Προσκεκλημένος στην επίσημη εξοχική προεδρική κατοικία, δηλαδή σε ένα αρχιτεκτονικό κομψοτέχνημα της Art Nouveau του 19ου αιώνα, ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης αναμένεται να παρακαθίσει σε γεύμα την ερχόμενη Κυριακή, 13 Μαρτίου, με οικοδεσπότη τον Τούρκο Πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στα Θεραπειά, λίγα χιλιόμετρα έξω από την Κωνσταντινούπολη, σε ένα θέρετρο που κόβει την ανάσα, λόγω της απαράμιλλης θέας του στο Βόσπορο.
Προηγουμένως, μια από τις τελευταίες φορές που η «Βίλλα Χουμπέρ» ή αλλιώς το Προεδρικό θερινό «ανάκτορο» άνοιξε τις πύλες του, πριν να υποδεχθεί την ερχόμενη Κυριακή τον κ. Μητσοτάκη, ήταν στα μέσα του περασμένου Οκτωβρίου. Όταν, δηλαδή, ο Τούρκος Πρόεδρος ξενάγησε στους χώρους του- οι οποίοι κατασκευάστηκαν για λογαριασμό του Γερμανού μεσίτη όπλων, Αουγκούστ Χουμπέρ- την απερχόμενη Γερμανίδα Καγκελάριο, Άνγκελα Μέρκελ, στην αποχαιρετιστήρια επίσκεψή της στη γειτονική χώρα, ελάχιστες ώρες πριν η ίδια προσγειωθεί μετά τα…Θεραπειά, στην Αθήνα.
Αυτή τη φορά, ωστόσο, η «Βίλλα Χουμπέρ» θα ανοίξει ειδικά για τον Έλληνα Πρωθυπουργό, αν και αποτελεί διαχρονικά καταφύγιο για τον Πρόεδρο της Τουρκικής Δημοκρατίας και πρώην Δήμαρχο Κωνσταντινούπολης, καθώς ο κ. Ερντογάν φέρεται να πέρασε απομονωμένος στο θερινό «παλάτι» της Πόλης μεγάλο διάστημα την τελευταία διετία εξαιτίας της πανδημίας του κορωνοϊού, αποφεύγοντας έτσι τις κοινωνικές επαφές.
Πρώτοι ιδιοκτήτες, ωστόσο, του μοναδικού αυτού κτιριακού συγκροτήματος φέρονται οι Αδελφοί Χουμπέρ, μεσίτες όπλων που αντιπροσώπευαν τις γερμανικές εταιρείες Mauser και Krupp, στα τέλη του δέκατου ένατου και στις αρχές του εικοστού αιώνα. Σύμφωνα με την Τουρκική Προεδρία, οι αρχικοί ιδιοκτήτες επέλεξαν το κτίσμα ως τόπο κατοικίας τους εξαιτίας της γειτνίασής του με τη θερινή κατοικία της Πρεσβείας της Γερμανίας (Πολιτιστική Ακαδημία Θεραπειών σήμερα), καθώς τα Θεραπειά αποτελούσαν διαχρονικά εκπαιδευτικό κέντρο, αλλά και προσφιλές θέρετρο της αστικής τάξης, στην ευρωπαϊκή ακτή των στενών του Βοσπόρου.
Κλείσιμο
Όταν οι Αδελφοί Χουμπέρ επιστρέφουν στη Γερμανία, νέοι ιδιοκτήτες της Βίλλας αναδεικνύονται η Αιγύπτια πριγκίπισσα Καντριγιέ και ο σύζυγός της, Μαχμούτ Χαϊρί Πασάς, ενώ το 1932 το οίκημα δωρίζεται στο σχολείο «Notre Dame de Sion», με κατόχους των τίτλων ιδιοκτησίας τις Therese Clement και Marie Aimee Odent. Οι κληρονόμοι τους, ωστόσο, πουλούν το κτιριακό συγκρότημα το 1973 στην «Boğaziçi Construction and Tourism Corporation». Το 1985 περνά το κτίσμα υπό τον έλεγχο του τουρκικού δημοσίου και παραχωρείται στην Προεδρική Γενική Γραμματεία, ενώ κατά το διάστημα 1997-2000 πραγματοποιούνται εργασίες συντήρησης και αποκατάστασης της πρόσοψης, της οροφής και των αγαλμάτων.
