H κοινωνία ως carte postale

Η αρχή της διαψευσιμότητας είναι ένα εξαιρετικά χρήσιμο μεθοδολογικό εργαλείο στα χέρα των επιστημόνων που πασχίζουν να διαχωρίσουν την ήρα από το στάρι. Με απλά λόγια κάθε τί που μπορεί να ελεγχθεί και να αποδειχτεί λανθασμένο ανήκει στον χώρο της επιστήμης, ενώ οτιδήποτε άλλο είναι απλή και όμορφη μεταφυσική. Μόνο χαρά λοιπόν και αισιοδοξία για το εκπαιδευτικό μας σύστημα που παράγει επιστήμονες από τη βάση του, μπορεί να αποτελέσει το γεγονός πως ακόμα και τα κλισέ που χρησιμοποιούμε ως «ανάδελφον» για να περιγράψουμε την καθημερινότητά μας, αλλάζουν διαρκώς, διαψεύδοντας κρατούσες αντιλήψεις. Κάποτε η μιζέρια της καθημερινότητάς μας, μπορούσε εύκολα να χωρέσει στο περιτύλιγμα του φθόνου, σύμφωνα με το οποίο «όταν οι λοιποί ευρωπαίοι έτρωγαν βελανίδια εμείς χτίζαμε Παρθενώνες». Σε καιρούς κρίσης όμως ακόμα και αυτό άλλαξε. Αυτό λοιπόν το απαύγασμα σοφίας, έδωσε τη θέση του στο επίσης εντυπωσιακό «αυτά που συμβαίνουν στην Ελλάδα δεν συμβαίνουν σε καμία άλλη πολιτισμένη χώρα της Ευρώπης». Το εν λόγω επιχείρημα- πασπαρτού έχει και την παραλλαγή «αυτές οι εικόνες ντροπιάζουν την Ελλάδα στο εξωτερικό».

Αυτά τα δύο κλισέ χρησιμοποιούνται κυρίως κάθε φορά που κάποιο γεγονός προκαλεί ταλαιπωρία, κυκλοφοριακό κομφούζιο, αγανάκτηση και γενικώς ξεβόλεμα. Με λίγα λόγια κάθε φορά που κάποιο αποτέλεσμα απαιτεί λίγη περισσότερη σκέψη για να βρεθούν οι αιτίες του. Από κάποια διαδήλωση που θα κλείσει τους δρόμους της πρωτεύουσας για «χ» ώρες, από το παρεμπόριο που μαστίζει την Αθήνα, από τους τύπους που πουλάνε από μπανάνες μέχρι καλάμια ψαρέματος (!) στα φανάρια, από τα φαινόμενα βίας που παρατηρούνται στην πόλη - ενώ μέχρι πρότινος κοιμόμασταν με τα παράθυρα ανοιχτά (!!) -, από τη διαφθορά στην ελληνική πολιτική σκηνή - κάτι που ουδέποτε  συνέβη στην πρώτη σε κατάταξη μη διεφθαρμένη χώρα του κόσμου Ισλανδία (!!!), για παράδειγμα -, μέχρι τον αποκλεισμό των λιμανιών που θα πλήξει το εμπόριο για «ψ» μέρες.

Αυτό το επιχείρημα βρίσκει ίσως κάποια απήχηση σε αυτούς που είτε δεν έχουν ζήσει περισσότερες από λίγες μέρες σε κάποια άλλη πόλη της Ευρώπης, είτε σε αυτούς που τις πέρασαν στα διάφορα campus και σε πεντάστερα ξενοδοχεία και επαύλεις. Αλλιώς δεν εξηγείται με κανέναν τρόπο. Διότι δύο βόλτες να έχει κάνει κάποιος σε οποιαδήποτε μεγάλη πόλη της Ευρώπης, θα δει πως όχι μόνο αυτά - ή και χειρότερα - συμβαίνουν και εκεί, αλλά και πως καθόλου μα καθόλου δεν εκθέτουν τη χώρα μας αυτές οι σκηνές. Όχι επειδή είναι σκηνές προς μίμηση, αλλά επειδή είναι η καθημερινότητα στις περισσότερες και μεγαλύτερες πόλεις της Ευρώπης (τουλάχιστον). Από την Ισπανία, τη Γαλλία, την Ιταλία, την «αδιάφθορη και φιλελεύθερη» Ισλανδία, μέχρι την Ουγγαρία και τη Λετονία, οι απεργίες, οι διαδηλώσεις που νεκρώνουν τις καθημερινές μετακινήσεις, το παρεμπόριο στους δρόμους, η αστική βία και όλα τα προαναφερθέντα αποτελούν εικόνες οικίες και καθημερινές.

Η αδυναμία επίλυσης των καθημερινών αυτών προβλημάτων σε κάθε πόλη, είναι κατ’αρχήν (αλλά και καταρχάς) κατανοητή. Η προσπάθεια να δικαιολογηθεί αυτή η αδυναμία με εξυπνακίστικα επιχειρήματα, έρχεται απλώς και μόνο να επιβεβαιώσει τη φράση του Francois de La Rochefoucauld που υποστήριζε πως «οι πιο ενοχλητικοί ανίκανοι, είναι αυτοί που έχουν κάποιο βαθμό ευφυΐας»