Στρατηγικά συμφέροντα, διπλωματία, ενέργεια και οικονομία στο «τραπέζι» Τραμπ - Τσίπρα

Το μεγαλύτερο «πόκερ» της πολιτικής του καριέρας είναι αναγκασμένος να παίξει ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, ο οποίος σχεδιάζει να επισκεφθεί την Ουάσιγκτον, αποδεχόμενος την πρόσκληση του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, για επίσκεψη εργασίας, η οποία θα επικεντρωθεί σε θέματα στρατηγικών συμφερόντων της Αμερικής, διπλωματίας, ενέργειας και οικονομίας.

Τον πρωθυπουργό θα συνοδεύουν και μερικοί υπουργοί: Οι κ. Κοτζιάς, Καμμένος, Παππάς, Παπαδημητρίου και πιθανότατα ο κ. Τσακαλώτος. Οι δύο τελευταίοι θα βρίσκονται στην Ουάσιγκτον για τη σύνοδο του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας.

Ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε επίσημα την επίσκεψη με γραπτή ανακοίνωση. Ο κ. Τσίπρας θα φτάσει στην αμερικανική πρωτεύουσα την 16η Οκτωβρίου και θα αναχωρήσει τρεις μέρες αργότερα με προορισμό της Βρυξέλλες. Το Σάββατο 14 Οκτωβρίου θα επισκεφθεί το Σικάγο, όπου η εκεί Ομογένεια του ετοιμάζει συναντήσεις και δεξιώσεις, και την Τρίτη 17 Οκτωβρίου θα περάσει το κατώφλι του Λευκού Οίκου.

Αποδεχόμενος την πρόσκληση του Αμερικανού Προέδρου, ο κ. Τσίπρας έθεσε πολλούς στόχους. Οπωσδήποτε, η συνάντηση του με τον κ. Τραμπ είναι η πλέον σημαντική εξέλιξη του ταξιδιού του, αλλά ο Έλληνας πρωθυπουργός έχει ανοικτά θέματα, με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, που θα μπορούσαν να καταστούν επικίνδυνα για την οικονομία.

Για το λόγο αυτό, ο κ. Τσίπρας ζήτησε συνάντηση με τη Γενική Διευθύντρια του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ, για να συζητήσει μαζί της, το θέμα της αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους, «μία χαμένη υπόθεση», όπως λένε στην Ουάσιγκτον, αλλά και τα εμπόδια που θέτουν τα στελέχη του Ταμείου στην επιθεώρηση, που αναμένεται να ξεκινήσει στις 23 Οκτωβρίου. Η κ. Λαγκάρντ απάντησε ήδη θετικά και η συνάντηση αναμένεται να πραγματοποιηθεί την ερχόμενη Δευτέρα.

Σύμφωνα με ενημερωμένη πηγή, τα αρμόδια στελέχη του ΔΝΤ έχουν σκληρύνει περισσότερο τη θέση τους μετά την άτακτη υποχώρηση, που αναγκάστηκαν να κάνουν για τις τράπεζες. Η πηγή εξέφρασε την άποψη ότι δεν έχουν πει την τελευταία κουβέντα, και αυτό καθιστά τα στελέχη πιο επικίνδυνα. «Έχουν ήδη κερδίσει θέση στο «τραπέζι» για τις τράπεζες», τόνισε η πηγή και πρόσθεσε: «Το πρόβλημα είναι ότι ο κ. Ντράγκι ακόμα λαμβάνει υπόψιν τις θέσεις του ΔΝΤ», και αυτή η εξέλιξη είναι ανησυχητική για την Ελλάδα.

Ο κ. Τσίπρας έχει πετύχει το …«ακατόρθωτο», να έχει συναντήσει τον προηγούμενο πρόεδρο Μπάρακ Ομπάμα, το Νοέμβριο του 2016 και να ετοιμάζεται να συνομιλήσει με τον επόμενο. Επίσης, θα συναντήσει χωριστά και τον Αμερικανό αντιπρόεδρο Μαικ Πένς, στις 18 του μήνα, ενώ θα διαμένει με την σύζυγό του Μπέτυ, στον επίσημο ξενώνα του Λευκού Οίκου, το Blair House. Η παραχώρηση του ξενώνα, ενώ «δεν είναι και το πλέον σημαντικό πράγμα στον κόσμο», όπως είπε στο ΠΘ διπλωμάτης, «αποτελεί όμως μία εξαιρετική χειρονομία από τον Πρόεδρο Τραμπ στον Έλληνα πρωθυπουργό». Το 2002 είχε φιλοξενηθεί στο Blair House και ο τότε πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης.

