Τσαουσάκης, Ζαγοραίος, Μιχαλόπουλος: Τρεις αξέχαστοι λαϊκοί τραγουδιστές «παλαιάς κοπής» - Η ζωή τους και τα τραγούδια που τους έκαναν αθάνατους

Χριστός Ανέστη, Χρόνια πολλά με υγεία, σε όλες και όλους. Σήμερα, Πάσχα του 2025, όπως είχαμε προαναγγείλει, δεν θα καταπιαστούμε με κάποιο ιστορικό θέμα, αλλά με ένα θέμα σχετικό με τη μουσική. Συγκεκριμένα, θα αναφερθούμε σε τρεις σπουδαίους, αξέχαστους τραγουδιστές μας, που έγραψαν τη δική τους ιστορία στο λαϊκό τραγούδι. Συγκεκριμένα, θα αναφερθούμε στη ζωή και, κυρίως στα τραγούδια, των Πρόδρομου Τσαουσάκη, Σπύρου Ζαγοραίου και Παναγιώτη Μιχαλόπουλου.

Πρόδρομος Τσαουσάκης: ο θρύλος του ρεμπέτικου

Το πραγματικό ονοματεπώνυμο του αξέχαστου Πρόδρομου Τσαουσάκη ήταν Πρόδρομος Μουτάφογλου. Γεννήθηκε στις 15/9/1919 στο Φανάρι της Κωνσταντινούπολης. Σε πολύ μικρή ηλικία (1922 ή 1924) μετακόμισε οικογενειακώς στη Θεσσαλονίκη. Αν και είχε κλίση στο τραγούδι δεν ασχολήθηκε αμέσως με αυτό. Αρχικά έγινε επαγγελματίας παλαιστής.

Το 1940 κατατάχθηκε εθελοντικά στον Στρατό. Πολέμησε ηρωικά και λόγω των ανδραγαθημάτων του έγινε τιμητικά λοχίας. Λόγω της καταγωγής του από την Πόλη, κάποιοι συνάδελφοί του τον αποκαλούσαν τσαούση (<τουρκ. cavus =λοχίας). Έτσι απέκτησε το προσωνύμιο Τσαουσάκης που έγινε τελικά το επώνυμο με το οποίο τον γνωρίσαμε. Πιάστηκε αιχμάλωτος από τους Γερμανούς. Φυλακίστηκε και βασανίστηκε.

Άντεξε όμως τις κακουχίες και τον κίτρινο πυρετό. Το 1943 παντρεύτηκε την αγαπημένη του Άννα Καδόγλου, με την οποία είχαν κλεφτεί ένα χρόνο νωρίτερα. Σταδιακά άρχισε να τραγουδάει σε ταβέρνες της Θεσσαλονίκης. Εκεί τον άκουσε ο Βασίλης Τσιτσάνης και άρχισε να του γράφει τραγούδια.

Όπως είχε πει ο ίδιος ο Τσιτσάνης σε συνέντευξή του στη Σοφία Μιχαλίτση το 1976, για τον Τσαουσάκη έγραψε περίπου 150 τραγούδια! Το 1946 ο Τσαουσάκης κυκλοφόρησε τον πρώτο του δίσκο. Το 1967 κυκλοφόρησε το πρώτο του L.P. στην ODEON ("Φτωχό Κομπολογάκι μου"). Ο Πρόδρομος Τσαουσάκης πέθανε στις 23/12/1979. Γιος του ήταν ο μουσικός και τραγουδιστής Δημήτρης Τσαουσάκης (1951-2017).

Ο Τσαουσάκης υπήρξε πρότυπο για πολλούς νεότερους τραγουδιστές, όπως ο μεγάλος Στέλιος Καζαντζίδης. Για το ήθος του Τσαουσάκη είναι ενδεικτικά όσα ανέφερε σε συνέντευξή του στον Χρήστο Παπαδόπουλο (έναν από τα "Παιδιά από την Πάτρα") και την εκπομπή "Χάριν Ευφωνίας" ο Θόδωρος Δερβενιώτης. Όντας νεαρός συνθέτης έγραψε δύο τραγούδια για τον, καταξιωμένο τότε, Πρόδρομο Τσαουσάκη. Βγαίνοντας έξω από το στούντιο, τον πλησιάζει ο Τσαουσάκης και του δίνει το χέρι: "Γεια σου ρε και σ' ευχαριστώ!". "Το χέρι μου έμεινε ξερό", είπε ο επίσης σπουδαίος Δερβενιώτης.

