James Dean: Οι λεπτομέρειες του μύθου του «Επαναστάτη χωρίς αιτία» που έφυγε νωρίς

Το γεγονός είναι διαπιστωμένο από την πρώτη στιγμή υπάρξεως του Χόλιγουντ. Ετσι και δρασκελίσεις το κατώφλι που χωρίζει τους κοινούς θνητούς από τις θεότητες του star system, τότε συναντάς Παράδεισο και Κόλαση μαζί. Ο James Byron Dean, επονομαζόμενος One-Speed Dean, θεωρείται -και είναι- η επιτομή της ταυτόχρονης διασταύρωσης Παραδείσου και Κολάσεως! Εχουν περάσει 63 ολόκληρα χρόνια από εκείνη τη μετωπική σύγκρουση στην άσφαλτο των περιχώρων της Καλιφόρνιας που τον άφησε στον τόπο, όμως ο μύθος του, ακόρεστος. Ομως η σκιά, βαριά. Ομως ο θαυμασμός, αθεράπευτος. Ομως οι πάσης φύσεως υποψήφιοι αλλά και καθιερωμένοι stars που τον μιμούνται, ατελείωτοι. Η λίστα μεγάλη. Οι μνήμες ακόμα νωπές. Οι μνήμες συντηρούνται γιατί πουλάνε. Και πουλάνε τρελά.

ΣΚΗΝΗ 1: THE GIANT

Οπως για παράδειγμα το τελευταίο αφήγημα που προσφάτως κυκλοφόρησε στις ΗΠΑ με την υπογραφή ενός καθηγητή Αγγλικών στο Πανεπιστήμιο του Τέξας με το όνομα Ντον Γκράχαμ.

Το πόνημα που υποτίθεται ότι περιέχει αποκαλυπτικές λεπτομέρειες των τελευταίων ημερών του μυθικού Τζέιμς Ντιν τιτλοφορείται ως εξής: «Giant: Elizabeth Taylor, Rock Hudson, James Dean, Edna Ferber and the making of a legendary american film» («Γίγας: Ελίζαμπεθ Τέιλορ, Ροκ Χάντσον, Τζέιμς Ντιν, Εντνα Φέρμπερ και τα γυρίσματα μιας θρυλικής αμερικανικής ταινίας»). Το «Giant», ο «Ο Γίγας», είναι μια κινηματογραφική εποποιία 200 λεπτών που κόστισε 5,5 εκατ. δολάρια. Ιλιγγιώδες ποσό για τα δεδομένα του 1955, το οποίο στο «τέλος της ημέρας» επέστρεψε στα ταμεία της εταιρείας 35 εκατ. δολάρια μόνο από τις εισπράξεις των αμερικανικών αιθουσών. Η Porsche Spyder, η ξέφρενη κούρσα, η μετωπική σύγκρουση και ο ακαριαίος θάνατος του Τζέιμς Ντιν πάνω στο άνθος των 24 Μαΐων εκτίναξαν στον ουρανό τον «Γίγαντα», μαζί με τα κέρδη της εταιρείας φυσικά. Everything for sale. Και να είστε βέβαιοι, οι Αμερικανοί, ιδιαιτέρως της showbiz, γνωρίζουν τον τρόπο να πουλάνε και να μοσχοπουλάνε τους πάντες και τα πάντα καλύτερα από τον καθένα.

Ο Ντον Γκράχαμ λοιπόν, ισχυρίζεται ότι κατάφερε να εξασφαλίσει για προσωπική του χρήση σημειώσεις του Τζορτζ Στίβενς σχετικά με τα παρασκήνια και τα καυτά περιστατικά που διαδραματίστηκαν κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων του «Γίγαντα». Ο Τζορτζ Στίβενς (1904-1975), εμβληματική μορφή του Χόλιγουντ, εξαιρετικός τεχνίτης στη σκηνοθεσία εμπειρικών ταινιών, με φλέβα καλλιτεχνική.

