Ανοιχτό σε ανατροπές το αποτέλεσμα στη Ν.Δ.

Αν και είναι πολύ νωρίς να εξαχθούν οριστικά συμπεράσματα για το ποιος θα εκλεγεί πρόεδρος στη Ν.Δ., εντούτοις τα ευρήματα της δημοσκόπησης της Alco περιγράφουν, και μάλιστα με αρκετή σαφήνεια, αφενός τα κριτήρια με τα οποία θα ψηφίσουν όσοι από τα μέλη και τους οπαδούς της αξιωματικής αντιπολίτευσης προσέλθουν στις κάλπες στις 22 Νοεμβρίου, αφετέρου τις προτιμήσεις τους όσον αφορά στους τέσσερις υποψηφίους.

Οπωσδήποτε στις 27 ημέρες που απομένουν μέχρι την πρώτη ψηφοφορία μπορεί να υπάρξουν ανατροπές, αλλά με βάση τα ευρήματα και τις εκτιμήσεις των επιτελείων των διεκδικητών της ηγεσίας θα πρέπει μάλλον να θεωρήσουμε δεδομένο ότι η εκλογή θα κριθεί τη δεύτερη Κυριακή 29 Νοεμβρίου. Επίσης, είναι δύσκολο στον δεύτερο γύρο να μην είναι ένας εκ των Βαγγέλη Μεϊμαράκη, Απόστολου Τζιτζικώστα, καθώς οι Κυριάκος Μητσοτάκης και Αδωνις Γεωργιάδης φαίνεται, τουλάχιστον προσώρας, να υπολείπονται των δύο πρώτων. Το ποιος πάντως θα επικρατήσει εξαρτάται από το εύρος του εκλογικού σώματος.

Οσο πιο στενό είναι και επομένως σκληρά κομματικό, το προβάδισμα ανήκει στον Μεϊμαράκη. Αντίθετα, όσο περισσότεροι είναι οι εκλογείς το πλεονέκτημα περιέρχεται στον Τζιτζικώστα. Η απάντηση στο δίλημμα «νέος και άφθαρτος ή έμπειρος» είναι πάντως το κριτήριο που θα κρίνει καθοριστικά την εκλογή. Σε περίπτωση που οι εκλογείς θέλουν ένα νέο και άφθαρτο πρόσωπο, οι πιθανότητες είναι συντριπτικά υπέρ του Τζιτζικώστα. Αν τελικά προτιμήσουν ένα έμπειρο στέλεχος, τότε η πλάστιγγα γέρνει αποφασιστικά υπέρ του Μεϊμαράκη. Μέχρι στιγμής και με βάση τα ευρήματα πάντως η εκλογή νέου προέδρου στη Ν.Δ. δεν φαίνεται να συγκινεί ιδιαίτερα το σύνολο της κοινωνίας, καθώς το 46% (σχήμα 5) δηλώνει καθόλου και το 15% λίγο ενδιαφέρον. Από τους ψηφοφόρους της Ν.Δ. 16% δείχνει λίγο ενδιαφέρον (σχήμα 4), καθόλου το 10%, πολύ το 33% και αρκετά το 41%. Από αυτούς μόνο το 46% δηλώνει ότι θα πάει σίγουρα να ψηφίσει (σχήμα 3), «μάλλον ναι» το 24%, ενώ το 25% είναι το ποσοστό όσων δηλώνουν ότι δεν θα πάνε να ψηφίσουν («σίγουρα όχι» 17% και «μάλλον όχι» 8%).

Οι εξηγήσεις που μπορούν να δοθούν για το σχετικά περιορισμένο ενδιαφέρον είναι τρεις: πρώτον, είχαμε προσφάτως βουλευτικές εκλογές στις οποίες η Ν.Δ. ηττήθηκε για δεύτερη φορά σε διάστημα επτά μηνών με 7,5 μονάδες διαφορά από τον ΣΥΡΙΖΑ. Δεύτερον, η πολιτική επικαιρότητα κυριαρχείται από την ψήφιση των προαπαιτούμενων και των εφαρμοστικών νόμων, ενώ η κοινωνικοοικονομική πραγματικότητα συντίθεται από την υπερφορολόγηση, τις προωθούμενες επώδυνες αλλαγές σε Ασφαλιστικό και Συνταξιοδοτικό, την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών κ.λπ. Τρίτον, από το γεγονός ότι μέχρι σήμερα οι τέσσερις δελφίνοι περιορίζονται στο να στρατολογεί ο καθένας ξεχωριστά τις «ταξιαρχίες» του και δεν έχουν προχωρήσει σε έναν ανοιχτό πόλεμο θέσεων με πανελλαδικό ακροατήριο μέσα από δημόσιες αντιπαραθέσεις και τηλεοπτικές μονομαχίες.

