο Αφγανιστάν, στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία και στα νησιά Φίτζι.
Οι ερευνητές επεσήμαναν ότι τουλάχιστον ο μισός παγκόσμιος πληθυσμός χρησιμοποιεί βιομάζα ως καύσιμο για το μαγείρεμα, με συνέπεια μια σοβαρή ρύπανση του εσωτερικού αέρα των σπιτιών. Γι' αυτό, τόνισαν την ανάγκη να αυξηθεί η χρήση καθαρότερων καυσίμων, κάτι όμως όχι εύκολο στις αγροτικές περιοχές και στις παραγκουπόλεις των φτωχών γύρω από τις μεγάλες πόλεις των αναπτυσσομένων χωρών. Εκτιμάται ότι ακόμη και το 2040 τουλάχιστον 1,8 δισεκατομμύρια άνθρωποι θα εξαρτώνται από τη στερεή βιομάζα για το μαγείρεμά τους.
