Δεν χάνουμε κιλά όταν απλά «κόβουμε το φαγητό»

Τελευταία κάτι έχει αλλάξει στον τρόπο που οι επιστήμονες μιλούν για τα αίτια και κυρίως την αντιμετώπιση της αύξησης του βάρους και της παχυσαρκίας. Ενώ μέχρι σήμερα προσπαθούσαν να μας βοηθήσουν να καταλάβουμε ότι ο κύριος λόγος για τον οποίο παχαίνουμε παγκοσμίως είναι ότι  απλά «τρώμε πολύ και κινούμαστε λίγο», τα δεδομένα δείχνουν ότι, τελικά, τα πράγματα δεν είναι τόσο «απλά». 

Όταν 1 μείον 1 δεν κάνει..0

Όπως μας εξηγεί η Διαιτολόγος-Διατροφολόγος Μαργαρίτα Οκτωράτου, μέχρι σήμερα για την εξήγηση του μηχανισμού αύξησης του βάρους, οι επιστήμονες χρησιμοποιούσαν ως παράδειγμα την εικόνα της ζυγαριάς:  από τη μία μεριά βρίσκονται οι θερμίδες που προσλαμβάνουμε, από την άλλη οι θερμίδες που δαπανούμε και, τελικά, το βάρος καθορίζεται από την μεταξύ τους ισορροπία.  Γιατί, όμως οι άνθρωποι δυσκολεύονται τόσο πολύ να χάσουν βάρος και το παίρνουν τόσο εύκολα, αφού θεωρητικά αρκεί να «κόψουν» το φαγητό;

Δεν χάνουμε κιλά όταν απλά «κόβουμε το φαγητό»

Μέχρι σήμερα, οι επαγγελματίες της διατροφής συνηθίζουν να λένε, ότι αν κάποιος μειώσει τις θερμίδες που προσλαμβάνει κατά 500 θερμίδες ημερησίως, τότε θα χάσει ½ κιλό σε 1 εβδομάδα. Αυτό είναι αλήθεια και μπορεί να συμβαίνει βραχυπρόθεσμα. Όμως μετά από λίγο καιρό παύει να ισχύει, αφού όσο οι άνθρωποι χάνουν βάρος, γίνονται όλο και «μικρότεροι» σε μέγεθος, οι θερμίδες  που χρειάζονται για τις μεταβολικές ανάγκες και τη σωματική τους δραστηριότητα λιγοστεύουν και, τελικά, ο ρυθμός με τον οποίο χάνουν βάρος είναι όλο και πιο αργός, μέχρι που συνήθως κουράζονται και σταματούν την προσπάθεια.

Η αλήθεια είναι ότι, ο οργανισμός μας έχει πολύπλοκους βιολογικούς μηχανισμούς που ως στόχο έχουν να διατηρούν ενεργειακή ισορροπία. Έτσι, μελέτες έχουν δείξει ότι, όταν κάποιος μειώνει τις προσλαμβανόμενες θερμίδες τότε ο οργανισμός του «αντιδρά», μειώνοντας το βασικό μεταβολισμό και αυξάνοντας το αίσθημα της πείνας, ώστε τελικά το άτομο να χάνει πιο δύσκολα, ή να τρώει περισσότερο, ή και τα δύο.

Ο μηχανισμός αυτός, εξηγεί το γιατί «δεν λειτουργούν» οι αυστηρές δίαιτες: ο δραστικός περιορισμός του φαγητού δύσκολα μπορεί να διατηρηθεί μακροπρόθεσμα και επιπλέον μπορεί να οδηγήσει σε μείωση του μεταβολικού ρυθμού και αύξηση της πείνας. Το αποτέλεσμα; Η επαναπρόσληψη του «χαμένου» βάρους.

