«Παύλος Μελάς», αύριο στη Φλώρινα η απαγορευμένη ταινία 45 χρόνια μετά

Μετά την τεράστια επιτυχία και απήχηση που είχε η προβολή της ιστορικής ταινίας «Παύλος Μελάς» στην Πτολεμαΐδα, με αφορμή τη συμπλήρωση 115 ετών από το θάνατο του,  επαναλαμβάνεται η προβολή της ταινίας στη Φλώρινα με πρωτοβουλία του Επιστημονικού Ινστιτούτου «Ευνομία» σε συνεργασία με τοπικούς φορείς.

Συνδιοργανωτές της εκδήλωσης είναι Περιφέρεια Φλώρινας, η Μητρόπολη Φλώρινας-Πρεσπών-Εορδαίας, o Δήμος Φλώρινας και πολιτιστικοί φορείς του νομού. Θα προλογίσουν ο καθηγητής Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας Αρχιμανδρίτης Ειρηναίος Χατζηεφραιμίδης και η Αριάδνη Νούκα, Νομικός, αντιπρόεδρος της “ΕΥΝΟΜΙΑ”. Την εκδήλωση θα συντονίσει ο φιλόλογος, Δημήτριος Παπαδόπουλος. Θα παραστεί ο πρωταγωνιστής της ταινίας κ. Λάκης Κομνηνός, Πρόεδρος του Ινστιτούτου “ΕΥΝΟΜΙΑ”.

Η ιστορική ταινία «Παύλος Μελάς» του Φίλιππου Φυλακτού, με πρωταγωνιστή τον Λάκη Κομνημό και την επική μουσική του  μεγάλου Έλληνα συνθέτη Γιάννη Σπανού, που «έφυγε» την προηγούμενη εβδομάδα, «επιστρέφει» εκ νέου στις κινηματογραφικές αίθουσες, στο σύνολό της και επεξεργασμένη ψηφιακά, σε μια εποχή που τα «μηνύματά» της παραμένουν επίκαιρα, λόγω … Πρεσπών.

Αν και για την εποχή της χαρακτηρίστηκε υπερπαραγωγή «κόβοντας» στην Α’ προβολή της 433.000
εισιτήρια μόνο σε Αθήνα και Πειραιά, μετά την πτώση της δικτατορίας κατέληξε στη …λήθη. Τα χρόνια που ακολούθησαν, δεν προβλήθηκε σε καμία κινηματογραφική αίθουσα ή ελληνικό τηλεοπτικό κανάλι,
αλλά ακόμη και για «ιδιωτικές» προβολές την εποχή της βιντεοκασέτας, αφαιρέθηκαν κομμάτια της με «πετσοκομμένο» το τελικό αποτέλεσμα.

Δεν είναι τυχαίο πως η ταινία, χαρακτηρίστηκε «απαγορευμένη»,
με εμφανή την προσπάθεια απαξίωσής της αλλά και σύνδεσής της με το στρατιωτικό καθεστώς. 
Η ταινία πραγματεύεται τη ζωή του Παύλου Μελά, του ήρωα που αγωνίστηκε και τελικά έχασε τη ζωή του για να ελευθερώσει την Μακεδονία στις αρχές του 20ου αιώνα, φέρνοντας το κοινό σε άμεση επαφή με
τα ιστορικά εθνικά γεγονότα αλλά και με πρόσωπα επώνυμα και ανώνυμα που αγωνίστηκαν για να μη χαθεί η Μακεδονία.
Στο καστ, εκτός του Λάκη Κομνηνού στον πρωταγωνιστικό ρόλο, συμμετέχει πλήθος γνωστών ηθοποιών όπως η Καίτη Παπανίκα, ο Γιάννης Αργύρης, η Λιλύ Παπαγιάννη, ο Παντελής Ζερβός, ο Γιώργος Τζώρτζης, η Μπεάτα Ασημακοπούλου, ο Λευτέρης Βουρνάς, ο Νίκος Βασταρδής, ο Νάσος Κεδράκας, ο Δημήτρης Καλλιβωκάς, ο Φαίδων Γεωργίτσης, ο Γιάννης Μαλούχος, ο Ανδρέας Φιλιππίδης. 