ΣΚΗΝΗ 2: ΤΟ ΜΙΣΟΣ ΤΟΥ ΡΟΚ ΧΑΝΤΣΟΝ

Παρεμπιπτόντως, το σενάριο βασίζεται στο ομότιτλο μυθιστόρημα της Εντνα Φέρμπερ και το στόρι αναπτύσσεται γύρω από τη σχέση ενός τριγώνου με φόντο την αμερικανική οικονομία. Ο σύζυγος είναι θηριώδης, γι’ αυτό και «Giant». Ο σύζυγος είναι Τεξανός και ιδιοκτήτης ενός επίσης γιγαντιαίου κτήματος. Η σύζυγος είναι φυσικά μικρότερη και «τρόπαιο» αυτού του πλούσιου γελαδάρη με το καουμπόικο καπέλο. Ομως καταλύτης είναι ένας πιτσιρικάς, ο οποίος είναι στη δούλεψη του συζύγου, που εντελώς τυχαία ανακαλύπτει στο δικό του μικρό «κτηματάκι» άπειρες ποσότητες πετρελαίου. Ετσι η παλιά Αμερική των γελαδάρηδων συγκρούεται και ταπεινώνεται από τη νέα των πετρελαιάδων του Τέξας. 

Το cast που εξασφάλισε ο Τζορτζ Στίβενς, κομμένο και ραμμένο στα μέτρα τριών πασίγνωστων ονομάτων. Η λαχταριστή Λιζ Τέιλορ με μπούστο και «μπαλκόνια» που τύφλωναν εκατομμύρια αρσενικά μάτια. Ηταν μόλις 23 ετών. Ο Ροκ Χάντσον, με μπόι επιπέδου μπασκετμπολίστα του NBA (1,96), ήταν 30άρης. Και ο Τζέιμς, το μεγάλο αστέρι, ο ανερχόμενος «αντίπαλος» του Μάρλον Μπράντο, μόλις 24 και στο ενεργητικό του είχε πίσω δύο όλους κι όλους πρωταγωνιστικούς ρόλους. Ο πρώτος ως Κάιν στα «Ανατολικά της Εδέμ» του Ηλία Καζάν (East of Eden) και ο δεύτερος ως «Επαναστάτης χωρίς αιτία» του Νίκολας Ρέι (Rebel Without a Cause).Ο Γκράχαμ έλεγε στο Fox News ότι ο Στίβενς ήθελε πολύ να φύγει από το Χόλιγουντ και να κάνει κινηματογραφικά γυρίσματα στη μικρή πόλη Μάρφα του Τέξας επειδή το Χόλιγουντ ποτέ δεν θα έμοιαζε με το Τέξας. Μια πληροφορία σημαντική για τους ιστοριοδίφες και ασήμαντη έως άχρηστη για τους θεατές. Το ψητό που υποτίθεται ότι αποκαλύπτει από τις «εξορύξεις» του ο συγγραφέας αφορά στα καθημερινά πλακώματα του Ροκ Χάντσον με τον νεαρό, περίεργο, οξύθυμο, μοναχικό και «μανιοκαταθλιπτικό» Τζέιμς Ντιν . «Ο Ροκ Χάντσον μισούσε απόλυτα τον Τζέιμς Ντιν και αντίστροφα. Οι τσακωμοί ήταν συνεχείς σε όλα τα γυρίσματα. Η Ελίζαμπεθ Τέιλορ έπρεπε να μεσολαβεί μεταξύ των δύο. Εκείνη ήταν πολύ καλή φίλη και με τον Ροκ και με τον Τζέιμς. Κατά κάποιον τρόπο, οι δυο τους ανταγωνίζονταν για τη στοργή της, όπως και στην ταινία».

