Ντρις Βαν Νότεν: Η μεγάλη έξοδος του βαρόνου της μόδας

Ο σχεδιαστής Ντρις Βαν Νότεν, που από το 2017 φέρει με τις ευλογίες του Βέλγου βασιλιά Φιλίππου τον τίτλο του βαρόνου, επέλεξε τον λογαριασμό του στο Instagram για να ανακοινώσει την απόφασή του να αποχωρήσει από τον οίκο μόδας που ο ίδιος δημιούργησε. «Εχω τη θλίψη αλλά ταυτόχρονα και τη χαρά να σας ανακοινώσω ότι αποχωρώ. Προετοιμαζόμουν αρκετό καιρό γι’ αυτή τη στιγμή και νιώθω ότι ήρθε η ώρα να δώσω χώρο σε μια νέα γενιά ταλέντων που θα φέρουν στον οίκο το όραμά τους», ήταν η λιτή αλλά ξεκάθαρη δήλωσή του.

Η επίσημη αυλαία στην καριέρα του θα πέσει τον Ιούνιο, στη διάρκεια της Εβδομάδας Μόδας στο Παρίσι, όπου ο φημισμένος Βέλγος designer θα παρουσιάσει την ανδρική κολεξιόν για τη σεζόν Ανοιξη/Καλοκαίρι 2025. Ισως είναι και συμβολικό το ότι η τελευταία συλλογή που θα φέρει τη σχεδιαστική υπογραφή του απευθύνεται σε άνδρες, όπως ακριβώς και η πρώτη με την οποία είχε συστηθεί στον κόσμο της μόδας το 1986. Ο Βαν Νότεν αποφάσισε να κλείσει τον κύκλο του με τον τρόπο που τον άνοιξε.

Αυτό που αφήνει πίσω του είναι ένας οίκος μόδας με διεθνή φήμη, καταστήματα σε όλο τον κόσμο και διάσημους πελάτες που λάτρεψαν τα ρούχα, τα αξεσουάρ, τα δερμάτινα είδη και τα αρώματα που προέκυψαν από τη δημιουργική φαντασία του ιδρυτή του. Πέρα, όμως, από τα προϊόντα της αστείρευτης έμπνευσής του, η πραγματική κληρονομιά που αφήνει ο σχεδιαστής στους διαδόχους του -που ακόμα δεν έχουν οριστεί ή έστω ανακοινωθεί- είναι το ασυμβίβαστο πνεύμα του και η επαγγελματική και κοινωνική ηθική του. Αν υπάρχουν δύο λέξεις που να τον χαρακτηρίζουν σε όλη τη διάρκεια της καριέρας του είναι η «πρωτοπορία» και η «αντισυμβατικότητα». Ηταν ο μοναδικός ή ένας από τους ελάχιστους μόδιστρους και επιχειρηματίες -γιατί ένας οίκος μόδας είναι επιχείρηση σε τελική ανάλυση- που δεν χρησιμοποίησε ποτέ διαφημίσεις για να προμοτάρει τα προϊόντα του. Αρκούσαν για να διαδώσουν τη δουλειά του οι επιδείξεις μόδας -επί 38 χρόνια παρουσίαζε ανελλιπώς τις γυναικείες και ανδρικές συλλογές του και για τις δύο σεζόν- και οι διάσημες πελάτισσές του που δειγμάτιζαν τις δημιουργίες του σε κοσμικά και μη events.