"Ο μεγάλος Τσαουσάκης να δώσει το χέρι του σ' εμένα, έναν άγνωστο και να μου πει και ευχαριστώ". Το έφερε μάλιστα ως αντιπαράδειγμα για ό,τι συμβαίνει σήμερα (πριν από 20 πλέον χρόνια δόθηκε η συνέντευξη...) με διάφορους νέους και νέες τραγουδιστές και νέες τραγουδιστές και τραγουδίστριες, που με μία επιτυχία που κάνουν... καβαλάνε το καλάμι. Ας δούμε τώρα μερικές από τις μεγαλύτερες επιτυχίες του Πρόδρομου Τσαουσάκη. Σε παρένθεση, όπως κάνουμε πάντα, τα ονόματα συνθέτη και στιχουργού.

Όπου αναφέρεται ένα όνομα, αυτό σημαίνει ότι ο συνθέτης του τραγουδιού έγραψε και τους στίχους τους: "Άνθρωπε γλέντα τη ζωή" (Γ. Κλουβάτος - Χ. Βασιλειάδης), "Ας με κρίνει η κοινωνία" (Α. Καλδάρας), "Βαριά χτυπούν τα σήμαντρα" (Β. Τσιτσάνης), "Γιατί με ξύπνησες πρωί" (Β. Τσιτσάνης, ο οποίος ερμηνεύει το τραγούδι μαζί με τους Π. Τσαουσάκη και Ιωάννα Γεωργακοπούλου), "Γλυκοχαράζει ο Αυγερινός" (Γ. Τατασόπουλος - Ν. Ρούτσος), "Είμαστε αλάνια" (Β. Τσιτσάνης - Ε. Παπαγιαννοπούλου, ερμηνεία Π. Τσαουσάκης - Δ. Ευσταθίου - Μ. Νίνου), "Η καρδιά σου θα γίνει χρυσή" (Β. Τσιτσάνης, ερμηνεία Π. Τσαουσάκης - Ρένα Ντάλλια), "Μια στεναχώρια" (Α. Καλδάρας - Κ. Βίρβος, ερμηνεία Π. Τσαουσάκης - Μαρίκα Γρίλλη), "Να καεί το πελεκούδι" (Θ. Δερβενιώτης - Κ. Βίρβος), "Ξημερώνει και βραδιάζει" (Β. Τσιτσάνης, ένας από τους ερμηνευτές του ήταν και ο Τσαουσάκης), "Οι αλυσίδες" (Π. Πετσάς), "Όμορφη Θεσσαλονίκη" (Β. Τσιτσάνης, ερμηνεία Π. Τσαουσάκης - Ρ. Ντάλλια - Θανάσης Γιαννόπουλος), "Πέφτουν της βροχής οι στάλες" (Β. Τσιτσάνης, ερμηνεία: Π. Τσαουσάκης - Ι. Γεωργακοπούλου), "Πήρα τη στράτα κι έρχομαι" (Β. Τσιτσάνης, ερμηνείας Π. Τσαουσάκης - Ρένα Στάμου), "Συννεφιασμένη Κυριακή" (Β. Τσιτσάνης - Β. Τσιτσάνης + Α. Γκούβερης, ερμηνεία Π. Τσαουσάκης - Σ. Μπέλλου), "Το κορίτσι απόψε θέλει" (Γ. Τατασόπουλος - Χ. Κολοκοτρώνης, ερμηνεία Π. Τσαουσάκης - Άννα Μπέλλα "Το πιτσιρικάκι" (Γ. Ροβερτάκης - Α. Νικολέσκο,),"Φέρτε μια κούπα με κρασί" (Α. Καλδάρας - Χ. Βασιλειάδης), "Χωρίσαμε ένα δειλινό" (Β. Τσιτσάνης, Π. Τσαουσάκης - Ι. Γεωργακοπούλου) κ.ά.