ΣΚΗΝΗ 3: ΚΑΙ ΜΕ ΤΗ ΛΙΖ ΚΑΙ ΜΕ ΤΟΝ ΡΟΚ

Η αλήθεια, όπως κυκλοφορεί στα σαλόνια του Χόλιγουντ, είναι κάπως διαφορετική. Η γοητεία του αντισυμβατικού Τζέιμς Ντιν είχε παγιδεύσει και τους δύο συμπρωταγωνιστές του. Σε τέτοιο σημείο που κάθε νύχτα το άγριο αγόρι να μπερδεύεται σε ποιο από τα δυο κρεβάτια να καταλήξει! Αν και η Λιζ είχε ήδη μετρήσει δύο από τους συνολικά οκτώ γάμους που είχε κάνει στη ζωή της. Οι δύο εξ αυτών με τον ίδιο, τον Ρίτσαρντ Μπάρτον. Η Λιζ είχε ήδη, σε ηλικία 19 ετών, πετάξει στα γρήγορα τον Κόνραντ Χίλτον Τζούνιορ. Με βαρύ πορτοφόλι φυσικά. Και όταν λέω «στα γρήγορα», εννοώ μόλις 12 μήνες. Και εκείνη τη χρονιά ήταν ήδη στεφανωμένη με τον δεύτερο σύζυγό της, έναν κοσμικό τύπο σαν τους ηθοποιούς διαφημιστικών σποτ με το όνομα Μάικλ Γουάιλντινγκ. Οι συζυγικές υποχρεώσεις της Τέιλορ ουδόλως περιόρισαν τις ορέξεις της και τους πειραματισμούς της. Ενα σπορ που το συνέχισε σε όλη της διάρκεια του ταραγμένου βίου της. Το ακόμα πιο αξιοπερίεργο έως εξωφρενικό για όλους εμάς τους κοινούς θνητούς είναι οι καταπιεσμένες ομοφυλοφιλικές προτιμήσεις του Ροκ Χάντσον. Επειδή στο μπόι και στην όψη εκπλήρωνε όλες τις προδιαγραφές ενός άντρα, με το Α κεφαλαίο, και μάλιστα του Αμερικανού. Επειδή οι ρόλοι ήταν και αυτοί εντελώς αρσενικοί, με γοητεία εκτυφλωτική. Και επειδή εκείνη την εποχή η ομοφυλοφιλία ήταν έγκλημα που διωκόταν όπως οι κομμουνιστές με τις μαύρες λίστες του μακαρθισμού. Γι’ αυτούς τους λόγους ο δυστυχής Ροκ Χάντσον, αλλά και οι παραγωγοί, καθώς και οι ατζέντηδές του κάλυπταν τα σεξουαλικά αμαρτήματά του. Η κάλυψη, φυσικά, ήταν ο γάμος, το στεφάνι, η γυναίκα. Δηλαδή η δυστυχής Φίλις Γκέιτς. Η οποία έμεινε μαζί του μόλις τρία χρόνια και μετά τον θάνατο του πρώην συζύγου της από AIDS, το 1985, αναγκάστηκε να το εξομολογηθεί δημοσίως. Λέγοντας στο περίπου: «Love yes, sex no, never!». Ο κόσμος το ’χε τούμπανο και αυτή κρυφό καμάρι!

ΣΚΗΝΗ 4: Η PORSCHE SPYDER

Αυτά, λοιπόν, τα σούρτα φέρτα του άγριου και μοναχικού, αγοριού προκαλούσαν καθημερινές συγκρούσεις και άφθονα ερωτικά καβγαδάκια. Θα μου πείτε, γιατί δεν το έκαναν μαζί, σε στυλ τριολέ. Να το μοιράσουν το παιδί κι έτσι να ηρεμήσει ο Τζορτζ Στίβενς και οι παραγωγοί. Τι να σας πω, σάμπως ήμουν παρών; Ξέρω κι εγώ; Αυτές οι διαρκείς καθημερινές κρεβατικές εναλλαγές συνοδεύονταν και από σεβαστές ποσότητες λευκής σκόνης με την ονομασία κοκαΐνη. Κι αυτό το σπορ είναι άκρως διαδεδομένο σε κάθε γωνιά του planet Hollywood. Από την πρώτη ημέρα υπάρξεως της αμερικανικής κινηματογραφίας. Αλλωστε η ιλιγγιώδης επαγγελματική απογείωση του Τζέιμς Ντιν συνοδεύτηκε από τέσσερα πράγματα, πασίγνωστα κι αυτά: money, fame, sex and drugs. Α!, να μην ξεχάσω και τα σπιντάτα αυτοκίνητα. Αυτό το χούι θα αποδειχτεί συμβόλαιο θανάτου. Γιατί μόλις ο Τζέιμς ενθυλάκωσε μέρος της αμοιβής του από το ένα εκατ. δολάρια που επρόκειτο να λάβει ως αποζημίωση για τη συμμετοχή του σε εννιά ταινίες, μόλις, λοιπόν, έλαβε μέρος του ενός εκατομμυρίου, βρέθηκε στο τιμόνι μιας καλογυαλισμένης Porsche Spyder. Την καβάλησε, την έτρεξε και με σανιδωμένο το γκάζι βρέθηκε on the other side… Οι παρεκτροπές του μεγαλούργησαν με τα σεξουαλικά αμαρτήματά του. Εκτός από τα κορίτσια που βρέθηκαν να παίζουν μαζί του στις ταινίες του, ανάμεσά τους και η Νάταλι Γουντ, είχε καταφέρει, με τις απιστίες και την κυκλοθυμική συμπεριφορά του, να μετατρέψει μια σταρλετίτσα σε μόνιμη τρόφιμο κάθε ψυχιάτρου.

