Στοιχεία σοκ: Ένα στα πέντε παιδιά θύμα σεξουαλικής βίας

Η φρικτή υπόθεση σεξουαλικής κακοποίησης στη Λέρο αναδεικνύει για άλλη μία φορά τα στοιχεία που συγκλονίζουν και αφορούν στην παιδική κακοποίηση, σεξουαλική ή μη. Σύμφωνα με τους ειδικούς επιστήμονες, σεξουαλική κακοποίη­ση δεν είναι μόνο η σεξουαλική επαφή. 

Είναι και η έκθεση του παιδιού σε πορνογραφικό υλικό, η συμμετοχή του σε φωτογραφήσεις ή μαγνητοσκοπήσεις σεξουαλικού περιεχομένου και οποιαδήποτε άλλη σεξουαλική δραστηριότητα. Περιλαμβάνει εν ολίγοις ένα φάσμα ενεργειών και πράξεων που αποσκοπούν αποκλειστικά στη σεξουαλική ικανοποίηση ή διέγερση του θύτη. Σύμφωνα με τα στοιχεία στην Ελλάδα, τα οποία έδωσαν στη δημοσιότητα οι Αρχές, το Χαμόγελο του Παιδιού, το Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού και η ΕΛΙΖΑ - Εταιρεία κατά της Κακοποίησης του Παιδιού, η σεξουαλική βία σε παιδιά φαίνεται ότι παίρνει όλο και μεγαλύτερες διαστάσεις, ενώ σε ποσοστό άνω του 90% προέρχεται από το οικογενειακό ή το στενό φιλικό περιβάλλον.

Μόνο για το 2017 η Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή για τα Παιδιά SOS 1056 δέχτηκε 848 καταγγελίες σοβαρών περιστατικών κακοποίησης οι οποίες αφορούσαν στο σύνολό τους 1.656 ανήλικους. Τα στοιχεία μάλιστα δείχνουν πως το 39% αφορούσε παιδιά έως 6 ετών. Στο 51% οι καταγγελίες αφορούσαν την παραμέληση-εγκατάλειψη παιδιών, ενώ στο 37,5% θύτες ήταν οι γονείς. Πραγματοποιήθηκαν, επίσης, 150 επιτόπιες παρεμβάσεις για 237 παιδιά που διέτρεχαν άμεσο κίνδυνο. Το 87% αυτών των παιδιών είχαν ανάγκη άμεσης απομάκρυνσης από το οικογενειακό τους περιβάλλον.

Από τα στοιχεία γίνεται γνωστό ότι 1 στα 5 παιδιά θα βιώσει στη ζωή του τουλάχιστον ένα περιστατικό σεξουαλικής βίας, 1 στα 2 παιδιά έχει πέσει θύμα σωματικής κακοποίησης ενώ 9 στις 10 σοβαρές περιπτώσεις παραμένουν χωρίς διάγνωση, προστασία και αντιμετώπιση αφού δεν αναφέρονται. Το φαινόμενο της σωματικής κακοποίησης παιδιών και οι διαστάσεις που έχει λάβει έκαναν πιο επιτακτική από ποτέ την ανάγκη ενός προγράμματος με εθνικό αποτύπωμα. Σύμφωνα με τα στοιχεία του σωματείου ΕΛΙΖΑ, 1 στα 2 παιδιά ηλικίας 11-16 ετών έχει τουλάχιστον μία εμπειρία σωματικής βίας, ενώ η έγκαιρη διάγνωση μπορεί να σώσει τη ζωή ενός παιδιού, ιδιαίτερα αυτή των κάτω των 4 ετών που διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτου ή αναπηρίας από σωματική κακοποίηση. Εκτιμάται επίσης ότι 9 στις 10 περιπτώσεις δεν αναφέρονται ποτέ και παραμένουν χωρίς διάγνωση και αντιμετώπιση.

Δραματικά είναι και τα στοιχεία από την Υποδιεύθυνση Προστασίας Ανηλίκων της Διεύθυνσης Ασφαλείας Θεσσαλονίκης από το 2015 έως και τους πρώτους μήνες του 2018. Η συγκεκριμένη υπηρεσία έχει χειριστεί συνολικά 220 υποθέσεις σεξουαλικής κακοποίησης, την ώρα που σε όλη την Κεντρική Μακεδονία οι καταγγελίες ξεπερνούν τις 250. Το έλλειμμα καταγραφής των περιστατικών κακοποίησης είναι ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα στην αντιμετώπιση του προβλήματος που δυσχεραίνει την πρόληψη και καταστολή του φαινομένου.

