Υπουργείο Εθνικής Άμυνας: Επιχείρηση Silicon Valley με ελληνικές startups στο Πεντάγωνο
Ιδρύεται Ελληνικό Κέντρο Αμυντικής Καινοτομίας - Το ταξίδι του Νίκου Δένδια στη Φινλανδία - Ο ρόλος των ελληνικών startups και το στοίχημα της διασύνδεσης με τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Στρατιωτικά Ιδρύματα
Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη
Βαθιές τομές στη λειτουργία όχι μόνο των Ενόπλων Δυνάμεων, αλλά και της αμυντικής βιομηχανίας εν γένει επιδιώκει να επιφέρει στη θητεία του στο Πεντάγωνο ο υπουργός Αμυνας Νίκος Δένδιας. Κι αυτό γιατί, παράλληλα με το φρενάρισμα στην άκρατη σπερμολογία για νέα εξοπλιστικά, ο υπουργός Εθνικής Αμυνας δρομολογεί μια σειρά παρεμβάσεων προκειμένου οι Ενοπλες Δυνάμεις να πορεύονται τα επόμενα χρόνια χέρι-χέρι με μια ισχυρή αμυντική βιομηχανία, η οποία θα έχει περάσει στη νέα εποχή και θα είναι σε άμεση διασύνδεση με το οικοσύστημα των τεχνολογιών αιχμής που παγκοσμίως αξιοποιούνται.
Κάπως έτσι, εκτός από τις πρόσφατες αλλαγές, με την πλήρη αναδόμηση τόσο της ανθρωπογεωγραφίας όσο και του τρόπου λειτουργίας της Ελληνικής Αεροπορικής Βιομηχανίας με την τοποθέτηση σε θέση επικεφαλής του άλλοτε συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας του πρωθυπουργού Αλέξανδρου Διακόπουλου, ο κ. Δένδιας έρχεται να αλλάξει τον τρόπο προσέγγισης στην αμυντική βιομηχανία, με τη δημιουργία ενός νέου θεσμικού πλαισίου για την αξιοποίηση των τεχνολογιών αιχμής στις Ενοπλες Δυνάμεις.
Πρόκειται γι’ αυτό που ο υπουργός Αμυνας αποκαλεί «οικοσύστημα καινοτομίας» και περιγράφεται λεπτομερώς στο νομοσχέδιο με τίτλο «Ερευνα, ανάπτυξη και καινοτομία στις Ενοπλες Δυνάμεις, εκσυγχρονισμός θεσμικού πλαισίου των Ανωτάτων Στρατιωτικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, σύσταση Κοινού Σώματος Πληροφορικής στις Ενοπλες Δυνάμεις και λοιπές διατάξεις», που παίρνει τον δρόμο για το Υπουργικό Συμβούλιο το οποίο θα συνεδριάσει την Πέμπτη στο Μέγαρο Μαξίμου.
Τα ελληνικά drones «Αρχύτας» και «Γρύπας» βρίσκονται σε πειραματικό στάδιο
Κλείσιμο
Και κάπως έτσι στόχος είναι οι ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις τα επόμενα χρόνια, αν δεν συναντηθούν με τη Silicon Valley, τουλάχιστον να πάρουν λίγη... από την αύρα της. Οχημα για την περαιτέρω ανάπτυξη αυτού του οικοσυστήματος καινοτομίας θα είναι ένα νέο νομικό πρόσωπο που αναμένεται να συσταθεί με το παρόν νομοσχέδιο, το Ελληνικό Κέντρο Αμυντικής Καινοτομίας. Το ΕΛΚΑΚ, όπως θα είναι το ακρωνύμιό του, θα είναι μια ανώνυμη εταιρεία, θα διοικείται κατά τα πρότυπα της ιδιωτικής οικονομίας, θα εποπτεύεται από τον υπουργό Αμυνας, ενώ στο διοικητικό του συμβούλιο θα μετέχουν μονίμως ο γενικός διευθυντής της Διεύθυνσης Αμυντικών Εξοπλισμών και ο υπαρχηγός του ΓΕΕΘΑ. Θα διοικείται από διευθ. σύμβουλο.