Το συγκρότημα
Το προεδρικό θερινό θέρετρο των Θεραπειών (Βίλλα Χουμπέρ) αποτελείται από δύο κτίρια που συνδέονται οργανικά μεταξύ τους, ενώ διέθετε, μεταξύ άλλων, στάβλους, χώρους για άμαξες, μια βίλλα με βεράντα, ένα θέρετρο για κυνήγι, θερμοκήπιο και συστάδες από πολύτιμα δέντρα, όπως και πολλά αγάλματα. Πλαισιώνεται από άλσος 84,02 στρεμμάτων, αποτελώντας έναν από τους μεγαλύτερους «πνεύμονες» πρασίνου παραλλήλως του Βοσπόρου, ενώ το κεντρικό κτίριο φέρει την υπογραφή του Ιταλού αρχιτέκτονα Raimondo D’Aranco, ο οποίος συνετέλεσε στην ολοκλήρωση του συγκροτήματος (κατά τη δεύτερη φάση της ανέγερσής του), ζώντας εκείνη την περίοδο στην Κωνσταντινούπολη.
Συνθέτοντας την ταυτότητα του κτιριακού συγκροτήματος, ο οικονομολόγος-συγγραφέας Orhan Erdenen, το κατέταξε στα έργα της Art Nouveau, ερμηνεύοντας παράλληλα την μοναδικότητά του ως προϊόν της πρόσμειξης διαφορετικών και ετερόκλητων παραδόσεων στο ίδιο κτίσμα. «Η αρχιτεκτονική της (σ.σ. Βίλλας) είναι ένα μείγμα Κινέζικο, ινδικό, περσικό, ισλαμικό, οθωμανικό και ευρωπαϊκό στυλ. Είναι σχεδόν σαν οι αρχιτέκτονες από διαφορετικά έθνη να ολοκλήρωσαν τις κατασκευές δουλεύοντας εναλλάξ…», όπως είπε.
Η εποχή Εβρέν
Η δεύτερη «Άνοιξη» της Βίλλας Χουμπέρ τοποθετείται μετά την απόδοσή της στο Τουρκικό δημόσιο το 1985, οπότε και αξιοποιείται για πρώτη φορά με το νέο της status, δηλαδή ως καλοκαιρινό θέρετρο, από τον 7ο Πρόεδρο της χώρας, Κενάν Εβρέν, την περίοδο 1986-1988. Το ίδιο διάστημα επιχειρείται μερική ανακαίνιση, περιλαμβάνοντας κατασκευή πισίνας στον ιστορικό κήπο, ανέγερση 20 διαμερισμάτων για τη στέγαση του προσωπικού και ανάπτυξη κτιρίου υπηρεσίας για 150 άτομα (στρατιώτες, αστυνομικούς και υπηρεσιακό προσωπικό) που υπηρετούν στο θέρετρο.
Ακολούθως, την περίοδο 1993-2000 ο χώρος αποκτά ακόμη μεγαλύτερη εξωστρέφεια και αίγλη, καθώς εκτός από τη στέγαση του Γραφείου της Προεδρίας τους καλοκαιρινούς μήνες, οργανώνεται ως συγκρότημα φιλοξενίας ξένων ηγετών και αρχηγών κρατών, αλλά και ως χώρος εθιμοτυπικών τελετών και μεγάλων δεξιώσεων. Με ειδικές προδιαγραφές, δηλαδή διατηρώντας αναλλοίωτα τα στοιχεία της ιστορικότητας και του φυσικού περιβάλλοντος, ξεκινούν -κατά το ίδιο διάστημα- νέες εργασίες αποκατάστασης, κατόπιν οδηγιών του ένατου Προέδρου της χώρας, Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ. Αποτέλεσμα αυτών των εργασιών είναι η σημερινή εικόνα του κτιριακού συγκροτήματος, το οποίο περιλαμβάνει: την Προεδρική κατοικία, τον Ξενώνα Αρχηγών Ξένων Κρατών, Χώρους Υποδοχής, Ξενώνα και Κοινωνικό Κέντρο.