ΣΚΗΝΗ 5: ΤΟ ΚΟΡΙΤΣΙ ΑΠΟ ΕΝΑ ΧΩΡΙΟ ΤΗΣ ΣΑΡΔΗΝΙΑΣ

Η Αννα-Μαρία Πιεράντζελι, από κάποιο χωριό της Σαρδηνίας και ορκισμένη του καθολικού δόγματος, μετά από εκείνη την ταραγμένη, τρελή περίοδο και μετά από ασίγαστο πάθος και άφθονο κόλλημα με τον Τζέιμς, βρέθηκε νεκρή με τη βοήθεια άφθονης ποσότητας ναρκωτικών ουσιών. Αν και είχαν περάσει αρκετά χρόνια, ήταν αδύνατον να αποσπάσει και να αποτινάξει από μέσα της το φάντασμα του Τζέιμς Ντιν. Φυσικά όλες αυτές οι παρεκτροπές, καθώς και πολλές άλλες, θεωρούνται εντελώς φυσικές και κανονικές για σχεδόν όλους τους ενοίκους του Χόλιγουντ. Εκείνοι, με την ασυλία. Εμείς, με τις φαντασιώσεις μας. Αλλωστε όλα αυτά τα σκάνδαλα και οι πιπεράτες λεπτομέρειες αποτελούν μέρος μιας άτυπης διαφημιστικής καμπάνιας που λειτουργεί ευεργετικά για τη μυθολογία τους. Ζούμε μέσα από τις ζωές των πρωταγωνιστών του star system! Ο «Γίγας», λοιπόν, αποδείχτηκε η πιο καταραμένη στιγμή τόσο για τον Τζέιμς Ντιν όσο και για την Αννα-Μαρία Πιεράντζελι. Αλλά επίσης και για τον Ροκ Χάντσον και τη Λιζ Τέιλορ. Γιατί όπως ισχυρίζεται ο Ντον Γκράχαμ, «τόσο ο Ροκ Χάντσον όσο και η Ελίζαμπεθ Τέιλορ μισούσαν τις μεθόδους και την αλλόκοτη συμπεριφορά του Τζέιμς Ντιν. Δεν στεκόταν εκεί όπου έπρεπε να είναι, μουρμούριζε ή έκανε κόλπα με ένα μικρό σχοινί που είχε μαζί του.

Ηταν πάντα απασχολημένος, κάνοντας κάτι για να συλλάβει την πραγματικότητα του χαρακτήρα. Ομως οι άλλοι δύο ηθοποιοί ήταν εκπαιδευμένοι να στέκονται, να διαβάζουν τον ρόλο και να λαμβάνουν οδηγίες. Εκείνος δεν έκανε τίποτα από αυτά. Αυτό τους τρέλαινε. Και ο Στίβενς είχε προβλήματα με τον Τζέιμς. Διαφωνούσε μαζί του γιατί ο Τζέιμς καθυστερούσε να εμφανιστεί. Ο Τζορτζ είπε κάποια στιγμή ότι δεν θα συνεργαστεί ποτέ ξανά μαζί του». Δεν πρόλαβε. Ο άτακτος μαθητής «έφυγε» νωρίς. Και μάλιστα δύο εβδομάδες πριν από την ολοκλήρωση των γυρισμάτων. Η αναγγελία του θανάτου του στοίχειωσε και τους δύο εραστές του. Η Λιζ Τέιλορ ξέσπασε σε λυγμούς, ενώ ο Ροκ Χάντσον, που υποτίθεται ότι τον μισούσε, παραλίγο να λιποθυμήσει και να καταλήξει στο νοσοκομείο της περιοχής. Η απώλεια του γοητευτικού άγριου αγοριού δεν στάθηκε εμπόδιο ούτε για τους παραγωγούς ούτε για τον σκηνοθέτη. Το χρήμα πάνω από την ανθρώπινη ζωή. Τα γυρίσματα επαναλήφθηκαν την επόμενη ημέρα.