Η Κέιτ Μπλάνσετ είχε επιλέξει να αμπαλάρει με δικό του φόρεμα την προχωρημένη εγκυμοσύνη της για να ποζάρει στο κόκκινο χαλί της Τελετής Απονομής των Οσκαρ το 2008, τη χρονιά δηλαδή όπου ήταν υποψήφια για δύο χρυσά αγαλματίδια, Α’ και Β’ Γυναικείου Ρόλου ταυτόχρονα. Το ότι τελικά δεν κέρδισε σε καμία από τις δύο κατηγορίες δεν το απέδωσε στη στράπλες δημιουργία Dries Van Noten - αντιθέτως και σε πείσμα των δεισιδαιμονιών, η Μπλάνσετ επέμενε και τα επόμενα χρόνια να πηγαίνει στις κοσμικές συνάξεις της Ακαδημίας με ρούχα του Βέλγου σχεδιαστή. Στη λίστα με τις επώνυμες πελάτισσες που πίνουν σαμπάνια στο όνομα του Βαν Νότεν είναι, μεταξύ άλλων, η βασίλισσα του Βελγίου Ματθίλδη, η οποία φυσικά και θα τιμούσε με την προτίμησή της τον συμπατριώτη της, η Μάγκι Τζίλενχαλ, η Νικόλ Κίντμαν, η Ριάνα και η Νικόλ Ρίτσι, που πλείστες όσες φορές έχουν απαθανατιστεί φορώντας δικές του δημιουργίες.Το λες, τελικά, και έμμεση τοποθέτηση προϊόντος. Ο Βαν Νότεν, επίσης, το μακρινό 1996, όταν η διαφορετικότητα ήταν απλώς μια λέξη στο λεξικό και όχι μέρος της σημερινής woke ατζέντας, ήταν από τους πρώτους σχεδιαστές που χρησιμοποίησαν μοντέλα με κανονικές διαστάσεις για να περπατήσουν στα catwalks του.


Μέχρι και πρόσφατα διαμαρτυρόταν ότι ο κόσμος της μόδας παραμένει εκνευριστικά ίδιος, σχεδόν παρωχημένος και εξακολουθεί να χρησιμοποιεί μοντέλα εξαιρετικά λευκά και εξαιρετικά αδύνατα. «Οι αξίες έχουν αλλάξει, ειδικά στη μόδα, που ήδη είχε πολλά στραβά και έχει κάνει πολλά λάθη. Τώρα είναι περισσότερο επείγον από ποτέ να αλλάξουν τα πράγματα», είχε αναφέρει σε συνέντευξή του στο περιοδικό «Porter», το 2021.

Για όσους παρακολουθούσαν τη δράση και τις δηλώσεις του, η εκούσια συνταξιοδότησή του στα 66 του δεν ήταν τελικά και τόσο απρόσμενη. Ο Βαν Νότεν, παρότι είχε αποφύγει επιμελώς να γίνει μέρος του συστήματος, θεωρεί ότι ανήκει στην παλιά φρουρά και ότι με την αποχώρησή του παροτρύνει τους παλαίμαχους συναδέλφους του να ακολουθήσουν το παράδειγμά του και να δώσουν τη θέση τους σε νέους δημιουργούς, χωρίς παρωπίδες και με φρέσκες ιδέες, που θα ταρακουνήσουν τα θεμέλια της μόδας. Αυτό, δηλαδή, που είχε κάνει και ο ίδιος στο ξεκίνημά του.



Γέννημα-θρέμμα της Αμβέρσας, ο Βαν Νότεν ακολούθησε τον δρόμο που είχαν χαράξει οι δύο προηγούμενες γενιές της οικογένειάς του. «Ο πατέρας μου είχε δημιουργήσει μία από τις πιο πρωτοποριακές βελγικές εταιρείες λιανικής του prêt-à-porter και ο παππούς μου ήταν ράφτης. Από αυτούς τους άνδρες και τη μητέρα μου κληρονόμησα την αγάπη για την κατασκευή ενδυμάτων, τις παραδόσεις και την τελετουργία της», θα περιέγραφε ο ίδιος τους λόγους που η ενασχόλησή του με τη μόδα δεν θα μπορούσε παρά να είναι μονόδρομος. Στα 18 του ξεκίνησε να σπουδάζει Σχέδιο Μόδας στη Βασιλική Ακαδημία της Αμβέρσας και μετά την αποφοίτησή του εξαργύρωσε τις γνώσεις του ως στυλίστας, μέχρι που ένιωσε έτοιμος να δημιουργήσει την πρώτη του ανδρική συλλογή, την οποία παρουσίασε στο Λονδίνο, το 1986. Ο πρώτος του πελάτης ήταν το κατάστημα Barneys στη Νέα Υόρκη, ανοίγοντάς του μια χαραμάδα στις αγορές της Αμερικής. Τρία χρόνια αργότερα ο Βαν Νότεν θα εγκαινίαζε το πρώτο του flagship store στο Het Modepaleis, ένα από τα πιο ιστορικά πολυκαταστήματα της Αμβέρσας.