Σπύρος Ζαγοραίος... εντελαμαγκέν

Ένας άλλος σπουδαίος λαϊκός τραγουδιστής, λίγο νεότερος από τον Τσαουσάκη ήταν ο Σπύρος Ζαγοραίος. Γεννήθηκε στον Άγιο Αρτέμιο του Παγκρατίου στις 23/6/1928. Σε ηλικία 13 ετών παίζοντας με τους φίλους του στην Αγία Παρασκευή της Αττικής, έχασε το αριστερό του χέρι καθώς έσκασε σ' αυτό μια χειροβομβίδα. Δυστυχώς, τόσο κατά τη διάρκεια της Κατοχής, όσο και στη συνέχεια, πολλά παιδιά κυρίως, αλλά και μεγαλύτεροι, έχασαν τη ζωή τους σε όλη την Ελλάδα ή ακρωτηριάστηκαν, από νάρκες, χειροβομβίδες, βλήματα κ.λπ.

Από την ηλικία των 20 ετών ο Ζαγοραίος ασχολήθηκε με το λαϊκό τραγούδι. Από το 1952 μπήκε στη δισκογραφία με το τραγούδι του Β. Τσιτσάνη "Κουρμπέτι". Το 1963 συμμετείχε ως ερμηνευτής 4 τραγουδιών στο L.P. "Μπουζούκι και καημοί", ενώ την ίδια χρονιά κυκλοφόρησε το πρώτο προσωπικό του L.P με τίτλο "Μπουζούκι και καημοί, νο 2". Από το 1958 τον συνόδευε στα τραγούδια η μετέπειτα σύζυγός του Ζωή Ζαγοραίου (πατρικό επώνυμο Μοσχονησιώτη).

Ο Ζαγοραίος έδωσε δεκάδες συναυλίες σε Ελλάδα και εξωτερικό. Ως τα τελευταία χρόνια της ζωής του τραγουδούσε στο κέντρο του Αιγάλεω "Εντελαμαγκέν", με τεράστια επιτυχία. Όπως μας πληροφόρησε ο καλός μας φίλος Γιάννης, μεγάλος θαυμαστής του Ζαγοραίου, το μικρό σχετικά κέντρο, σε μια πάροδο της Ιεράς Οδού, ήταν σχεδόν πάντα γεμάτο. Στην ορχήστρα που συνόδευε τον Ζαγοραίο έπαιζε τουμπερλέκι ο εγγονός του. Ο Σπύρος Ζαγοραίος πέθανε στις 20 Οκτωβρίου 2014. Έξι μήνες αργότερα πέθανε και η σύζυγός του Ζωή.

