Κοινό μήνυμα Μητσοτάκη – Σακελλαροπούλου στη Βουλή για ελληνικό #MeToo: Παροτρύναμε τα θύματα να μιλήσουν

Με την παρουσία της Προέδρου της Δημοκρατίας  Κατερίνας Σακελλαροπούλου και του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη διεξάγεται στην Ολομέλεια της Βουλής η ειδική συνεδρίαση των κοινοβουλευτικών επιτροπών Κοινωνικών Υποθέσεων και Ισότητας, Νεολαίας και Δικαιωμάτων του Ανθρώπου για την Ημέρα των Δικαιωμάτων των Γυναικών.

Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας κατά την εισαγωγή της απέτισε φόρο τιμής στις γυναίκες σύμβολα του αγώνα ελευθερίας και ανεξαρτησίας της πατρίδας.

«Είναι τιμή για μένα που βρίσκομαι ενώπιον της Εθνικής Αντιπροσωπείας και απευθύνομαι σε σας, σήμερα, Ημέρα της Γυναίκας, από τη θέση μου ως Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας, που για πρώτη φορά επιφύλαξε σε γυναίκα το υψηλό αυτό αξίωμα. Μου δίνεται έτσι η ευκαιρία να μιλήσω για τη γυναίκα που είναι παρούσα στον κοινωνικό, τον οικονομικό, τον πολιτικό βίο όλες τις μέρες του χρόνου. Για την ελληνίδα γυναίκα που είναι παρούσα σε όλες τις φάσεις της ιστορίας μας, άλλοτε στην πρώτη γραμμή, άλλοτε στην οπισθοφυλακή ή στα χαρακώματα – ποτέ όμως αμέτοχη στις κρίσιμες στιγμές του συλλογικού μας βίου» είπε αρχικά για να προσθέσει «Και καθώς βρίσκομαι εδώ λίγες μέρες πριν γιορτάσουμε την επέτειο της εθνεγερσίας μας, θα ήθελα να θυμηθώ τις λίγες, έστω, γυναίκες που συγκράτησε η ιστορία στις δέλτους της, ανάμεσα στις πολλές, τις ανώνυμες, που πήραν τα όπλα πριν από διακόσια χρόνια και πολέμησαν, μόνες ή στο πλευρό των ανδρών τους, ενέπνευσαν παραμύθια και θρύλους, τραγουδήθηκαν από τη δημοτική μας μούσα και πέρασαν σαν ηρωίδες στην προφορική μας παράδοση. Να θυμηθώ τις μορφωμένες γυναίκες του αγώνα, όπως η Ευανθία Καΐρη και η Μαντώ Μαυρογένους, που προσπάθησαν να ευαισθητοποιήσουν τη φιλελεύθερη Ευρώπη με συνεχείς εκκλήσεις προς τις φιλελληνίδες, όπου γης. Την Κυριακή, σύζυγο του γιατρού της Σμύρνης και μέλους της Φιλικής Εταιρίας Μιχαήλ Ναύτη, που σύμφωνα με τον Ιωάννη Φιλήμονα μυήθηκε στην Εταιρία προσφέροντας στον αγώνα όλη της την περιουσία. Την Ρηγούλα Μπενιζέλου, που αργότερα ανακηρύχθηκε αγία από την Ορθόδοξη εκκλησία ως Αγία Φιλοθέη η Αθηναία. Την Ασημίνα Λιδωρίκη-Γκούρα. Και βέβαια την Ελισάβετ Υψηλάντη, την «Πρωτομάνα των Φιλικών» και την Ευφροσύνη Νέγρη, που καθώς έγραψε η Καλιρρόη Παρέν «ειργάσθη, προς διάδοσιν των κυοφορουμένων τότε φιλελευθέρων ιδεών και η αίθουσα της απετέλει το κέντρον των μυστικών συναθροίσεων των μεμυημένων ομογενών». Όλοι γνωρίζουμε τις πολυύμνητες Σουλιώτισσες, τη Μόσχω Τζαβέλα, τη Δέσπω Μπότση, τη Χάιδω Σέχου, την Ελένη Μπότσαρη, πηγές έμπνευσης για όλες τις επαναστατημένες γυναίκες κατά τη διάρκεια του ελληνικού αγώνα για την ανεξαρτησία. Όλοι γνωρίζουμε τη Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα, τη «νέα Αρτεμισία» όπως την αποκαλούσαν. Αλλά αξίζει να μνημονεύσουμε την «ευγενέστατη και γενναιότατη», όπως την προσφωνούσε ο Δημήτριος Υψηλάντης, Δόμνα Βισβίζη από τον Αίνο της Ανατολικής Θράκης, που ναυμάχησε σε όλο το Αιγαίο στο πλευρό του άντρα της, του καπετάνιου Χατζηαντώνη Βισβίζη, κι όταν εκείνος σκοτώθηκε, συνέχισε μόνη, ξοδεύοντας και τον τελευταίο οβολό της για τον Αγώνα.