Η αποστολή του ΕΛΚΑΚ, σύμφωνα με πληροφορίες, θα είναι πολυποίκιλη: από την κινητοποίηση όλων των διαθέσιμων πόρων για έρευνα και ανάπτυξη τεχνολογιών που είναι χρήσιμες στις Ενοπλες Δυνάμεις, την αξιοποίηση διακρατικών σχέσεων, καθώς η χώρα μας έχει συνάψει και συμφωνίες αμυντικής συνεργασίας με αρκετές χώρες (Γαλλία, ΗΠΑ, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα κ.ο.κ.), αλλά και τη διασύνδεση όλων των μερών των Ενόπλων Δυνάμεων με το ελληνικό οικοσύστημα καινοτομίας.
Με απλά λόγια, για να μπορέσουν οι Ενοπλες Δυνάμεις να περάσουν στη νέα εποχή και να είναι σε θέση να παράγουν με ίδιες δυνάμεις σύγχρονα οπλικά συστήματα, όπως drones, θα πρέπει να διαμορφωθεί ένα νέο περιβάλλον σε ένα μάλλον πεπαλαιωμένο σύστημα που έχει διαμορφωθεί. Βεβαίως, ψηφίδες καινοτομίας υφίστανται και τώρα, π.χ., τα κέντρα ερευνών, αλλά και τα Ανώτατα Στρατιωτικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, πλην όμως αυτό που εύκολα διαπιστώνει όποιος εμπλέκεται στην υπόθεση είναι ότι δεν διαλειτουργούν. Ο νέος φορέας, λοιπόν, φιλοδοξεί να παίξει ρόλο συγκολλητικής ουσίας.
Εντυπωσιασμένος ο Νίκος Δένδιας από το στρατιωτικό μοντέλο της Φινλανδίας
Ο υπουργός Εθνικής Άμυνας, Νίκος Δένδιας, την Τρίτη βρέθηκε στη Φινλανδία όπου, εκτός των επαφών που είχε με τον Φιλανδό ομόλογό του, είχε την ευκαιρία να παρακολουθήσει από κοντά εκπαίδευση εφέδρων σε στρατιωτική μονάδα με τον ίδιο να δηλώνει εντυπωσιασμένος από το γεγονός ότι «σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, νέοι άνθρωποι μετατρέπονται σε στρατιώτες, οι οποίοι μπορούν να πολεμήσουν και να υπερασπίσουν τον εαυτό τους», όπως επίσης και από το γεγονός ότι «γίνεται μεγάλη, εκτεταμένη χρήση πυρομαχικών και υπάρχει εκτεταμένο διάστημα εκπαίδευσης στα δάση και σε συνθήκες πραγματικής μάχης».
Παρακολούθησα την εκπαίδευση στρατεύσιμων σε μονάδα της Φινλανδίας και διαπίστωσα στην πράξη πώς σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα νέοι άνθρωποι μπορούν να μετατρέπονται σε στρατιώτες και να υπερασπίσουν τον εαυτό τους, με εκπαίδευση στα δάση και σε συνθήκες πραγματικής μάχης.… pic.twitter.com/ffaZHoARMP
Ο υπουργός Εθνικής Άμυνας προανήγγειλε, μάλιστα, την επίσκεψη Ελλήνων αξιωματικών στη Φινλανδία «οι οποίοι θα εμβαθύνουν ακόμα περισσότερο, αλλά αυτό το οποίο καθίσταται προφανές, είναι ότι μπορεί ένας στρατός πολιτών να ανταποκριθεί στις ανάγκες του 21ου αιώνα» με τον Νίκο Δένδια να επισκέπεται και το ευρωπαϊκό κέντρο αριστείας για την αντιμετώπιση των υβριδικών απειλών.
One stop shop
Κατόπιν της συγκρότησής του το ΕΛΚΑΚ αναλαμβάνει δράση και θα είναι ο βασικός διαμορφωτής ενός εγχώριου οικοσυστήματος ανάπτυξης καινοτόμων τεχνολογιών και προϊόντων ή εφαρμογών που θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν στον τομέα της άμυνας.
Πρακτικά, το ΕΛΚΑΚ θα διευθύνει ένα οικοσύστημα ανάλογο με αυτό των startups που γνωρίζουν άνθηση στο ελληνικό επιχειρηματικό περιβάλλον, απλώς με πιο στοχοπροσηλωμένη προσέγγιση. Ενα βασικό στοίχημα θα είναι και η διασύνδεση ήδη υφιστάμενων επιχειρήσεων στην ιδιωτική οικονομία με την αμυντική βιομηχανία. Πρακτικά, μια startup εταιρεία που αναπτύσσει μια τεχνολογία ή ένα εργαλείο που είναι χρήσιμο για τους σκοπούς της αμυντικής βιομηχανίας θα μπορεί να χρηματοδοτείται και να στηρίζεται στη βάση της «παραγωγής διττής χρήσης»: με άλλα λόγια, μια τεχνολογία που αναπτύσσεται για μη στρατιωτικούς σκοπούς θα μπορεί να τροποποιείται για να χρησιμοποιηθεί στην αμυντική βιομηχανία, ενώ η ιδιωτική εταιρεία διατηρεί σε δεύτερο χρόνο δικαίωμα εμπορικής εκμετάλλευσης της εν λόγω τεχνολογίας.