Προεδρική κατοικία
Η Προεδρική Κατοικία βρίσκεται σε έκταση 1.000 μέτρων στο νοτιοδυτικό λόφο του οικοπέδου. Η συνολική επιφάνεια κατασκευής της είναι 2.643 τετραγωνικά μέτρα. Η κάτοψή της αποτελείται από τέσσερα τετράγωνα και μια κεντρική αίθουσα, που ενώνει αυτά τα τετράγωνα. Η κεντρική αίθουσα καταλήγει σε μια κεντρική αυλή και στον Βόσπορο. Ακόμη πιο εντυπωσιακά είναι τα σαλόνια υποδοχής της Προεδρικής κατοικίας, τα οποία εκτείνονται σε δύο ορόφους και συνδέονται με μια κεντρική σκάλα και ανελκυστήρα, ανοιχτά στη φύση και σε όλες τις προσόψεις. Έτσι, βλέπουν στην ασιατική πλευρά του Βοσπόρου στην μπροστινή πρόσοψη, στους χώρους υποδοχής και στις πισίνες, και σε εσωτερικές αυλές, στολισμένες με ψηλά δέντρα, στις άλλες κατευθύνσεις.
Ένα από τα τέσσερα τετράγωνα είναι αυτό, όπου βρίσκονται τα κύρια υπνοδωμάτια. Σχεδιάστηκε έτσι ώστε να μπορεί να είναι ο ιδιωτικός χώρος του Προέδρου. Το δεύτερο είναι μια ειδική κατοικία, που έχει σχεδιαστεί ανεξάρτητα και περιλαμβάνει τα υπνοδωμάτια των προσώπων, που βρίσκονται κοντά στον Πρόεδρο. Το τρίτο τετράγωνο αποτελείται από τα σαλόνια υποδοχής, όπου γίνονται συζητήσεις με ξένους καλεσμένους και το τελευταίο λειτουργεί ως χώρος μελέτης, ενώ συνδέεται με τα σαλόνια υποδοχής.
Εξίσου εντυπωσιακός είναι και ο Ξενώνας για τους Αρχηγούς Ξένων Κρατών, μια κατασκευή που βρίσκεται σε μια έκταση 600 τετραγωνικών μέτρων, στο νοτιοδυτικό λόφο της γης. Το εμβαδόν κατασκευής του είναι 2.100 τετραγωνικά μέτρα, ενώ σχεδιάστηκε ως επέκταση της Προεδρικής Κατοικίας για τη φιλοξενία των ξένων αρχηγών κρατών. Παράλληλα, φιλοξενεί την Αίθουσα Συνεδριάσεων και την Αίθουσα Συνεδριάσεων Τύπου, ενώ τα σαλόνια του Ξενώνα έχουν προβλεφθεί να χρησιμοποιηθούν ως τραπεζαρίες για την Προεδρική Κατοικία, όταν χρειαστεί.
Ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον παρουσιάζει και το κτίριο του Κοινωνικού κέντρου, αφού μοναδικά έργα τέχνης τοποθετούνται στους ανοιχτούς χώρους του, ενώ διαθέτει ανοιχτό και κλειστό καφέ, γραφεία διοίκησης, αλλά και εκθεσιακό και αθλητικό χώρο σε κυκλική κάτοψη, που αναπτύσσεται γύρω από τη δομή.