Και τις λιγότερο γνωστές καπετάνισσες, την Κωνσταντία Ζαχαριά, που την απαθανάτισε στα γραπτά του ο Φιλέλληνας και ιδρυτής της Φιλελληνικής επιτροπής του Λονδίνου Έντουαρντ Μπλακιέρ, την Σταυριάνα Σάββαινα και την Πανωραία Βοζίκη από τη Μάνη, τη Μανώλαινα Μπινιάρη, την Ακριβή Τσαρλαμπά, την Αδαμαντία Γρηγοριάδη, που πήραν τ’ άρματα για να εκδικηθούν τους άντρες και τους γιους τους, που τους είχαν στείλει σαν Σπαρτιάτισσες στη μάχη. Γιατί στην Επανάσταση του ’21, όπως έγραψε στην Εφημερίδα των Κυριών η Καλιρρόη Παρρέν «οι υιοί εδιδάσκοντο υπό των μητέρων, οι άνδρες παρά των γυναικών, οι αδελφοί παρά των αδελφών».

Η κυρία Σακελλαροπούλου ανέφερε στην συνέχεια πως «Στους αγώνες αυτών των γυναικών, και χιλιάδων ακόμη ανώνυμων, χρωστάμε την ελευθερία μας. Στους αγώνες πολλών άλλων τη σταδιακή κατάκτηση μιας καλύτερης θέσης στον κόσμο. Σκέφτομαι πόσος αγώνας χρειάστηκε για να διεκδικήσουν οι γυναίκες την ισότιμη κοινωνική ένταξη που ήλπιζαν ότι θα τους προσέφερε η μισθωτή εργασία. Πόση ανισότητα είχαν να αντιπαλέψουν μόλις βγήκαν στην αγορά εργασίας, πόσο δυσχερείς ήταν οι συνθήκες που αντιμετώπισαν, πόσο τις κατέβαλαν ηθικά και σωματικά.Και συγκινούμαι στη σκέψη όλων των φωτισμένων γυναικών που θέλησαν να προσφέρουν εκπαίδευση στις εργάτριες, για να ζήσουν παραγωγικά. Την Αύρα Θεοδωροπούλου, που ίδρυσε το 1911 το Κυριακό Σχολείο Εργατριών, και το 1920 τον Σύνδεσμο για τα δικαιώματα της γυναίκας. Τις συνεργάτιδές της Άννα Κατσίγρα, Ειρήνη Πράτσικα, Ρόζα Ιωάννου, Μαρία Δεσύπρη. Τις σπουδαίες δασκάλες Ρόζα Ιμβριώτη, Μαρία Σβώλου, Αθηνά Γαϊτάνου-Γιαννιού. Την Εύχαρι Πετρίδου, πρώτη γυναίκα δικηγόρο και μέλος του Δικηγορικού Συλλόγου της Αθήνας το 1925. Την νομικό Άννα Λάσκαρη-Παπαδημητρίου, ισόβια, σχεδόν σύμβουλο του Εθνικού Συμβουλίου Ελληνίδων. Μακρύς δρόμος διανύθηκε ώσπου οι γυναίκες να αποκτήσουν πλήρη εκλογικά δικαιώματα και να εκπροσωπηθούν στη Βουλή. Έπρεπε να φτάσουμε στο 1953 για να εκλεγεί η πρώτη ελληνίδα βουλευτής, η Ελένη Σκούρα. Έκτοτε όμως, η σύγχρονη Ελλάδα προχώρησε με γρήγορα βήματα. Σήμερα μπορούμε να καυχώμαστε ότι είμαστε από τις λίγες χώρες του πλανήτη που η ισότητα των φύλων είναι συνταγματικά κατοχυρωμένη. Όσο κι αν στην πράξη μένουν πολλά να κατακτηθούν, όσο κι αν αποδεικνύονται ανθεκτικά τα στερεότυπα, οι προκαταλήψεις, οι έμφυλες διακρίσεις στον εργασιακό, τον κοινωνικό και τον οικογενειακό χώρο, οι σημερινές Ελληνίδες βαδίζουν με αυτοπεποίθηση στον δρόμο της χειραφέτησης».

