Θεραπεία με βλαστικά κύτταρα κατά της σκλήρυνσης

Η θεραπεία με ανθρώπινα βλαστικά κύτταρα, που εφάρμοσαν αμερικανοί επιστήμονες σε ποντίκια που, εξαιτίας μιας πάθησης ανάλογης της σκλήρυνσης κατά πλάκας, ήσαν παράλυτα, επέτρεψε στα πειραματόζωα να σημειώσουν σημαντική βελτίωση, σε σημείο που να μπορούν σύντομα να περπατούν ξανά - ή και να τρέχουν. Η τεχνική θα μπορούσε μελλοντικά να ανοίξει ένα νέο δρόμο θεραπείας για τους ασθενείς με τη συγκεκριμένη νευρολογική πάθηση.

Οι ερευνητές των Πανεπιστημίων της Γιούτα και της Καλιφόρνια, καθώς του Ινστιτούτου Ερευνών Σκριπς, με επικεφαλής τον καθηγητή Τομ Λέιν, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό για βλαστοκύτταρα "Stem Cell Reports", δήλωσαν εντυπωσιασμένοι από το αποτέλεσμα, καθώς η βελτίωση επήλθε σε λιγότερο από δύο εβδομάδες. «Η μεταδιδακτορική ερευνήτριά μου δρ Λου Τσεν ήλθε και μου είπε ‘τα ποντίκια περπατάνε' και εγώ δεν την πίστεψα», δήλωσε ο Λέιν.

Τα γενετικά τροποποιημένα ζώα είχαν μια πάθηση που μιμείται τα συμπτώματα της ανθρώπινης σκλήρυνσης κατά πλάκας (ή πολλαπλής σκλήρυνσης), μιας αυτοάνοσης νόσου, από την οποία πάσχουν περισσότεροι από 2,3 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως. Η σκλήρυνση προκαλείται όταν, λόγω δυσλειτουργίας του αμυντικού μηχανισμού και της αυτοκαταστροφικής δράσης των Τ-κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος, καταστρέφεται η μυελίνη, το μονωτικό λιπώδες περίβλημα των νεύρων, με συνέπεια να μην γίνεται σωστά η μετάδοση των ηλεκτρικών μηνυμάτων από και προς τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό.

Αν και τα ποντίκια, πριν τη θεραπεία, ήσαν ανίκανα να σταθούν μόνα τους όρθια για αρκετή ώρα ώστε να φάνε και να πιούν, δέκα έως 14 μέρες μετά την μεταμόσχευση των ανθρωπίνων νευρικών βλαστικών κυττάρων, ήσαν πλέον σε θέση να περπατούν ξανά, ενώ έξι μήνες αργότερα δεν εμφάνιζαν σημάδια υποτροπής.

Είναι αξιοσημείωτο ότι τα ποντίκια συνέχιζαν να περπατούν ακόμη και όταν ο οργανισμός τους, μια περίπου εβδομάδα μετά την μεταμόσχευση, απέρριψε τα ανθρώπινα βλαστοκύτταρα ως ξένα. Από αυτό, οι επιστήμονες συμπέραναν ότι τα βλαστικά κύτταρα είχαν ήδη «πυροδοτήσει» μια θεραπευτική αντίδραση «ντόμινο», καθώς είχαν προλάβει να απελευθερώσουν μια σειρά από πρωτεΐνες, οι οποίες είχαν μακροχρόνια δράση, αποκαθιστώντας την κατεστραμμένη μυελίνη γύρω από τα νευρικά κύτταρα.

Έτσι, οι ερευνητές ελπίζουν ότι μελλοντικά ίσως δεν χρειάζεται καν οι άνθρωποι να υποβάλλονται σε μεταμόσχευση βλαστικών κυττάρων, αλλά μπορεί να αρκεί - όπως είπε ο Λέιν- η χορήγηση υπό μορφή φαρμάκου μιας πρωτεΐνης (κατ' εξοχήν υποψήφια θεωρείται η TGF-βήτα), η οποία θα επιφέρει παρεμφερές αποτέλεσμα.

Αν και η αποκατάσταση των πειραματόζωων ήταν μερική και όχι ολική, οι επιστήμονες ευελπιστούν ότι αν υπήρχε μία ανάλογη βελτίωση στους ανθρώπους, τότε θα βοηθούνταν σημαντικά οι ασθενείς προχωρημένου σταδίου με σκλήρυνση, που εμφανίζουν παρόμοια προβλήματα κινητικότητας ή παράλυσης, για τα οποία δεν υπάρχει θεραπεία.

Τα υπάρχοντα φάρμακα (όπως η ιντερφερόνη βήτα) μπορούν -καταστέλλοντας τις αυτοκαταστροφικές αντιδράσεις του ανοσοποιητικού συστήμνατος- να επιβραδύνουν την εξέλιξη της πάθησης, ιδίως στα αρχικά στάδιά της, όμως, αν αυτή προχωρήσει, προς το παρόν δεν υπάρχουν πολλά που μπορούν να γίνουν. Επιπλέον, αυτά τα ανοσοκατασταλτικά φάρμακα μπορεί να έχουν σοβαρές παρενέργειες.

Πάντως θα περάσει αρκετός χρόνος, μέχρι η νέα αυτή μέθοδος με βλαστικά κύτταρα δοκιμαστεί κλινικά σε ανθρώπους.