Σε περιβαλλοντικές αιτίες οφείλονται οι περισσότεροι καρκίνοι

Κακή τύχη και κακά γονίδια ή κακές επιδράσεις λόγω τοξικού περιβάλλοντος και λανθασμένου τρόπου ζωής; Τι από τα δύο παίζει μεγαλύτερο ρόλο στην εκδήλωση καρκίνου;

   
Μία νέα επιστημονική μελέτη γέρνει τη ζυγαριά προς τους περιβαλλοντικούς παράγοντες (που περιλαμβάνουν και τον τρόπο ζωής, όπως το κάπνισμα και τη διατροφή), εκτιμώντας ότι μόνο το 10% έως 30% των περιστατικών καρκίνου μπορούν να αποδοθούν σε «κακά» γονίδια ή σε άλλες φυσικές λειτουργίες του σώματος (π.χ. αυξημένες κυτταρικές μεταλλάξεις λόγω γήρανσης).

   
Αντίθετα, οι «ένοχοι» θα πρέπει πρωτίστως -σε ποσοστό 70% έως 90%- να αναζητηθούν στο περιβάλλον (τοξικά χημικά, ακτινοβολίες, τρόπος ζωής κ.α.). Δηλαδή σε παράγοντες που θα μπορούσαν να αποφευχθούν αν τα άτομα και οι κοινωνίες έκαναν διαφορετικές επιλογές, μία εκτίμηση με την οποία δεν συμφωνούν όμως όλοι οι επιστήμονες, καθώς αρκετοί δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στη συχνότητα των μεταλλάξεων στο σώμα, οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν σε καρκίνο.

         
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον δρα Γιουσούφ Χανούν του Πανεπιστημίου Stony Brook της Νέας Υόρκης, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό "Nature", σύμφωνα με το BBC και το "Nature". Μεταξύ άλλων, ανέφεραν ότι οι άνθρωποι που μεταναστεύουν από περιοχές με χαμηλό κίνδυνο καρκίνου σε περιοχές με υψηλό κίνδυνο, εκδηλώνουν πλέον πολύ συχνότερα τη νόσο στο νέο περιβάλλον τους. Διαπίστωσαν επίσης ότι σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις καρκίνου, χρειάζεται κάποια έκθεση σε παράγοντα περιβαλλοντικού κινδύνου για να «πυροδοτηθεί» η ασθένεια.

   

Όπως είπε ο Χανούν, «οι εξωτερικοί παράγοντες παίζουν μεγάλο ρόλο και οι άνθρωποι δεν πρέπει να κρύβονται πίσω από την κακή τύχη τους. Δεν μπορούν να καπνίζουν και μετά να λένε ότι φταίει η κακή τους τύχη που έχουν καρκίνο. Αν παίζεις ρώσικη ρουλέτα με ένα περίστροφο, έχεις μια πιθανότητα στις έξι να πάθεις καρκίνο λόγω κακής τύχης - και αυτό είναι μία σφαίρα. Αν όμως είσαι καπνιστής, τότε έχεις προσθέσει άλλες δύο-τρεις σφαίρες στο περίστροφό σου. Συνεπώς υπάρχει πάντα ένα ποσοστό τύχης, καθώς δεν παθαίνει καρκίνο κάθε καπνιστής, όμως έχει αυξήσει τις πιθανότητες σε βάρος του. Από την άποψη της δημόσιας υγείας, στόχος είναι να αφαιρέσουμε όσο γίνεται περισσότερες σφαίρες από το όπλο».

   
Ο καρκίνος προκαλείται, όταν αρχίζει η ανεξέλεγκτη ανάπτυξη των κυττάρων, κάτι που μπορεί να «πυροδοτηθεί» από ποικίλες ενδογενείς αιτίες (συνήθως μεταλλάξεις) και εξωγενείς. Εδώ και χρόνια ερωτηματικό παραμένει ποιό είναι το ειδικό βάρος κάθε παράγοντα στην πρόκληση της νόσου. Με δεδομένο πάντως ότι κάθε μορφή καρκίνου είναι διαφορετική από τις άλλες και ότι ακόμη και στην ίδια μορφή καρκίνου υπάρχουν διαφορές, το ζήτημα είναι ιδιαίτερα πολύπλοκο και -αναπόφευκτα- επιδεκτικό σε αντικρουόμενες ερμηνείες.