«Σήμερα λοιπόν, από το βήμα αυτό που τόσο τιμητικά μου παραχωρήθηκε, θα ήθελα να μιλήσω για τα, σταθερά, σίγουρα, θετικά βήματα της γυναικείας διαδρομής μέσα στον χρόνο. Χωρίς ούτε μια στιγμή να προσπερνώ τα προβλήματα που έγιναν εμφανέστερα στις συνθήκες της πανδημίας, τη διόγκωση της ενδοοικογενειακής βίας και της σεξουαλικής παρενόχλησης, την εργασιακή ανασφάλεια, την τρομερή συμπίεση που υφίστανται οι γυναίκες που βρίσκονται σε συνθήκες πολλαπλής ευαλωτότητας, μητέρες μονογονεϊκών οικογενειών, ηλικιωμένες με πενιχρά εισοδήματα, πρόσφυγες και μετανάστριες, συχνά θύματα σωματεμπορίας, σεξουαλικής εκμετάλλευσης, καταναγκαστικής εργασίας, πολλαπλής κακοποίησης. Σε αυτές τις γυναίκες της εύθραυστης επιβίωσης είναι στραμμένο το βλέμμα μας, αυτές οφείλουμε να συνδράμουμε και να ενισχύσουμε με κάθε τρόπο. Η τραυματισμένη σιωπή τους δεν θα γίνει ποτέ κραυγή– ένας λόγος παραπάνω για να τις ακούσουμε» πρόσθεσε η Πρόεδρος.

Η κυρία Σακελλαροπούλου αναφέρθηκε και στο ελληνικό κίνημα #metoo: «Από μιαν άλλη ωστόσο πλευρά της τραυματισμένης γυναικείας αξιοπρέπειας, οι φωνές πολλαπλασιάζονται. Το ελληνικό κίνημα #MeToo αποκάλυψε μια ανεπούλωτη και ανομολόγητη κοινωνική πληγή: τις ενδοοικογενειακές, ενδοεπαγγελματικές, ενδοσυντεχνιακές μορφές αυταρχισμού που καταλήγουν στη χρόνια υποτίμηση, εκμετάλλευση και βία εναντίον των γυναικών» υπογράμμισε για να επισημάνει: «Παροτρύναμε τα θύματα του σεξισμού, της κακοποίησης, της κατάχρησης εξουσίας να μιλήσουν. Τα διαβεβαιώσαμε ότι η καταφυγή στη δικαιοσύνη αποτελεί δικαίωμα και ταυτόχρονα ασπίδα προστασίας τους».