Ας δούμε μερικές από τις μεγαλύτερες επιτυχίες του: "Αλήτης", σε μουσική και στίχους του ίδιου, μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίες του, "Άναψε το τσιγάρο" (Γεράσιμος Κλουβάτος - Χ. Βασιλειάδης), "Από κάτω απ' το ραδίκι" (Παραδοσιακό), "Απολογία σου ζητώ" (Γ. Σιδέρης - Μαρία Μαυριτσάκη), αν δεν κάνουμε σοβαρό λάθος ,πρώτος ερμήνευσε το σπουδαίο αυτό τραγούδι ο συνθέτης του Γιάννης Σιδέρης και αργότερα, με τον δικό του μοναδικό τρόπο, ο Σ. Ζαγοραίος, "Δεν υπάρχει μεγαλύτερη φωτιά" (Γ. Μανισαλής - Κ. Ψυχογιός), "Ε ντε λα μαγκέ ντε Βοτανίκ" (Σ. Περιστέρης - Σ. Ζαγοραίος), "Έγιναν γκρίζα τα μαλλιά μου"(Σ. Ζαγοραίος - Κ. Βίρβος), "Κατηγόρα με" (Σ. Ζαγοραίος - Δ. Γκούτης), "Μην κοιτάζεις άλλα μάτια" (Γ. Μητσάκης), "Μια αμαρτία μου παλιά" (Λ. Μπουρνέλης - Γιάννης Καπλάνογλου), "Μου λέτε να μην κλαίω" (Σ. Ζαγοραίος - Δ. Γκούτης), τραγούδι που πρωτοκυκλοφόρησε το 1964 και έγινε τεράστια επιτυχία με "Τα παιδιά από την Πάτρα", είκοσι χρόνια αργότερα, "Μια πεντάμορφη τσιγγάνα (Νίκος Δεπάστας - Στράτος Βαλλιάνος) "Ντόλτσε Βίτα" (Θ. Δερβενιώτης - Κ. Βίρβος), "Ο ερωτιάρης" δημιουργία του ίδιου του Ζαγοραίου, "Κατηγόρα με" (Σ. Ζαγοραίος - Δ. Γκούτης), "Πάρτε κύριε λαχεία", δημιουργία του ίδιου, "Προσευχή" (Σ. Ζαγοραίος - Δ. Γκούτης), "Στης Λαρίσης το ποτάμι" (Γ. Μητσάκης), "Έχει καψούρα το παιδί" (Β. Βιδέλης - Γ. Σιδέρης), "Η Κούκλα" (Σ. Ζαγοραίος - Δ. Γκούτης) κ.ά.

Να σημειώσουμε ότι σαν δημιουργός, ο Σπύρος Ζαγοραίος έδωσε σπουδαία τραγούδια σε συναδέλφους του, όπως το "Θα πεθάνω γλυκιά μου αγάπη (Στίχοι: Δ. Γκούτης) στη Σεβάς Χανούμ και το εκπληκτικό "Μάτια που δεν βλέπονται" ("Μη μου φύγεις αγάπη μου"), στη Ρία Κούρτη.

Παναγιώτης Μιχαλόπουλος: ο "Καπετανάκης" και ο "Διαβολάκος"

Μια ξεχωριστή μορφή στον χώρο του λαϊκού τραγουδιού, που χτυπήθηκε σκληρά από τη μοίρα ήταν ο Παναγιώτης Μιχαλόπουλος. Γεννήθηκε στο Λυκότραφο Μεσσηνίας στις 24/3, 1924. Σε ηλικία 14 ετών έφυγε από το χωριό του και άρχισε να εργάζεται ως βοσκός στα κοπάδια ενός τσέλιγκα.

Εντάχθηκε στον εφεδρικό ΕΛΑΣ στα χρόνια της Κατοχής, ενώ στη διάρκεια μιας μάχης κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου τραυματίστηκε από σφαίρα στο πόδι. Στη δισκογραφία μπήκε το 1951. Το 1958 εγκαταστάθηκε στη Νίκαια.

Από τον γάμο του απέκτησε 4 παιδιά. Δύο αγόρια, που έγιναν επίσης τραγουδιστές: τον Σταύρο (γεννήθηκε στην Καλαμάτα το 1946 και σκοτώθηκε σε τροχαίο δυστύχημα στην Πέτρου Ράλλη, στις 8/10/1975, ενώ επέστρεφε στο σπίτι του από τη δουλειά), τον Μάκη (Γεράσιμο) (γεννήθηκε στις 24/12/1949, αλλά δυστυχώς κι αυτός σε τροχαίο τραυματίστηκε βαριά και έχασε την όρασή του) και δύο κορίτσια (η κόρη του Χαρούλα είναι μητέρα του γνωστού προπονητή του μπάσκετ Φώτη Κατσικάρη). Ο Παναγιώτης Μιχαλόπουλος, με τη χαρακτηριστική, αυθεντική, λαϊκή φωνή του, κυκλοφόρησε το πρώτο προσωπικό του L.P. με τίτλο "Αναστενάζει ο μπαγλαμάς" το 1968.