Η επική μουσική, που αρμόζει απόλυτα στο ύφος της ταινίας, ανήκει στον Γιάννη Σπανό με πολλούς να θεωρούν πως πρόκειται για ένα από τα καλύτερα έργα του δημιουργού στη μεγάλη οθόνη. Το μοναδικό τραγούδι της ταινίας, το «Μοιρολόι» που συνέθεσε ο Γιάννης Σπανός σε ποίηση Κωστή Παλαμά, ερμηνεύει η Δήμητρα Γαλάνη. 

Όπως λέει ο κ. Κομνηνός, ο ρόλος του Παύλου Μελά τον σημάδεψε και τον συνοδεύει έως σήμερα. «Με τον ρόλο αυτό, είχα τη τύχη να εισπράξω το μεγαλείο της Μακεδονίας. Δεν πήγα απλώς να παίξω, αλλά να μάθω για τη Μακεδονία και την ιστορία της. Έκατσα διάβασα και μελέτησα πολύ. Με σαγήνευσε ο τόπος αυτός, άσχετα εάν δεν κατάγομαι από εκεί. Πλάθοντας το ρόλο, έψαχνα και τον ζούσα κυριολεκτικά. Με σημάδευσε» λέει, καταλήγοντας «Αυτή η ταινία πέτυχε όλους τους στόχους της. Και μπορέσαμε και γνωρίσαμε τη Μακεδονία και παίξαμε σε ένα εθνικό μεγαλείο που είχε μεγαλειώδη επιτυχία, σπάζοντας τα ρεκόρ στην
προβολή της».

Ο «Παύλος Μελάς» δεν προβλήθηκε μετά το 1974 σε καμία κινηματογραφική αίθουσα και σε κανένα ελληνικό τηλεοπτικό σταθμό. Πριν φύγει από τη ζωή το 2007, ο Φυλακτός υποστήριξε σε συνεργάτες του, πως μετά τη μεταπολίτευση υπήρξαν πολιτικές παρεμβάσεις λόγω της ενόχλησης της βουλγαρικής πρεσβείας στην Αθήνα, από τις άγριες σκηνές της ταινίας, αφού ο Παύλος Μελάς και οι άλλοι Μακεδονομάχοι είχαν απέναντί τους τους Βούλγαρους κομιτατζήδες.

«Όλοι οι μαθητές την περίοδο 1973-1974 είχαν παρακολουθήσει την ταινία, μαθαίνοντας έτσι την ιστορία. Οι μαθητές που ακολούθησαν τα επόμενα χρόνια, δεν την παρακολούθησαν σε κανέναν κινηματογράφο και σε κανένα σχολείο, γιατί προφανώς είχαν πρόβλημα οι ηγεσίες, με το να διδαχθούν τα παιδιά την ιστορία της Μακεδονίας. Μας έχουν φτάσει σήμερα να ντρεπόμαστε για τους ήρωές μας και τον Παύλο Μελά» επισημαίνει ο κ. Κομνηνός ενώ ο κ. Φυλακτός συμπληρώνει΄«Ακόμη και ως βιντεοκασέτα, η ταινία ξανά μονταρίστηκε προκειμένου να αφαιρεθούν κομμάτια της, που θεωρούνταν «ενοχλητικά». «Κάποιους ενοχλούσε η ιστορία, οπότε κάποια αποσπάσματα του Παύλου Μελά» κόπηκαν και προβλήθηκαν μόνο αυτά που ήθελαν να προβάλλουν. Έτσι φτάσαμε να έχουμε ως πέντε «εκδόσεις» της ταινίας».