Περιγραφές που σοκάρουν

Τα περιστατικά που αντιμετωπίζουν οι υπεύθυνοι των παραπάνω σωματείων είναι ιδιαίτερα σκληρά και προκαλούν αγανάκτηση και οργή. Ενα κοριτσάκι, 3,5 ετών, μικρό ακόμη για να καταλάβει τι σημαίνει σεξουαλική κακοποίηση, δεν κατανοεί ότι το άγγιγμα του πατέρα δεν είναι αθώο. Οι γονείς της μικρής ήταν χωρισμένοι αλλά μέχρι εκείνη τη στιγμή οι σχέσεις τους ήταν καλές. Ενα βράδυ, έχοντας γυρίσει από ένα Σαββατοκύριακο με τον πατέρα της, τσακώνεται με τη μαμά της γιατί δεν της δίνει το παιχνίδι που θέλει. Κλαίει, δεν μπορεί να ηρεμήσει. Και τότε ζητάει από τη μαμά της να την αγγίξει εκεί που την αγγίζει ο μπαμπάς και την ηρεμεί.

Πριν από δύο χρόνια άλλη μια υπόθεση σεξουαλικής κακοποίησης είχε συγκλονίσει το Πανελλήνιο. Πατέρας συμμετείχε μαζί με τον φίλο του στη σεξουαλική κακοποίηση του 12χρονου παιδιού του στην Αργολίδα. Το συμβάν έγινε γνωστό μετά από καταγγελία της μητέρας του παιδιού και, όπως διαπιστώθηκε, από την αστυνομική έρευνα ο 37χρονος και ο πατέρας, οι οποίοι συζούσαν, είχαν προβεί επανειλημμένως σε σεξουαλική κακοποίηση του παιδιού το οποίο είχε νοητική υστέρηση. Η μητέρα πήγε το παιδί στην Παιδοψυχιατρική Κλινική του Παίδων και το παιδί το ανέλαβε η παιδοψυχίατρος Πένυ Γκούμα.

Οπως αναφέρει στο «ΘΕΜΑ», «δυστυχώς συνάντησα δεκάδες περιπτώσεις. Ακόμα και σεξουαλική κακοποίηση από ανήλικο σε ανήλικο. Αναφέρω την περίπτωση που είχε πάρει δημοσιότητα, στο Αργος, όπου το παιδί κακοποιούνταν σεξουαλικά από τον πατέρα και τον σύντροφό του. Υπήρχαν δυσκολίες στο οικογενειακό περιβάλλον, προσήλθε η μητέρα γιατί παρατήρησε διαταραχές στη συμπεριφορά του παιδιού και διαπιστώθηκε ότι είχε υποστεί κακοποίηση. Τα παιδιά εξετάζονται σωματικά όταν έρθουν στο νοσοκομείο, γίνεται ένας παιδιατρικός έλεγχος. Βεβαιώθηκε ότι ήταν σεξουαλικά κακοποιημένο παιδί, αλλά δεν μπορούσαμε να βεβαιώσουμε ποιος το έχει κάνει οπότε και παραπέμψαμε τη μητέρα στη ΓΑΔΑ όπου ξεκίνησε αυτεπάγγελτη διαδικασία».

Η κακοποίηση αφήνει το δικό της αποτύπωμα

Η ζωή των παιδιών που έχουν υποστεί οποιαδήποτε μορφή κακοποίησης δεν είναι εύκολο να εξελιχθεί φυσιολογικά. Παρατηρούνται επιπτώσεις στην υγεία τους, ενοχές γιατί πολλά μπορεί να νομίζουν ότι φταίνε εκείνα, διαστρεβλωμένη σεξουαλικότητα και προβληματικά μοντέλα σχέσεων, έλλειψη εμπιστοσύνης σε κοντινά πρόσωπα, αφού το πιθανότερο είναι ο θύτης να προέρχεται από το κοντινό του περιβάλλον. «Αυτά τα παιδιά πρέπει καταρχάς να νιώσουν ασφάλεια, χρειάζονται θεραπεία συνέχεια γιατί πολλές φορές αγγίζουν τα όρια της σχιζοφρένειας, χαρακώνονται, αυτοτιμωρούνται.

Ξέρετε, πριν από την κακοποίηση είναι και η αποπλάνηση, που δυστυχώς αρκετές φορές δεν μπορεί να γίνει αντιληπτή, καθώς δεν υπάρχουν εμφανή αποδεικτικά στοιχεία πάνω στο παιδικό σώμα. Μια ήπια ερυθρότητα, ένας τραυματισμός δεν είναι πάντα αποδεικτικά στοιχεία. Ολοένα περισσότερα παιδιά, όμως, μιλούν και αποκαλύπτουν το μαρτύριο που βιώνουν», προσθέτει η κυρία Γκούμα.

Ειδική Μονάδα Φροντίδας

Ενα θετικό βήμα για την αντιμετώπιση των περιστατικών θα πραγματοποιηθεί την Τρίτη, όταν θα εγκαινιαστεί από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλο η Μονάδα Φροντίδας για την Ασφάλεια των Παιδιών, η πρώτη που ιδρύεται στην Ελλάδα σε συνεργασία με το Νοσοκομείο Παίδων «Παναγιώτη και Αγλαΐας Κυριακού», τη Β’ Παιδιατρική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών και την Εταιρεία κατά της Κακοποίησης του Παιδιού - ΕΛΙΖΑ.