Ως ιστορικής σημασίας χρονιά για την καριέρα του ο ίδιος θεωρεί το 1993, όταν ντεμπoύταρε στην παρισινή Εβδομάδα Μόδας, από την οποία έκτοτε δεν έλειψε ούτε σεζόν, αποφεύγοντας όμως επιμελώς να συμμετέχει και στις επιδείξεις της Υψηλής Ραπτικής. «Δεν θα σχεδίαζα ποτέ ένα ρούχο που δεν θα μπορούσε να πουληθεί σε κατάστημα», ήταν ανέκαθεν η εξήγησή του.



Στα 38 χρόνια της καριέρας του στη μόδα ο Βαν Νότεν έχει κερδίσει αναρίθμητα βραβεία και υπήρξε ο πρώτος Βέλγος σχεδιαστής που έκανε επίδειξη μόδας στο Musée Des Arts Décoratifs στο Παρίσι, το 2014. Δύο χρόνια πριν αποκτήσει τον τίτλο του βαρόνου από τον βασιλιά του Βελγίου, ως αναγνώριση των υπηρεσιών του στην πατρίδα του, η Γαλλία είχε ήδη προλάβει να τον τιμήσει με το Μετάλλιο των Γραμμάτων και των Τεχνών. Ναι, στα 66 χρόνια της ζωής του μπορεί να δηλώνει χορτασμένος από τιμητικές διακρίσεις, επαίνους και διθυράμβους. Μιλώντας για επαίνους, σύμφωνα με τους «New York Times», ο Βαν Νότεν είναι ένας από τους πιο εγκεφαλικούς σχεδιαστές. Το στυλ του χαρακτηρίστηκε από την αρχή εκκεντρικό, συχνά υπερβολικό για τα γούστα των συντηρητικών, τους οποίους ο Βέλγος ανέκαθεν απεχθανόταν, με μια εμφανή εμμονή στα εμπριμέ υφάσματα και στα τεράστια λουλούδια που ξεφυτρώνουν στα ρούχα του, απευθείας αναφορά στη λατρεία του στην κηπουρική, με την οποία ασχολείται στον ελεύθερο χρόνο του, ο οποίος από τον Ιούνιο και μετά προφανώς θα είναι άφθονος.



«Μου αρέσει να ταχυδακτυλουργώ με τα χρώματα, τις υφές και το φως με τρόπο που περισσότερο παρακινεί παρά προκαλεί. Βλέπω ένα ρούχο ως μέρος μιας μεγαλύτερης αφήγησης που ξεκινά από το όραμα ενός σχεδιαστή και καταλήγει ως τρόπος έκφρασης του στυλ του ανθρώπου που θα το φορέσει. Η χαρά μου είναι να δημιουργήσω ένα ρούχο που συνδυάζει και εξισορροπεί την ομορφιά, την τέχνη και τη λειτουργία, ένα ρούχο που να μπορεί να αντέξει στον χρόνο και να γίνει μέρος της ιστορίας της ζωής», έχει δηλώσει ο ίδιος, περιγράφοντας καλύτερα από τον καθένα τι σημαίνει το στυλ Dries Van Noten.

Ο Ντρις Βαν Νότεν μπορεί πλέον να αποσυρθεί στην επιβλητική νεοκλασική έπαυλη του 1840 που αγόρασε με τον σύντροφό του Πάτρικ Βανγκελούβε και να περιποιείται τον αγαπημένο του κήπο που τόσες φορές τον έχει εμπνεύσει. Για όσους τον γνωρίζουν πέρα από τα δημοσιεύματα, αυτό δεν είναι το τέλος, αλλά η αρχή μιας νέας ιστορίας.