Οι στενοί κομματικοί

Εάν το ενδιαφέρον των εκλογέων και τις επόμενες τέσσερις εβδομάδες παραμείνει μικρό και περιοριστεί στο στενό κομματικό σώμα, τότε οι πιθανότητες να κόψει πρώτος το νήμα ο Μεϊμαράκης είναι μεγάλες. Οι απαντήσεις για τη δήλωση προτίμησης είναι ενδεικτικές. Απ’ όσους δήλωσαν ότι θα πάρουν μέρος στην εκλογική διαδικασία και στις βουλευτικές εκλογές ψηφίζοντας Ν.Δ. (σχήμα 2), ο Μεϊμαράκης λαμβάνει το 47%, ο Τζιτζικώστας το 24,4%, ο Μητσοτάκης το 18,1% και ο Γεωργιάδης το 7,5%. Η προτίμηση αλλάζει άρδην μεταξύ όσων δηλώνουν ότι θα πάρουν μεν μέρος στην εκλογική διαδικασία, αλλά στις εκλογές δεν ψήφισαν Ν.Δ., αλλά άλλο κόμμα. Σ’ αυτούς ο Τζιτζικώστας λαμβάνει 49,2% και ο Μεϊμαράκης 26,2%, ο Μητσοτάκης 9,2% και ο Γεωργιάδης 7,7%. Να σημειώσουμε εδώ πως, σύμφωνα με τα ευρήματα της δημοσκόπησης, οι περισσότεροι από αυτούς που δηλώνουν ότι ψηφίζουν άλλο κόμμα είναι πρώην ψηφοφόροι της Ν.Δ. οι οποίοι στις τελευταίες εκλογές είτε προτίμησαν την αποχή είτε ψήφισαν κάτι άλλο.



Οπως φαίνεται και στην κάρτα για τα επιθυμητά χαρακτηριστικά του νέου προέδρου της Ν.Δ., στην πλειοψηφία τους προτιμούν τον Τζιτζικώστα ως «νέο και άφθαρτο» έναντι του «έμπειρου» Μεϊμαράκη. Στην κομματική βάση της Ν.Δ. το κριτήριο προτίμησης για νέο πρόεδρο είναι 45% να είναι έμπειρος (σχήμα 9), 40% να είναι νέος και άφθαρτος, ενώ στο «άλλο κόμμα» το 35% προτιμά να είναι «νέος και άφθαρτος» και το 33% «έμπειρος». Στα χαρακτηριστικά των υποψηφίων (σχήματα 6, 7) αυτό μεταφράζεται ως εξής: ο Τζιτζικώστας από το 46% των ψηφοφόρων της Ν.Δ. και από το 39% του συνόλου χαρακτηρίζεται «νέος και άφθαρτος», με τον Μεϊμαράκη να συγκεντρώνει, ως είναι φυσικό λόγω της πολύχρονης παρουσίας του στα δημόσια πράγματα, ποσοστά 5% και 2% αντίστοιχα.

Εάν επιβεβαιωθούν τα προγνωστικά και οι Μεϊμαράκης - Τζιτζικώστας είναι αυτοί που θα περάσουν στον δεύτερο γύρο, θα έχει ενδιαφέρον να δούμε τι θα ψηφίσουν όσοι στον πρώτο γύρο προτιμήσουν Μητσοτάκη και Γεωργιάδη