Ένα από τα θέματα αιχμής για την αμερικανική πλευρά, που αφορά τα στρατηγικά συμφέροντα των Ηνωμένων Πολιτειών στην περιοχή, είναι η βάση της Σούδας, η γεωπολιτική αξία της οποίας αυξήθηκε σημαντικά λόγω του εμφυλίου στη Συρία, το Ιράκ και τη Λιβύη, αλλά και λόγω της τζιχαντιστικής τρομοκρατίας, που σαρώνει την περιοχή και για 5 χρόνια παραμένει αήττητη.

Η θέση του Πενταγώνου και του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για τη Σούδα είναι ενδεικτική και των προθέσεων της Αμερικής, που θα εκφραστούν στο ανώτατο επίπεδο, από τον πρόεδρο Τραμπ και τον αντιπρόεδρο Πενς.

Η βάση αυτή, υποστηρίζουν, είναι σήμερα πιο σημαντική από ποτέ, καταγράφοντας τους λόγους που παρατίθενται παραπάνω. Είναι η μόνη στρατιωτική περιοχή, μεταξύ των ναυτικών και στρατιωτικών εγκαταστάσεων στο Νόρφολκ της Βιρτζίνια και του Περσικού Κόλπου. Όπως είπε πρόσφατα ο Αμερικανός πρέσβης στην Αθήνα «έχουμε μια αποβάθρα κατάλληλη για αεροπλανοφόρα δίπλα σε ένα μεγάλο αεροδρόμιο, που παρέχει μοναδικά πλεονεκτήματα όσον αφορά την ικανότητα ανεφοδιασμού και επισκευής».

Λόγω των προβλημάτων που δημιουργεί στους Αμερικανούς ο πρόεδρος της Τουρκίας, Ταγίπ Ερντογάν, ξεκίνησε από το Πεντάγωνο και επεκτάθηκε και σε άλλες κυβερνητικές υπηρεσίες μία συζήτηση για την ανάγκη ανεύρεσης άλλων στρατηγικών σημείων, που θα μπορούσαν, αν όχι να αντικαταστήσουν, αλλά να καλύψουν τα οφέλη της βάσης του Ινσιρλίκ. Η Σούδα είναι αυτή τη στιγμή για τους Αμερικανούς «η καλύτερη λύση» κατά την έκφραση διπλωματικής πηγής, η οποία τόνισε την ανάγκη αναβάθμισής της. Σε μία από τις συζητήσεις τέθηκε και το θέμα βάσης στην Κύπρο, αλλά ειπώθηκε ότι αν και σφόδρα φιλοαμερικανός ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, «δεν θα θελήσει να δυσαρεστήσει τη Ρωσία» και τον Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος τον προσκάλεσε για επίσημη επίσκεψη στη Μόσχα, στο τέλος του μήνα.

Ο Πρόεδρος Τραμπ αναμένεται να ενημερώσει και επίσημα τον κ. Τσίπρα για τις αμερικανικές απαιτήσεις. Το πλέον βασικό σημείο της συζήτησης, εκτός αν στο μεταξύ επιλυθεί, είναι μία νέα συμφωνία, πενταετούς διάρκειας αυτή τη φορά, που θα αντικαταστήσει τη σημερινή CTA (Comprehensive Technical Arrangement), για να μπορεί το Πεντάγωνο να ζητήσει από το Κογκρέσο τα απαιτούμενα κονδύλια. Η Βουλή και η Γερουσία δεν θα συναινέσουν εάν η Αθήνα επιμένει να συνεχιστεί το καθεστώς ως έχει σήμερα (ανανέωση κατ’ έτος).