Παράλληλα, στο ελληνικό startup οικοσύστημα εντοπίζονται νεοφυείς επιχειρήσεις που ήδη δραστηριοποιούνται στον χώρο της άμυνας, συνεπώς η ύπαρξη του εν λόγω φορέα θα λειτουργήσει ως συνδετικός κρίκος για τη διασύνδεσή τους με τις Ενοπλες Δυνάμεις και τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Στρατιωτικά Ιδρύματα. Οπως αναφέρει πηγή με άμεση γνώση της φιλοσοφίας του νομοσχεδίου, το ΕΛΚΑΚ θα λειτουργεί ως one stop shop, στο οποίο τα επιτελεία θα στέλνουν ζητήματα που πρέπει να λυθούν με έρευνα και ανάπτυξη. Το ΕΛΚΑΚ θα βγαίνει στην αγορά, επιλέγοντας ποιες εταιρείες μπορούν να λύσουν το πρόβλημα κι αυτές θα μπορούν να αντλούν χρηματοδότηση από ταμεία που διαχειρίζεται το Κέντρο.
Επίσης, με τη νέα πραγματικότητα οι Ενοπλες Δυνάμεις θα έχουν πλέον 5 βασικά ερευνητικά κέντρα (το Ερευνητικό Κέντρο, τα 3 στις στρατιωτικές σχολές και το ερευνητικό κέντρο της ΕΑΒ), τα οποία θα συμμετέχουν στις εκδηλώσεις ενδιαφέροντος του ΕΛΚΑΚ και θα ανταγωνίζονται άλλα ερευνητικά κέντρα.
Ο Νίκος Δένδιας πολλάκις έχει αναφερθεί στις δημόσιες τοποθετήσεις του στην ανάγκη η αμυντική βιομηχανία της χώρας να περάσει στην επόμενη πίστα, ιδίως από τη στιγμή που η Τουρκία έχει προχωρήσει εδώ και χρόνια στην ανάπτυξη του μη επανδρωμένου Bayraktar, με όχημα το οποίο συνάπτει συμφωνίες αμυντικής συνεργασίας με πολλές χώρες.
Νίκος Δένδιας - Το νομοσχέδιο έρχεται την Πέμπτη στο Υπουργικό Συμβούλιο
Το ΕΛΚΑΚ, συνεπώς, με όχημα τη διασύνδεσή του με τις εταιρείες του οικοσυστήματος καινοτομίας φιλοδοξεί να μπει δυναμικά και στο πεδίο των μη επανδρωμένων συστημάτων.
Μη επανδρωμένα
Πιο συγκεκριμένα, μέρος της αποστολής του είναι και η ίδρυση θυγατρικών εταιρειών με αντικείμενο την παραγωγή καινοτόμων τεχνολογικών προϊόντων, ειδικά στον τομέα των μη επανδρωμένων συστημάτων, με σκοπό τον σχεδιασμό και την ανάπτυξη νέων τεχνολογικών προϊόντων και υπηρεσιών, τη μεταφορά τεχνολογίας και τεχνογνωσίας, την εκπόνηση σχεδίων και την κατασκευή πειραματικών πρωτοτύπων, για την εξυπηρέτηση των αναγκών των Ενόπλων Δυνάμεων, των Σωμάτων Ασφαλείας και της Πολιτικής Προστασίας. Με άλλα λόγια, σε λίγα χρόνια στόχος είναι η Ελλάδα να μη χρειάζεται να κοιτάζει προς τις αγορές του εξωτερικού, αν θέλει να προμηθευτεί μη επανδρωμένα συστήματα, αλλά να είναι σε θέση να τα παράγει μόνη της.