Στην κατηγορία «έμπειρος», ο Μεϊμαράκης στους ψηφοφόρους της Ν.Δ. λαμβάνει 65% και στο σύνολο 48%, ενώ ο Τζιτζικώστας υστερεί καταφανώς, όπως επίσης είναι φυσικό λόγω της μικρής συμμετοχής του στις δημόσιες υποθέσεις και την εμπειρία του, λαμβάνοντας ποσοστό 7% και στις δύο κατηγορίες ψηφοφόρων. Αξιοπρόσεκτα είναι τα ποσοστά του Μητσοτάκη. Στον χαρακτηρισμό «νέος και άφθαρτος» λαμβάνει 20% στους ψηφοφόρους της Ν.Δ. και 12% στο σύνολο, ενώ «έμπειρο» τον χαρακτηρίζει το 13% των Νεοδημοκρατών και το 9% του συνόλου. Ο Γεωργιάδης και στις δύο κατηγορίες ψηφοφόρων στον χαρακτηρισμό «έμπειρος» λαμβάνει 6% και 4% και στο «νέος και άφθαρτος» 6% και 4% αντίστοιχα.

Η δημοφιλία των υποψηφίων

Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η κάρτα με τη δημοφιλία των υποψηφίων. Ο Μεϊμαράκης είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στους Νεοδημοκράτες ψηφοφόρους (σχήμα 10), αλλά εξίσου και στο σύνολο (σχήμα 11), λαμβάνοντας 82% και 48% αντίστοιχα. Ο Τζιτζικώστας έρχεται τρίτος σε δημοφιλία στη Ν.Δ με 60% και δεύτερος στο σύνολο με 46%. Ο Μητσοτάκης είναι δεύτερος στους «γαλάζιους» ψηφοφόρους με 62% και τρίτος στο σύνολο με 36%, ενώ ο Γεωργιάδης υστερεί σε δημοφιλία αφού λαμβάνει 50% στους Νεοδημοκράτες και 26% στο σύνολο. Η δημοφιλία του Μεϊμαράκη αντανακλάται και στις προτιμήσεις όσων δηλώνουν ότι θα πάρουν μέρος στην εκλογική διαδικασία (σχήμα 1) καθώς προηγείται με 41,7%. Ο Τζιτζικώστας έρχεται δεύτερος με 30,7%, ο Μητσοτάκης τρίτος με 16% και ο Γεωργιάδης τέταρτος με 7,4%.

Στο σημείο αυτό να διευκρινίσουμε ότι η προτίμηση δεν ταυτίζεται οπωσδήποτε και με την πρόθεση ψήφου. Εξάλλου ο χρόνος που απομένει μέχρι στις 22 Νοεμβρίου είναι πολύς και ενδέχεται οι προτιμήσεις, διαγενομένου του χρόνου και των όσων θα επισυμβούν, να αλλάξουν. Αλλωστε μην ξεχνάμε ότι πριν από έξι χρόνια, στις αρχές Νοεμβρίου του 2009, η Ντόρα Μπακογιάννη ήταν μακράν πρώτη στις προτιμήσεις για να διαδεχτεί τον Κώστα Καραμανλή. Τελικά στις 29 Νοεμβρίου πρόεδρος της Ν.Δ. εξελέγη ο Αντώνης Σαμαράς, ο οποίος στις πρώτες δημοσκοπήσεις ήταν τρίτος, πίσω και από τον Δημήτρη Αβραμόπουλο.

Το ζευγάρι του τελικού

Εάν πάντως τα προγνωστικά επιβεβαιωθούν και οι Μεϊμαράκης - Τζιτζικώστας είναι αυτοί που θα περάσουν στον δεύτερο γύρο, θα έχει ενδιαφέρον να δούμε τι θα ψηφίσουν όσοι στον πρώτο γύρο προτιμήσουν Μητσοτάκη και Γεωργιάδη. Η σημερινή δημοσκόπηση της Alco δεν ερευνά -φυσικό και επόμενο άλλωστε αφού είναι πολύ πρόωρο να ειπωθεί με απόλυτη βεβαιότητα ποιo θα είναι το δίδυμο του τελικού- αυτή την περίπτωση. Ομως ακόμη κι όταν αργότερα ζητηθεί να δοθεί απάντηση σε αυτό το ερώτημα, δεν είναι σίγουρο ότι το συμπέρασμα που θα εξαχθεί θα είναι και το σωστό, αφού πιθανολογείται, και μάλιστα βάσιμα, ότι οι εκλογείς δεν θα ακολουθήσουν τη γραμμή που θα τους δοθεί και θα διαλέξουν με βάση άλλα κριτήρια και σε μεγάλο βαθμό ανάλογα με το ποιος εκτιμούν ότι θα είναι ο τελικός νικητής και φυσικά αρκετοί μπορεί να μην προσέλθουν να ψηφίσουν.