Η ζωή συνεχίζεται. Τα πράγματα είναι κάπως διαφορετικά σχετικά με τα καπρίτσια του Τζέιμς Ντιν. Αφού όλοι γνώριζαν την ερμηνευτική μέθοδο που ακολουθούσε. Τη «μέθοδο» του Actor’s Studio και του Ηλία Καζάν. Του πρώτου σκηνοθέτη που τόλμησε να αναθέσει πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτό το ασήμαντο ηθοποιάκι. Η «μέθοδος» ήταν και ο ερμηνευτικός κώδικας του Μάρλον Μπράντο. Η «μέθοδος» του Στανισλάφσκι. Δηλαδή η σωματική σχέση του ηθοποιού με τον ρόλο του. Δηλαδή ο ηθοποιός παίζει με το σώμα του. Αυτή η διαφορετικότητα ήταν το πλεονέκτημα του Τζέιμς Ντιν. Και γι’ αυτό τον επέλεξε ο Τζορτζ Στίβενς. Κόντρα στις συμβατικές ερμηνείες της Λιζ Τέιλορ και του Ροκ Χάντσον. Επομένως είναι αδύνατον και εντελώς παράλογο ο Τζορτζ Στίβενς να δυσανασχετεί με τις παραξενιές του Τζέιμς Ντιν. Γιατί αυτές ήταν το αλατοπίπερο του «Γίγαντα».

ΣΚΗΝΗ 6: Η ΠΡΟΦΗΤΕΙΑ

Μερικές λεπτομέρειες από τη ζωή αυτού του καταραμένου θρύλου, που θεωρείται ακόμα και σήμερα μεγαλύτερος και ανώτερος από τον αντίστοιχο του Ελβις Πρίσλεϊ, είναι χαρακτηριστικές. Η «προσωρινή» επαφή του με τη Λιζ Τέιλορ εκτός από σεξουαλική ήταν και μητρική. Ψυχιατρικές πηγές του Χόλιγουντ ισχυρίζονται ότι αυτή η σύντομη σχέση είχε υποκαταστήσει την απουσία της μητρικής φιγούρας και το εκκρεμές από το οιδιπόδειο σύμπλεγμα. Η μητέρα του είχε πεθάνει όταν εκείνος ήταν μόλις 9 ετών. Σε όλες τις σχέσεις του αναζητούσε τη μητέρα που του έλειπε. Αυτό άλλωστε ήταν το κρυφό στοιχείο που εκμεταλλεύτηκε και αξιοποίησε ο παμπόνηρος Καζάν όταν του ανέθεσε τον ρόλο του «κακού» Κάιν στην κινηματογράφηση του μυθιστορήματος του Τζον Στάινμπεκ «Ανατολικά της Εδέμ».

Η δεύτερη λεπτομέρεια έχει να κάνει με τις αμοιβές του και με τον σπάταλο χαρακτήρα του. Αν και μόλις με 1.000 δολάρια εβδομαδιαίως, είχε υπογράψει συμβόλαιο με τον Ηλία Καζάν. Η επιτυχία εκείνης της πρώτης ταινίας εξασφάλισε δεκαπλάσια αποζημίωση με τον «Επαναστάτη χωρίς αιτία». Με αυτή την εμφάνιση και ερμηνεία ολοκληρώνει την αντισυμβατική περσόνα του. Γι’ αυτό και ο Ρόναλντ Ρέιγκαν έλεγε ότι «ο Τζέιμς Ντιν ήταν America’s rebel», αντάρτης της Αμερικής. Ο επίλογος τραγικός. Μόλις υπογράφει για 1 εκατ. δολάρια με την υποχρέωση να εμφανιστεί σε εννιά ταινίες. Μόλις λαμβάνει μέρος του ποσού ως προκαταβολή. Και μόλις καβαλάει την Porsche Spyder, καταλήγει Ten Feet Under τροφή για τα σκουλήκια. Από τις δηλώσεις και τις συνεντεύξεις του μια φράση είναι προφητική: «Being a good actor isn’t easy. Being a man is even harder. I want to be both before I’m done» («Δεν είναι εύκολο να είσαι καλός ηθοποιός. Το να είσαι άνθρωπος είναι ακόμα πιο δύσκολο. Θέλω να έχω καταφέρει και τα δύο πριν το τέλος»).