Για να πετύχει τους σκοπούς του και να λειτουργήσει με ιδιωτικο-οικονομικά κριτήρια, το νέο Κέντρο Καινοτομίας στις Ενοπλες Δυνάμεις θα έχει μια σημαντική χρηματοδοτική «προίκα». Με βάση το καταστατικό του, θα ιδρυθούν το Ταμείο Καινοτομίας Εθνικής Αμυνας, με σκοπό τη χρηματοδότηση και την υλοποίηση προγραμμάτων έρευνας και ανάπτυξης, αλλά και το Ταμείο Ανάπτυξης Εθνικής Αμυνας, το οποίο θα χρηματοδοτείται από κεφάλαια τρίτων, με σκοπό τη χρηματοδότηση και την υλοποίηση αντίστοιχων προγραμμάτων επενδυτικού ενδιαφέροντος, ιδίως φορέων εκτός του υπουργείου Εθνικής Αμυνας. Σε κάθε ταμείο συστήνεται και λειτουργεί επενδυτική επιτροπή με έργο τον καθορισμό της στρατηγικής επενδύσεων του ταμείου και την έγκριση των χρηματοδοτήσεων που εισηγείται η αρμόδια υπηρεσία του ΕΛΚΑΚ. Στην ως άνω επιτροπή συμμετέχει ένας αξιωματικός της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικού Σχεδιασμού και Υποστήριξης του ΥΠΕΘΑ, ο οποίος ορίζεται με απόφαση του υπουργού. Το ενδιαφέρον, δε, στην εταιρική δομή του νέου Κέντρου είναι ότι κατά 67% θα ανήκει στο Ελληνικό Δημόσιο και κατά 33% στο γνωστό πλέον Υπερταμείο.
Στο εν λόγω νομοσχέδιο, όμως, και σε συνάρτηση με τη διαμόρφωση του προαναφερθέντος πλαισίου καινοτομίας, έρχονται και σημαντικές τομές στις στρατιωτικές σχολές. Μια βασική αλλαγή θα είναι η δυνατότητα των Ανωτάτων Στρατιωτικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων να παρέχουν και διδακτορικά προγράμματα, πέραν των ήδη υφισταμένων προπτυχιακών και μεταπτυχιακών προγραμμάτων. Οι τρεις σχολές που θα μπορούν να παρέχουν πλέον διδακτορικά είναι η Ευελπίδων, η Ναυτικών Δοκίμων και η Ικάρων. Μάλιστα, στη Σχολή Ικάρων προστίθεται και ένα νέο τμήμα, στο πνεύμα της όλης παρέμβασης, το Τμήμα Αεροπορικών Επιστημών. Ενδιαφέρον είναι επίσης ότι οι προτάσεις εκπόνησης διδακτορικής διατριβής, οι οποίες είναι μέρος προγράμματος Ερευνας και Ανάπτυξης των Ενόπλων Δυνάμεων, δύνανται να χρηματοδοτούνται σύμφωνα με τις ισχύουσες για τα προγράμματα διατάξεις. Παράλληλα, υποψήφιοι που θέλουν να κάνουν διδακτορικό σε κάποια εκ των τριών σχολών μπορούν να υποβάλουν πρόταση διατριβής σε συνεργασία με επιχείρηση ή βιομηχανία που εδρεύει εντός Ελλάδας.
Πρακτικά, με την εν λόγω παρέμβαση το υπουργείο Αμυνας επιδιώκει να «κατοχυρώσει» για το μέλλον τυχόν ενδιαφέρουσες μελέτες ή ερευνητικά προϊόντα που θα προκύψουν ώστε να διατεθούν για τους σκοπούς των Ενόπλων Δυνάμεων. Και, επίσης, εκτός των διδακτορικών, οι στρατιωτικές σχολές μπορούν να μπουν και στο παιχνίδι των spin-off εταιρειών, από τη στιγμή της ανάπτυξης ενός ενδιαφέροντος προϊόντος.
Παράλληλα, για την τεχνολογική αναβάθμιση της λειτουργίας των Ενόπλων Δυνάμεων, θα ιδρυθεί Τμήμα Πληροφορικής στη Στρατιωτική Σχολή Αξιωματικών Σωμάτων (ΣΣΑΣ). Ακόμα, συστήνεται Κοινό Σώμα Πληροφορικής των Ενόπλων Δυνάμεων, υπαγόμενο στον αρχηγό ΓΕΕΘΑ, ενώ εντός του ΓΕΕΘΑ πλέον θα υπάρχει ως υπηρεσιακή μονάδα η Διεύθυνση Πληροφορικής.