Πάντως, ακόμη κι αν θεωρήσουμε ότι ο Μητσοτάκης βρίσκεται πιο κοντά στο Κέντρο και ο Γεωργιάδης πιο δεξιά, πάλι δεν θα μπορέσουμε να βγάλουμε ασφαλή συμπεράσματα καθώς οι δύο βασικοί μονομάχοι (Μεϊμαράκης και Τζιτζικώστας) τοποθετούνται στον χώρο της Κεντροδεξιάς, η οποία, όπως φαίνεται και στη σχετική ερώτηση για την επιθυμητή πολιτική κατεύθυνση της Ν.Δ. (σχήμα 8), υπερτερεί στις προτιμήσεις των εκλογέων, με τους ψηφοφόρους της Ν.Δ. να δίνουν 53% και το σύνολο 33%.



Το ενδιαφέρον πάντως είναι -κι αυτό θα πρέπει να το λάβουν υπόψη τους οι υποψήφιοι στις καμπάνιες που κάνουν- ότι ενώ στον χώρο της Ν.Δ. οι ψηφοφόροι που επιθυμούν τη στροφή προς το Κέντρο (σχήμα 8) είναι σχεδόν ίσοι με αυτούς που θέλουν το κόμμα να κινηθεί πιο δεξιά (19% έναντι 17%), στο σύνολο των ψηφοφόρων αυτοί που θέλουν μια πιο κεντρώα Ν.Δ. είναι υπερδιπλάσιοι όσων την επιθυμούν πιο δεξιά (27% έναντι 12%). Το άθροισμα Δεξιά-Κεντροδεξιά στη μεν Ν.Δ. είναι 70% έναντι 72% του Κέντρο - Κεντροδεξιά, ενώ στο σύνολο των ψηφοφόρων το Δεξιά - Κεντροδεξιά υπολείπεται καταφανώς του Κέντρο - Κεντροδεξιά (45% έναντι 60%).

Τέλος, ένα από τα ενδιαφέροντα αλλά και αξιοπερίεργα της δημοσκόπησης είναι ότι οι ψηφοφόροι τόσο της Ν.Δ. όσο και το σύνολο απάντησαν ότι το χαρακτηριστικό «να μπορεί να κερδίσει τις εκλογές» ο νέος αρχηγός δεν το θεωρούν καθόλου σημαντικό, αφού έρχεται τελευταίο στις προτιμήσεις με ποσοστά 6% και 3% αντίστοιχα. Το ίδιο χαμηλά στις προτιμήσεις είναι και το χαρακτηριστικό «να πείθει τους πολίτες» (16% και 14%).  Ενδεχομένως αυτό σημαίνει ότι οι ψηφοφόροι επειδή οι εκλογές έγιναν πρόσφατα έχουν συμφιλιωθεί με την ιδέα πως είτε οι επόμενες εκλογές θα γίνουν στο τέλος της τετραετίας είτε δεν πιστεύουν ότι, με τα σημερινά δεδομένα, κάποιος εκ των τεσσάρων υποψηφίων είναι ικανός να κερδίσει, σε προβλεπτό χρόνο, τον Αλέξη Τσίπρα.

Η δεύτερη πιθανή εξήγηση είναι ότι θεωρούν πως η Ν.Δ. πρέπει αφενός να ανανεωθεί και γι’ αυτό επιλέγουν σε ποσοστό 40% και 35% (σχήμα 9) το χαρακτηριστικό του νέου προέδρου να είναι «νέος και άφθαρτος» και αφετέρου, επειδή ίσως αξιολογούν ότι η Ν.Δ. έχει να παίξει σημαντικό ρόλο στην επίλυση της κρίσης, είτε ως αξιωματική αντιπολίτευση είτε ακόμη και ως μελλοντικός κυβερνητικός εταίρος, προτιμούν σε ποσοστά 45% και 33% έναν έμπειρο αρχηγό στο τιμόνι της.