Η ίδια τόνισε πως η αντιμετώπιση των φαινομένων κακοποίησης δεν θα γίνει μόνο μέσα από την αυστηροποίηση του νομοθετικού πλαισίου αλλά κυρίως από την αναδιοργάνωση των σχέσεων «οικογενειακής, εκπαιδευτικής και επαγγελματικής μας οικειότητας. Αν δεν ανατραπούν νοοτροπίες και αντιλήψεις βαθιά ριζωμένες στην κοινωνία μας. Αν μέσω της συστηματικής διαπαιδαγώγησης δεν καταλυθούν τα στερεότυπα και οι έμφυλες διακρίσεις που ακυρώνουν προσωπικότητες, αλλοιώνουν τις σχέσεις και δημιουργούν άγονη και οδυνηρή αντιπαλότητα ανάμεσα στα φύλα».

«Ας στοχαστούμε, λοιπόν, το μέλλον των κοριτσιών που μεγαλώνουν σήμερα, τη δεύτερη δεκαετία του 21ου αιώνα. Των κοριτσιών που γεννήθηκαν μέσα στην κρίση και ετοιμάζονται να έρθουν αντιμέτωπες με έναν κόσμο που αλλάζει ραγδαία. Πώς θα βιώσουν αυτά τα κορίτσια τις πολύμορφες σχέσεις τους, πώς θα παγιώσουν τη σύστοιχη, ισότιμη, αξιοκρατική θέση τους στον κόσμο; Αυτά τα κορίτσια είναι οι κόρες των σημερινών γυναικών που αγωνίζονται καθημερινά να ανταποκριθούν στους πολλαπλούς τους ρόλους, χωρίς να αποδέχονται τον ρόλο του πολίτη δεύτερης κατηγορίας, αρνούμενες να είναι ετερόφωτες, υποδεέστερες, υποτελείς» ειπε σε άλλο σημείο η Πρόεδρος για να συμπληρώσει: «Οι κόρες των σημερινών Ελληνίδων, γιατρών, νοσηλευτριών, υγειονομικών, που μάχονται με ηρωισμό ενάντια στην πανδημία. Οι κόρες των γυναικών που προσφέρουν τις πολύτιμες υπηρεσίες τους με αποφασιστικότητα και πίστη σε όλους τους κλάδους των Ενόπλων Δυνάμεων. Των εκπαιδευτικών που διδάσκουν τα παιδιά μας με αυταπάρνηση όσο τα σχολεία είναι κλειστά.

Των υπαλλήλων καθαριότητας, των ταμιών ή των πωλητριών στα σουπερμάρκετ, των φαρμακοποιών, των εργαζομένων στις κοινωνικές υπηρεσίες που φροντίζουν για να διατηρηθεί, έστω και επιβραδυμένος, ο ρυθμός της καθημερινότητάς μας– πιο εκτεθειμένες, αυτές, στον κίνδυνο του κορωνοϊού. Το παράδειγμα αυτών των γυναικών ενδυναμώνει τις κόρες τους, τις οπλίζει με αυτοπεποίθηση και δύναμη. Τις προετοιμάζει για τον καινούργιο κόσμο που ανατέλλει και τις έχει ανάγκη.

Με το βλέμμα στραμμένο προς το μέλλον, λοιπόν, ας εργαστούμε για να προσφέρουμε στα σημερινά κορίτσια τη θέση που τους αξίζει. Καταπολεμώντας τις ανισορροπίες μεταξύ των φύλων που γεννούν ανισότητες και αποκλεισμούς, ας αξιοποιήσουμε τις πολλές δυνατότητές τους. Γκρεμίζοντας τα θεσμικά εμπόδια και τα κοινωνικά στερεότυπα που κατασκευάζουν προδιαγεγραμμένους ρόλους για τα φύλα, ας διασφαλίσουμε τη ισότιμη πρόσβασή τους στην καινοτομία και την επιστήμη, την συμμετοχή τους στα κέντρα λήψης των αποφάσεων, την προώθησή τους σε θέσεις ευθύνης, με δυο λόγια την ενεργό παρουσία τους στην κοινωνική και πολιτική ζωή του τόπου.