Η καριέρα του Π. Μιχαλόπουλου, που ερμήνευσε συνολικά γύρω στα 400 τραγούδια εκτοξεύτηκε τη δεκαετία του 1970 όταν και ερμήνευσε μερικά από τα γνωστότερα τραγούδια του: "Διαβολάκος" (Π. Μιχαλόπουλος - Δ. Σκαρπέλης), "Βαδίζω και παραμιλώ" (Γιάννης Παπαϊωάννου, που το ερμήνευσε πρώτος το 1939) και τον θρυλικό "Καπετανάκη" (Λ. Μπουρνέλης - Π. Μιχαλόπουλος), γνωστό και με τον τίτλο "Δεν ξανακάνω φυλακή".

Πρόκειται για ένα τραγούδι - θρύλο που ακούγεται μέχρι σήμερα. Σύμφωνα με το stixoi.info.gr, αλλά και σχόλια που έχουμε διαβάσει κατά καιρούς αλλού, αν και το τραγούδι κυκλοφόρησε τη δεκαετία του 1970 από τον Παναγιώτη Μιχαλόπουλο, πιθανότατα αποτελεί διασκευή παλαιότερου. Και μερικές ακόμα... πραγματολογικές παρατηρήσεις: ο Καπετανάκης, ήταν υπαρκτό πρόσωπο, στρατιωτικός, διευθυντής των φυλακών της Παλαιάς Στρατώνας στο Μοναστηράκι τη δεκαετία του 1920. Το "ντούγκλα(ς) στο μουστάκι", οφείλεται στον σταρ της εποχής Douglas Fairbanks και το χαρακτηριστικό του μουστάκι ή το καλλυντικό κερί Douglas, πάλι από το όνομα του Fairbanks που χρησιμοποιούνταν τότε για περιποίηση... μουστακιών.

Τέλος, οι στίχοι "Τη δόλια τη μανούλα μου, την πότισες φαρμάκι, αχ εσύ Καπετανάκη, τα μελιτζανιά να μην τα βάλει πιά...", αναφέρονται στα πένθιμα ρούχα (μελιτζανιά, μοβ) που φορά η μητέρα του φυλακισμένου, ο οποίος την καλεί να σταματήσει να τα φορά. Δεκτές φυσικά οποιεσδήποτε περαιτέρω πληροφορίες...

Στην ερμηνεία του Π. Μιχαλόπουλου, μπουζούκι παίζει ο αξέχαστος Γιάννης Παλαιολόγου (1944-2008). Άλλες επιτυχίες του Π. Μιχαλόπουλου: "Αν ήμουνα δεσπότης" (Τάκης Σούκας - Ηρακλής Παπασιδέρης), "Για την απιστία" (Σωτήρης Καλυμνάκης), "Η Τρελή" (Λ. Μπουρνέλης - Π. Μιχαλόπουλος), "Μάγισσες φέρτε βότανα" (Γ. Τατασόπουλος - Ν. Ρούτσος, σε δεύτερη εκτέλεση), "Μες στης πόλης το χαμάμ" (πρώτη εκτέλεση από τον δημιουργό του Ανέστη Δελιά το 1935), "Φύγε Φύγε" (Γ. Μητσάκης) κ.ά.

Πηγές: Πέτρος Δραγουμάνος, "ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΙΣΚΟΓΡΑΦΙΑΣ", ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ και άρθρο του katiousa.gr για τον Π. Μιχαλόπουλο στις 20/8/2020.

Ειδήσεις σήμερα:

Καιρός ιδανικός για... ψήσιμο του οβελία - Ήλιος και υψηλές θερμοκρασίες, αναλυτικά η πρόγνωση για όλη τη χώρα

«Γ@μ@ τον Τραμπ», «λευτεριά στην Παλαιστίνη!»: Πώς η... ακτιβίστρια Χιονάτη οδήγησε την Disney σε ένα μεγαλοπρεπές φιάσκο

Η δημοσιοποίηση φωτογραφιών από τη νεκροψία του Ρόμπερτ Κένεντι διχάζει την οικογένειά του