Οι συζητήσεις έχουν ξεκινήσει από καιρό, αλλά φαίνεται ότι δεν έχουν προχωρήσει ικανοποιητικά, καθώς στην Αθήνα επικρατούν δύο σχολές σκέψης, η μία που βλέπει τα πράγματα από εντελώς στρατιωτική σκοπιά, και η άλλη από διπλωματικής και οικονομικής. Ένα θέμα που τέθηκε είναι το κατά πόσον η Ουάσιγκτον είναι διατεθειμένη να υποστηρίξει θέματα που ενδιαφέρουν την Ελλάδα στο διπλωματικό πεδίο, και επίσης εάν υπάρχει βούληση για στήριξη της χώρας στο ΔΝΤ. Σύμφωνα με διπλωματική πηγή «ένα άλλο ζήτημα αφορά το κόστος για την Αμερική, καθώς δεν πληρώνει όσα πρέπει να πληρώνει».

Η πηγή μας, είπε ότι ο κ. Τσίπρας πρέπει να είναι έτοιμος να επιλύσει το θέμα, διότι «καίει» τους Αμερικανούς και επειδή στο μυαλό του Προέδρου Τραμπ, αυτά τα θέματα δεν είναι σημαντικά μεταξύ συμμάχων, υπονοώντας προφανώς ότι τα εμπόδια που τυχόν τίθενται από την Αθήνα «δεν είναι συμμαχική συμπεριφορά». Το πιθανότερο είναι ότι θα συμφωνηθεί η έναρξη εντατικών συζητήσεων για την επίλυση του θέματος, ενώ οι Αμερικανοί αντιλαμβάνονται ότι επειδή η συμφωνία πρέπει να κυρωθεί από την Ελληνική Βουλή, η κυβέρνηση ίσως βρεθεί σε δυσάρεστη θέση ενόψει των εκλογών.

Πάντως, οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις βρίσκονται στο καλύτερο τους επίπεδο και σ’ αυτό συνέβαλαν αποφασιστικά οι πρέσβεις των ΗΠΑ στην Αθήνα και της Ελλάδας στην Ουάσιγκτον.

Πηγή στην αμερικανική πρωτεύουσα έλεγε χαρακτηριστικά στο ΠΘ ότι οι σχέσεις της Ουάσιγκτον και της Αθήνας «δεν βρέθηκαν ποτέ σε τόσο καλό σημείο», ούτε επί εποχής του Κων. Μητσοτάκη και του Γ. Παπανδρέου. Η πηγή υποστήριξε ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν στάθηκε ποτέ εμπόδιο στις αμερικανικές απαιτήσεις, είτε αυτές είχαν σχέση με θέματα στρατηγικών συμφερόντων ή τρομοκρατίας, δύο ζητήματα ταμπού για τον παλιό ΣΥΡΙΖΑ. Είναι γεγονός, πάντως, ότι και η προηγούμενη κυβέρνηση του Μπάρακ Ομπάμα και η σημερινή, εξυπηρέτησε την Ελλάδα στα θέματα της οικονομίας. Ο κ. Ομπάμα προσωπικά έδρασε αποφασιστικά και σταμάτησε δύο φορές το Grexit. Πρέπει να σημειωθεί ότι ο κ. Τραμπ, στο θέμα της ελληνικής οικονομίας, ενώ δεν άλλαξε την πολιτική Ομπάμα, δεν θα δεχθεί νουθεσίες και αιτήματα για το πως πρέπει να ασκήσει την επιρροή του στην Ε.Ε.

Στη συνάντηση των δύο ηγετών θα τεθούν και τα ζητήματα της ενέργειας, με δεδομένη τη συνεργασία αμερικανικών εταιρειών, όπως η EXXON MOBIL με τα Ελληνικά Πετρέλαια. Για τον Λευκό Οίκο, η ενέργεια είναι τόσο ψηλά στην ατζέντα της, όσο είναι η εξωτερική και αμυντική πολιτική. Συνεργάζεται απόλυτα με την Κυπριακή Δημοκρατία, το Ισραήλ και την Αίγυπτο, και θα υποστηρίξει όλες τις κινήσεις των αμερικανικών εταιρειών στην ανατολική Μεσόγειο.

Ο κ. Τσίπρας αναμένεται να μιλήσει σε ακροατήριο διπλωματών, δημοσιογράφων και οικονομικών παραγόντων στο Ινστιτούτο Brookings, θα συναντήσει Αμερικανούς επιχειρηματίες και οικονομικούς παράγοντες και στελέχη της Ελληνοαμερικανικής Κοινότητας.