Εντάσσοντας συστηματικά τη διάσταση του φύλου στη χάραξη πολιτικών και δράσεων, ανταποκρινόμαστε σε ένα ευρύτερο, ριζικά μεταμορφωτικό αίτημα για μια κοινωνία που θα μπορεί να απορροφήσει, στη δημόσια σφαίρα, τη δημιουργικότητα όλων των μελών της. Με τον τρόπο αυτόν δίνουμε ώθηση στην ευρωπαϊκή μας πορεία και επιτυγχάνουμε την εμβάθυνση της δημοκρατίας μας.»

Στην σύντομη παρέμβασή του ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είπε σχολιάζοντας την τοποθέτηση της Προέδρου «Ακούγοντας τις αναφορές σε μια σειρά από σημαντικές ελληνίδες που έβαλαν την σφραγίδα τους στην επανάσταση και στην συγκρότηση του σύγχρονου κράτους αναρωτιέμαι πόσες από αυτές είναι γνωστές και πως η ιστορία και ο τρόπος που την διδασκόμαστε είναι γένους αρσενικού που μιλά για ήρωες και όχι για ηρωίδες. Σας ευχαριστώ για την σημαντική ιστορική τοποθέτηση που ανέδειξε τον ιστορικό ρόλο των ελληνίδων για όλη αυτή την διαδρομή που συμπληρώνει 200 έτη από την ελληνική επανάσταση».

Αναφορικά με το #metoo ο κ. Μητσοτάκης είπε ότι «Για πρώτη φορά οι ελληνίδες μπόρεσαν και εξέφρασαν δημόσια κρυμμένα μυστικά που μέχρι σήμερα ήταν βαθειά καταχωνιασμένα στις ψυχές τους. Το γεγονός ότι μιλούνε ανοικτά και δίνουμε ασφάλεια στα θύματα για να διεκδικήσουν το δίκαιό τους και να αντιμετωπίσουν τον μεγάλο πόνο και να έχουν δικαιοσύνη που αρμόζει είναι σημαντική κατάκτηση για την Δημοκρατία και πρέπει σύσσωμο το πολιτικό σύστημα να το χαιρετίσει». Πέρα αυτού ο πρωθυπουργός με αφορμή την συμπλήρωση ενός έτους πανδημίας υπογράμμισε πως προσθέτει την φωνή του «λέγοντας το μεγάλο ευχαριστώ στις νοσηλεύτριες, στις εργαζόμενες σε σούπερ μαρκετ, οίκους ευγηρίας, στις ελληνίδες εκπαιδευτικούς και στις δασκάλες για την τεράστια προσπάθεια που καταβάλλουν ώστε να ξεπεράσουμε την κρίση».

Τέλος, ο κ. Μητσοτάκης είπε πως «Δεν μπορώ να μην αναγνωρίσω την τεράστια συμβολική σημασία που εκπέμπει το γεγονός ότι το μεγάλο αξίωμα της χώρας μας κατέχει πλέον γυναίκα. Ενδεχομένως να ήταν αδιανόητο πριν από κάποιες δεκαετίες. Ίσως να μην ήταν αυτονόητο προ δύο ετών. Σήμερα είναι κεκτημένο και αυτό συνιστά την καλύτερη απόδειξη τι σημαίνει πρόοδος».

Αναλυτικά η παρέμβαση του Κυριάκου Μητσοτάκη στη Βουλή

Κυρία Πρόεδρε της Ελληνικής Δημοκρατίας,

Εκ μέρους της Ελληνικής Κυβέρνησης, θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για τη σημερινή σας παρουσία στο Κοινοβούλιο και για την εμπνευσμένη ομιλία σας.

