Οι ωκεανοί απελευθερώνουν…εντομοκτόνα

Σημαντικές ποσότητες του επικίνδυνου εντομοκτόνου DDT, στη χρήση του οποίου είχαν επιβληθεί εκτεταμένοι περιορισμοί ήδη από τη δεκαετία του ΄70, συνεχίζουν να απελευθερώνονται από τους ωκεανούς, σύμφωνα με νέα γερμανική έρευνα.

Οι υπολογισμοί δείχνουν ότι αν και το DDT ουσιαστικά σήμερα χρησιμοποιείται μόνο στο νότιο ημισφαίριο, οι συγκεντρώσεις του παραδόξως αυξάνουν διαρκώς στο βόρειο ημισφαίριο, όπου η χρήση του έχει απαγορευτεί, καθώς η ουσία μετακινείται μέσω των ωκεανών και της ατμόσφαιρας.

Εκτιμάται ότι 1,5 εκατ. τόνοι DDT χρησιμοποιήθηκαν μεταξύ της δεκαετίας του ΄40 και του ΄70, τόσο ως εντομοκτόνο στη γεωργία όσο και για την καταπολέμηση εντόμων, κυρίως κουνουπιών-φορέων διαφόρων ασθενειών.

Για παράδειγμα, το DDT υπήρξε το κύριο χημικό όπλο στον πόλεμο κατά της ελονοσίας. Όμως σταδιακά έγινε αντιληπτή η τοξικότητα της ουσίας και η ζημιά που κάνει σε διάφορους οργανισμούς της στεριάς και της θάλασσας.

Έτσι, σιγά-σιγά, καθώς αυξανόταν η ευαισθησία των ανθρώπων για το περιβάλλον, πολλές χώρες απαγόρευσαν την χρήση του.

Όπως αναφέρουν ερευνητές Γκέρχαρντ Λάμελ και Ιρέν Στέμλερ του Ινστιτούτου Χημείας Μαξ Πλανκ, στο περιοδικό «Geophysical Research Letters», το DDT συνεχώς επανατροφοδοτείται στην ατμόσφαιρα από τους ωκεανούς, ώσπου να διαλυθεί και να επανέλθει στις θάλασσες και, έτσι, ένας νέος κύκλος επαναφοράς του στην ατμόσφαιρα ξεκινά και πάλι.

Επειδή η τοξική χημική ουσία εξατμίζεται πιο γρήγορα από τα θερμότερα νερά του νότιου ημισφαιρίου, τείνει διαχρονικά να αυξάνεται περισσότερο πάνω από τα κρύα νερά του βορείου ημισφαιρίου, μολονότι εκεί είναι που έχει σταματήσει η χρήση του. Οι επιστήμονες επισήμαναν ότι το φαινόμενο μέχρι τώρα δεν έχει επισύρει τη δέουσα προσοχή και δεν έχει παρακολουθηθεί.

Ευτυχώς, σύμφωνα με τις επιστημονικές εκτιμήσεις, το DDT δεν θα μας «συντροφεύει» για πάντα. Σταδιακά, ένα μέρος του κατακάθεται στα βάθη των ωκεανών και θάβεται στα ιζήματα, ενώ ένα άλλο μέρος καταστρέφεται στην ατμόσφαιρα από την ηλιακή ακτινοβολία. Όμως και στις δύο περιπτώσεις, η διαδικασία είναι αργή.