Ο Ήλιος, η κύρια πηγή ενέργειας του πλανήτη μας, αποτελεί ένα από τα βασικά προνόμια της χώρας μας, καθώς σχεδόν όλο το χρόνο μπορούμε να απολαύσουμε τη ζωογόνο δύναμή του. Οφείλουμε όμως ταυτόχρονα να είμαστε ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένοι απέναντί του, κυρίως κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, αφού χωρίς τις απαραίτητες προφυλάξεις, μπορεί να προκαλέσει ή να επιδεινώσει μια πληθώρα δερματολογικών προβλημάτων, μας επισημαίνει η Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος Δρ. Αμαλία Τσιατούρα, επιστημονική συνεργάτιδα του Νοσοκομείου δερματικών νόσων «Ανδρέας Συγγρός».
Οι πιο γνωστές παθήσεις που προκαλούνται από τη χρόνια, μεγάλου βαθμού έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία (σε συνδυασμό βέβαια πάντα και με άλλους προδιαθεσικούς παράγοντες) είναι οι προκαρκινικές καταστάσεις που ονομάζονται ακτινικές υπερκερατώσεις, τα επιθηλιώματα αλλά και η πιο επιθετική μορφή καρκίνου του δέρματος, το μελάνωμα. Επίσης, ο ήλιος είναι υπεύθυνος για τις φωτοαλλεργίες (ιδιοπαθείς ή μετά από χρήση τοπικά ή συστηματικά κάποιας ουσίας), το ηλιακό έγκαυμα αλλά και μια πλειάδα αισθητικών προβλημάτων όπως οι δυσχρωμίες της επιδερμίδας, οι ηλιακές φακές (πανάδες), το μέλασμα, καθώς και τη λεγόμενη φωτογήρανση με την εμφάνιση πρόωρων ρυτίδων εξαιτίας της παραγωγής ελευθέρων ριζών στο δέρμα υπό την επίδραση της υπεριώδους ακτινοβολίας, που επιτίθενται στα υγιή κύτταρα και τα καταστρέφουν. Οι δερματοπάθειες που επιδεινώνονται με την ηλιακή ακτινοβολία, κυρίως λόγω ανοσοκαταστολής τοπικά, είναι η ροδόχρους ακμή, οι πορφυρίες, οι ευρυαγγείες, η δερματομυοσίτιδα, ο δισκοειδής ερυθηματώδης λύκος, η φυλλώδης πέμφιγα και η νόσος Hailey-Hailey (οικογενής χρόνια καλοήθης πέμφιγα), ο απλός έρπητας, η πελλάγρα και τα φαρμακευτικά εξανθήματα. Επίσης, ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται σε περιπτώσεις λεύκης, καθώς υπάρχει κίνδυνος εγκαυμάτων στις πάσχουσες περιοχές.
Οι βλάβες που προκαλεί ο ήλιος στο δέρμα μας μπορεί να είναι άμεσες ή να εμφανιστούν με την πάροδο του χρόνου, σημειώνει η κ. Τσιατούρα. Η φωτοπροστασία είναι πλέον επιβεβλημένη, ειδικά σε άτομα με παράγοντες κινδύνου για δερματολογικές κακοήθειες. Έτσι είναι απαραίτητη η χρήση αντιηλιακού με υψηλό δείκτη προστασίας (από UVA αλλά και UVB ακτινοβολία) σε κάθε έξοδο κατά τη διάρκεια της ημέρας και η ανανέωσή του ανά 2-3 ώρες ή νωρίτερα αν ιδρώνουμε ή κολυμπάμε αλλά και η αποφυγή έκθεσης στον ήλιο στις ώρες έντονης ηλιοφάνειας (11π.μ.-4μ.μ.). Η αποφυγή χρήσης καλλυντικών με φωτοευαίσθητες ουσίες, όπως αιθέρια έλαια, αρώματα, αρωματικές κρέμες ή σαπούνια, καθώς και κατανάλωσης φαρμάκων όπως ορισμένων αντιβιοτικών, αντιμυκητιασικών, διουρητικών, ψυχιατρικών σκευασμάτων και άλλων που περιέχουν δραστικές ουσίες δυνητικά φωτοτοξικές, είναι καίρια για την πρόληψη φωτοαλλεργιών. Σε γνωστή φωτοαλλεργία ή ηλιακή κνίδωση, βοηθάει η θεραπεία με αντιϊσταμινικά από του στόματος ή τοπικά στεροειδή.
Υπάρχουν όμως και δερματικές ασθένειες στις οποίες η έκθεση στον ήλιο ασκεί ευεργετική επίδραση. Η υπεριώδης ακτινοβολία έχοντας ανοσοκατασταλτική δράση, μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση φλεγμονωδών παθήσεων του δέρματος, όπως η ακμή, η ψωρίαση, η ατοπική δερματίτιδα, η σμηγματορροϊκή δερματίτιδα, το δισκοειδές έκζεμα αλλά και η λειχηνοειδής πιτυρίαση. Γι’ αυτό άλλωστε και τα νοσήματα αυτά παρουσιάζουν βελτίωση κατά τους καλοκαιρινούς μήνες ενώ σε κάποια από αυτά η φωτοθεραπεία αποτελεί θεραπευτική επιλογή. Η ακμή βελτιώνεται κυρίως λόγω της αντιβακτηριδιακής δράσης της βιταμίνης D που παράγεται στον οργανισμό με την ηλιακή έκθεση. Η ψωρίαση βελτιώνεται σημαντικά με την ηλιακή ακτινοβολία, η οποία ασκεί αντιφλεγμονώδη δράση και καταστέλλει τον πολλαπλασιασμό των επιδερμιδικών κυττάρων που ευθύνονται για τις χαρακτηριστικές πλάκες της νόσου, ενώ η βιταμίνη D επίσης βοηθάει δρώντας ανοσορυθμιστικά. Έτσι εφαρμόζεται και θεραπευτικά πλέον για την πάθηση αυτή η έκθεση σε UV ακτινοβολία από τεχνητές πηγές, με ή χωρίς ταυτόχρονη φαρμακευτική αγωγή που αυξάνει την ευαισθησία του δέρματος στο φως (UVB- PUVA). Η ατοπική και η σμηγματορροϊκή δερματίτιδα μπορούν επίσης να βελτιωθούν αισθητά, χωρίς ο μηχανισμός όμως να είναι απόλυτα ξεκάθαρος.
Συμπερασματικά, καταλήγει η κ. Τσιατούρα, η επίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας είναι βλαπτική για το υγιές, καθώς και για το πάσχον δέρμα, ενώ ακόμα και σε νοσήματα που η έκθεση στον ήλιο θα μπορούσε να είναι βοηθητική, εάν δεν τηρούνται ευλαβικά οι οδηγίες του Δερματολόγου, τα αποτελέσματα θα είναι και σε αυτές τις περιπτώσεις αρνητικά. Πάν μέτρον άριστον!