Ακούγοντας τις αναφορές σας, σε μια σειρά από σημαντικές Ελληνίδες, οι οποίες έβαλαν τη δική τους ξεχωριστή σφραγίδα και στην Ελληνική επανάσταση αλλά και σε όλη αυτή την όμορφη διαδρομή συγκρότησης του Ελληνικού κράτους, δεν μπόρεσα παρά να αναρωτηθώ πόσες, άραγε, από αυτές είναι ευρύτερα γνωστές στην ελληνική κοινωνία. Και πως, τελικά, ίσως και η ίδια η ιστορία μας και ο τρόπος που τη διδασκόμαστε να είναι μια ιστορία γένους αρσενικού και όχι γένους θηλυκού. Μια ιστορία η οποία μιλάει για ήρωες και όχι για ηρωίδες.

Οπότε σας ευχαριστώ πάρα πολύ γι’ αυτή τη σημαντική ιστορική τοποθέτηση την οποία κάνατε, αναδεικνύοντας με την παρουσία σας τον σημαντικό ρόλο των Ελληνίδων σε όλη αυτή τη διαδρομή, η οποία σε λίγες ημέρες από τώρα θα συμπληρώσει τα 200 χρόνια από την έναρξη της Ελληνικής επανάστασης.

Η παρουσία σας, σήμερα, στο Ελληνικό Κοινοβούλιο συμπίπτει -όπως επισημάνατε- με την έλευση και στην πατρίδα μας του κινήματος #MeToo. Μιας σημαντικής κατάκτησης για την ελληνική κοινωνία. Για πρώτη φορά οι Ελληνίδες μπόρεσαν και εξέφρασαν δημόσια κρυμμένα μυστικά τα οποία, μέχρι σήμερα, ήταν βαθιά καταχωνιασμένα συχνά στις ψυχές τους. Το γεγονός ότι μπορούμε, πια, ανοιχτά να μιλάμε για φαινόμενα εξουσιαστικής βίας και να δίνουμε την ασφάλεια σε κάθε θύμα της -πρωτίστως τα θύματα είναι γυναίκες- να αναζητήσουν το δίκαιό τους, να μπορούν να προσφύγουν στη Δικαιοσύνη για να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν αυτόν τον μεγάλο πόνο τον οποίο έχουν μέσα τους και να αναζητήσουν τη Δικαιοσύνη που τους αρμόζει, είναι πιστεύω μια πολύ σημαντική κατάκτηση για την ελληνική κοινωνία, την οποία πρέπει να χαιρετήσουμε, συνολικά, ως Βουλή, σύσσωμο το ελληνικό πολιτικό σύστημα.

Αναφερθήκατε στο ρόλο των γυναικών τις δύσκολες μέρες, τους δύσκολους μήνες της πανδημίας. Και θέλω κι εγώ να προσθέσω τη φωνή μου λέγοντας ένα μεγάλο ευχαριστώ στις νοσηλεύτριες, στις εργαζόμενες στα super market, στις εργαζόμενες στους οίκους ευγηρίας, στις Ελληνίδες δασκάλες, στις Ελληνίδες καθηγήτριες, οι οποίες τόσα συνεισέφεραν σε αυτή τη μεγάλη συλλογική προσπάθεια που κάνουμε να μπορέσουμε να ξεπεράσουμε αυτή την πρωτοφανή υγειονομική κρίση.

Κυρία Πρόεδρε,

Δεν μπορώ να μην αναγνωρίσω, κλείνοντας, την τεράστια συμβολική σημασία που αποδίδω στο γεγονός ότι για πρώτη φορά το αξίωμα της Προέδρου της Δημοκρατίας, το καταλαμβάνει στη χώρα μας γυναίκα. Ενδεχομένως να ήταν κάτι αδιανόητο πριν από κάποιες δεκαετίες, ίσως δεν ήταν καν αυτονόητο πριν από 2 χρόνια. Και σήμερα, όμως, αυτό αποτελεί ένα σημαντικό κεκτημένο. Και ίσως, τελικά, αυτό να συνιστά και την καλύτερη απόδειξη του τι σημαίνει, τελικά, πρόοδος: Μια τολμηρή πρωτοβουλία να μετατρέπεται σε αυτονόητη πραγματικότητα.

Σας ευχαριστώ πολύ.