Μειώνουμε το βάρος μας ευκολότερα όταν τρώμε πολύ και είμαστε σωματικά δραστήριοι
Όλοι γνωρίζουμε ότι όταν ασκούμαστε καίμε θερμίδες και επομένως μπορούμε να μειώσουμε το βάρος μας, αρκεί να μην «εξισορροπούμε» τις θερμίδες που κάψαμε μετά από αυτή. Και ενώ αυτό είναι αλήθεια, τα οφέλη από τη σωματική δραστηριότητα στον έλεγχο του βάρους είναι πολύ περισσότερα: Μελέτες έχουν δείξει ότι το βάρος μειώνεται ευκολότερα όταν «τρώμε πολύ» και «ασκούμαστε πολύ». Έτσι, ενώ η ενεργειακή ισορροπία μπορεί να διατηρηθεί με πολλούς τρόπους, όταν «τρώει» 3000 θερμίδες/μέρα και «καίει» 3000 θερμίδες/μέρα, ή εναλλακτικά, όταν «τρώει» 2000 θερμίδες/μέρα και «καίει» 2000 θερμίδες/μέρα, φαίνεται, τελικά, ότι είμαστε «φτιαγμένοι» για να μειώνουμε το βάρος μας πιο εύκολα με το πρώτο σενάριο! Όταν δηλ. είμαστε σωματικά δραστήριοι μπορούμε να τρώμε περισσότερο και παρόλα αυτά να διατηρούμε σταθερό ή να μειώνουμε το βάρος μας, ενώ όταν είμαστε...αδρανείς πρέπει να μειώνουμε όλο και περισσότερο τις θερμίδες που προσλαμβάνουμε, και πάλι με αμφίβολα αποτελέσματα. Και πόσο μπορεί να μειώσει κανείς το φαγητό του ώστε να εξισορροπήσει μια πλήρως καθιστική ζωή;

Όταν το περιβάλλον και τα γονίδια επιδρούν στην ενεργειακή ισορροπία

Επιπλέον, επισημαίνει η κ. Οκτωράτου, πολυάριθμοι είναι οι παράγοντες που επιδρούν στην ενεργειακή ισορροπία και επομένως στο βάρος μας. Έχει βρεθεί ότι ορισμένα γονίδια «προδιαθέτουν» να εμφανίσουμε παχυσαρκία, ή ζούμε σε ένα φυσικό, κοινωνικό, οικονομικό περιβάλλον, κ.λπ., που να επηρεάζει αρνητικά το πόσο τρώμε και το πόσο σωματικά δραστήριοι είμαστε. Επιπλέον, ψυχολογικοί λόγοι, η έλλειψη προσωπικού χρόνου, το χρόνιο άγχος και οι διαταραχές ύπνου, είναι λίγοι ακόμα από τους πολυάριθμους παράγοντες που επιδρούν, άμεσα ή έμμεσα, στον έλεγχο του βάρους, επειδή επηρεάζουν το ένα ή και τα δύο σκέλη της «ζυγαριάς».

Ένα αισιόδοξο μήνυμα: Κάντε μικρές αλλαγές για να δείτε μεγάλο αποτέλεσμα!

Ανεξάρτητα από τα γονίδια, το περιβάλλον, την...οικονομική κρίση, κ.λπ., το βάρος εξαρτάται αποκλειστικά από το εάν τηρείται η ενεργειακή ισορροπία. Όχι όμως στο σκέλος του τί και πόσο τρώμε, όσο και στο σκέλος του πόσο σωματικά δραστήριοι είμαστε.
Η σύγχρονη επιστήμη υποστηρίζει ότι, για να ελέγξουμε το βάρος μας πρέπει να κάνουμε μικρές και σταδιακές αλλαγές στη διατροφή και στη σωματική δραστηριότητα. Έτσι, αν καθημερινά επιδιώκουμε να κινούμαστε περισσότερο και να καθόμαστε λιγότερο, και παράλληλα κάνουμε εξυπνότερες διατροφικές επιλογές (π.χ. μικρότερες μερίδες ή αντικαταστάσεις με τρόφιμα ή ροφήματα με λιγότερες θερμίδες), τότε μπορούμε να προλάβουμε την αύξηση του βάρους, αλλά και να το μειώσουμε σταδιακά, με ασφάλεια και με μικρότερο «κίνδυνο» να το ξανααυξήσουμε.