Δεύτερο πακέτο μέτρων: Ρυθμίσεις για καταθέσεις και κατασχέσεις

Η βασική αλλαγή που φέρνει το νομοσχέδιο όσον αφορά τους πλειστηριασμούς προβλέπει ότι πλέον θα γίνονται όχι με βάση τις αντικειμενικές αξίες των ακινήτων - όπως συνέβαινε μέχρι σήμερα - αλλά με βάση τις εμπορικές αξίες.

Όπως αναφέρεται στην εισηγητική έκθεση «ως τιμή πρώτης προσφοράς για τον πλειστηριασμό ακινήτου ορίζεται η εμπορική του αξία, όπως αυτή προσδιορίζεται κατά το χρόνο της κατάσχεσης. Σήμερα, ορίζεται η αξία που προκύπτει από τον προσδιορισμό της αξίας του ακινήτου με αντικειμενικά κριτήρια σύμφωνα με τον ν. 1249/1982».

Παράλληλα: 

- Αυξάνονται οι χρηματικές ποινές που επιβάλλονται από το αρμόδιο δικαστήριο κατ' εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 204, 205, 232 και 607 του Κώδικα, οι οποίες αποτελούν εφεξής δημόσιο έσοδο. (Σήμερα, τα εν λόγω ποσά αποτελούν έσοδο του Ενιαίου Ταμείου Ανεξάρτητα Απασχολουμένων - Τομέα Ασφάλισης Νομικών/φορέας της Γενικής Κυβέρνησης).
 
- Επανακαθορίζεται η σειρά κατάταξης των δανειστών στον πίνακα των γενικών προνομίων (άρθρο 975) και ορίζεται ότι κατατάσσονται στην τρίτη σειρά, οι απαιτήσεις του Δημοσίου από φόρο προστιθέμενης αξίας και τους λοιπούς παρακρατούμενους και επιρριπτόμενους φόρους με τις προσαυξήσεις κάθε φύσης, τους τόκους και τα πρόστιμα εκπρόθεσμης καταβολής που επιβαρύνουν τις απαιτήσεις αυτές. [Σήμερα, σύμφωνα με το άρθρο 61 του
ΚΕΔΕ, για τις ληξιπρόθεσμες οφειλές από φόρο προστιθέμενης αξίας, με τις κάθε φύσεις προσαυξήσεις, το Δημόσιο κατατάσσεται στην δεύτερη σειρά του άρθρου 975 του Κ.Πολ.Δ. και πριν την ικανοποίηση των απαιτήσεων του άρθρου 976 (ειδικά προνόμια)].
 
- Καταργείται η πρόβλεψη ότι η διαίρεση του πλειστηριάσματος σε ποσοστά, σύμφωνα με το άρθρο 977 (συρροή γενικών και ειδικών προνομίων), διενεργείται μετά την ικανοποίηση των απαιτήσεων της τρίτης τάξης του άρθρου 975, στις οποίες περιλαμβάνονται και οι απαιτήσεις των φορέων κοινωνικής ασφάλισης αρμοδιότητας της γενικής γραμματείας κοινωνικών
ασφαλίσεων.
 
- Στη διαίρεση του πλειστηριάσματος κατάργηση το νέο άρθρο 977, ποσοστό 10% διατίθεται για την ικανοποίηση μη προνομιούχων απαιτήσεων, μειώνοντας αντίστοιχα τα ποσοστά των μεν ειδικών προνομίων σε 65% (από 66,6%) και των γενικών προνομίων σε 25% (από 33,33%). Στην περίπτωση που δεν υπάρχουν μη προνομιούχες απαιτήσεις, η διαίρεση του πλειστηριασματος μεταξύ γενικών και ειδικών προνομίων εξακολουθεί να έχει ως σήμερα (1/3 και 2/3 αντίστοιχα). Επίσης, καθορίζεται ο τρόπος ικανοποίησης σε περίπτωση συρροής δύο εκ των τριών κατηγοριών απαιτήσεων.

Η κοινοτική οδηγία Bank Recovery and Resolution Directive, γνωστή ως BRRD, έχει ήδη τεθεί σε ισχύ σε όλα τα κράτη μέλη από την 1η Ιανουαρίου 2015 και προβλέπει τη στήριξη και εξυγίανση των τραπεζών μέσω της διαδικασίας εκκαθάρισης (resolution).

Με την ψήφιση της εν λόγω οδηγίας ουσιαστικά ανοίγει ο δρόμος για την εφαρμογή του bail in και του bail out. Στην πρώτη περίπτωση προβλέπεται η στήριξη της τράπεζας μέσω της συμμετοχής των μετόχων, των ομολογιούχων και των καταθετών, ενώ απαλλάσσονται οι φορολογούμενοι.

Βάσει της κοινοτικής οδηγίας, όλες οι καταθέσεις έως 100.000 ευρώ είναι πλήρως εγγυημένες και προστατευμένες και δεν μπορούν να υποστούν κούρεμα (haircut). Επί της ουσίας, εάν υπάρξει κίνδυνος θα αφορά καταθέσεις άνω των 100.000 ευρώ. Σε ενδεχόμενη στήριξη τράπεζας, το βάρος σηκώνουν πρώτα οι μέτοχοι, στη συνέχεια οι ομολογιούχοι και, αν χρειαστεί, και οι καταθέτες που θα έχουν στο λογαριασμό τους ποσό πάνω από 100.000 ευρώ.

Πώς θα γίνεται η διαδικασία ανακεφαλαιοποίησης

Όπως γράφει η Ημερησία, αφού πρώτα υπολογιστούν οι ανάγκες κάθε τράπεζας, πραγματοποιηθούν stress test και υπολογιστούν τα κεφάλαια, η ανακεφαλαιοποίηση έχει τα παρακάτω στάδια:

– Αν μια τράπεζα χρειαστεί διάσωση οι αρχές αρχικά θα πρέπει να απευθυνθούν στους μετόχους των τραπεζών. Βασικός μέτοχος των ελληνικών τραπεζών είναι το ελληνικό Δημόσιο. Εδώ σημαντικό ρόλο θα παίξουν τα χρήματα που θα δοθούν από το νέο πακέτο μέσω του ESM. Μέχρι στιγμής δεν έχει διευκρινιστεί ποιο θα είναι αυτό το ποσό και πρέπει να γίνουν τα stress tests ώστε να φανεί αν θα χρειαστούν από 10 έως 25 δις. ευρώ. Αν τα κεφάλαια αυτά επαρκούν τότε η διαδικασία ανακεφαλαιοποίησης σταματά με τα χρήματα του ESM.

– Αν δεν επαρκούν, τότε σειρά παίρνουν οι ομολογιούχοι.

– Αν λοιπόν δεν συμπληρωθούν τα αναγκαία κεφάλαια από μετόχους και ομολογιούχους τότε το τρίτο στάδιο προβλέπει συμμετοχή των καταθετών στην ανακεφαλαιοποίηση του τραπεζικού ιδρύματος. Η οδηγία BRRD προβλέπει πως οι καταθέσεις των φυσικών προσώπων και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων που υπερβαίνουν τις 100. 000 ευρώ θα μπορούν να τύχουν προνομιακής μεταχείρισης, υπό την έννοια ότι δεν θα κουρευτούν πριν υποστούν τη ζημία, άλλοι μη εξασφαλισμένοι πιστωτές. Εφόσον οι μέτοχοι και ομολογιούχοι «κουρευτούν» τότε θα εξετασθεί και η απομείωση των καταθέσεων άνω των 100.000. Οι λογαριασμοί που έχουν καταθέσεις άνω των 100.000 ευρώ ανήκουν σε ποσοστό 95% σε εταιρείες και όχι φυσικά πρόσωπα και αν υποστούν «κούρεμα» θα πρόκειται για ισχυρό πλήγμα όσον αφορά το επιχειρείν στην Ελλάδα.

– Με βάση επίσης την Κοινοτική Οδηγία προστατεύονται οι καταθέσεις έως 100.000 ευρώ.