Τρεις σπουδαίες Ελληνίδες επιστήμονες αλλάζουν τον κόσμο

Καθημερινά βρίσκονται στο εργαστήριο, ανάμεσα σε βιολογικά υλικά, χημικές ουσίες και μικροσκόπια προσπαθώντας να απαντήσουν με επιστημονικά δεδομένα σε ερωτήματα. Η Δρ. Καλλιόπη Δασύρα, η Δρ. Ελένη Ευθυμιάδου και η Δρ. Μαρία Μπραουδάκη είναι από εκείνες τις νέες, δυναμικές, Ελληνίδες που έρχονται αντιμέτωπες με τις προκλήσεις και φαίνεται ότι δεν πτοούνται από τις δυσκολίες στον ανδροκρατούμενο κλάδο της επιστήμης. Συνεχίζουν με πάθος τη συνεισφορά τους στο ερευνητικό έργο, περνώντας τη μια μετά την άλλη τις πόρτες των πανεπιστημιακών αιθουσών και εργαστηρίων, αποδεικνύουν πόσα μπορούν να επιτύχουν οι γυναίκες αν τους δοθεί η ευκαιρία και αποτελούν πρότυπο για όλα τα νέα κορίτσια. 

Για τους λόγους αυτούς τιμήθηκαν από τη L’Oréal Hellas και την Ελληνική Εθνική Επιτροπή για την UNESCO στα φετινά βραβεία για τις ανερχόμενες γυναίκες επιστήμονες που υλοποιούν υποδειγματική έρευνα στην Ελλάδα με σημαντική επιστημονική αξία στο πεδίο των Βιοεπιστημών και των Φυσικών Επιστημών.

Άλλωστε από το 2006 μέχρι το 2016, η L’Oréal Hellas και η Ελληνική Εθνική Επιτροπή για την UNESCO έχουν τιμήσει με τα «Ελληνικά Βραβεία L’Oréal-UNESCO Για τις Γυναίκες στην Επιστήμη» που συνοδεύονται από οικονομική ενίσχυση ύψους 10.000 ευρώ, συνολικά 26 νεαρές μεταδιδακτορικές ερευνήτριες ηλικίας μέχρι 38 ετών, ενθαρρύνοντας τις Ελληνίδες επιστήμονες στη συνέχιση της ερευνητικής τους σταδιοδρομίας.

Πρόκειται για ένα βραβείο που βρίσκει και τις τρεις επιστήμονες στην πιο δημιουργική αλλά και κομβική φάση της καριέρας τους. Στο σημείο εκείνο που αγωνίζονται για να ολοκληρώσουν το όραμά τους. Kαι ένα τέτοιο βραβείο είναι ικανό να τις οπλίσει με δύναμη στη διαρκή αναζήτηση λύσεων σε μεγάλα μυστήρια, σε κρίσιμα ζητήματα για το μέλλον του πλανήτη και της ανθρωπότητας. 

«Αν δεν υπάρχει σχετική βράβευση είναι δυσκολότερο για τα ΜΜΕ να προβάλλουν επιστημονικά θέματα. Μέσω του βραβείου όμως δίνεται η ευκαιρία να παρουσιάσουμε δουλειά που είναι σημαντική τόσο σε προσωπικό όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο και συγκινεί κόσμο. Μάλιστα μια φοιτήτρια μού είπε ότι τώρα έχει κάτι να ελπίζει. Και χαίρομαι να βλέπω την επόμενη γενιά να αποβάλλει την ηττοπάθεια που προκάλεσε η κρίση» λέει για τη βράβευσή της η κυρία Δασύρα, Μεταδιδακτορική Ερευνήτρια Αστροφυσικής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, η οποία αυτή την περίοδο μελετά τον τρόπο με τον οποίο οι μαύρες τρύπες επηρεάζουν γαλαξίες μέσω της ενέργειας που αποδεσμεύουν από ύλη που προσπίπτει σε αυτές. 

Η δρ. Καλλιόπη Δασύρα, Μεταδιδακτορική Ερευνήτρια Αστροφυσικής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

Αφοσιωμένη στη μάχη κατά του καρκίνου η κυρία Ευθυμιάδου, Επίκουρος Καθηγήτρια του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, στο τμήμα Χημείας, με ειδίκευση στη Βιοανόργανη Χημεία και ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Νανοεπιστήμης και Νανοτεχνολογίας του ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος αναφέρει: «Είναι πολύ σημαντικό το βραβείο γιατί βρίσκομαι στην εκκίνηση της καριέρας μου και χρειάζομαι υποστήριξη για να στήσω το χώρο μου. Αγωνιζόμαστε σκληρά για να επιβιώσουμε στον χώρο της έρευνας, χρειαζόμαστε στήριξη και εξοπλισμό για να είμαστε ανταγωνιστικοί. Η ικανοποίηση της επίτευξης του στόχου είναι μεγάλη. Κάθε νίκη είναι δύναμη». Σήμερα, η επιστήμονας εργάζεται πάνω στην «ανάπτυξη πολυμερικών νανοφορέων, τα οποία ενθυλακώνουν το φάρμακο και το απελευθερώνουν μόνο υπό κατάλληλες συνθήκες, που χαρακτηρίζουν τα καρκινικά κύτταρα και όχι τα υγιή. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα στοχευμένα το φάρμακο να πηγαίνει στην νοσούσα περιοχή».

Για την κυρία Μπραουδάκη, Μεταδιδακτορική Ερευνήτρια Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής, στην Ιατρική Σχολή, του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και «αγωνίστρια» κατά του παιδικού καρκίνου, η διάκριση αποτελεί «εκτός από ηθική ικανοποίηση για την αναγνώριση των κόπων μιας πολυετούς προσπάθειας και μια σημαντική οικονομική ενίσχυση» για περαιτέρω επιστημονική κατάρτιση και διερεύνηση των μηχανισμών που εμπλέκονται στην εμφάνιση των όγκων εγκεφάλου σε παιδική ηλικία. 


Η δρ. Μαρία Μπραουδάκη, Μεταδιδακτορική Ερευνήτρια Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής, Ιατρική Σχολή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Έρευνα γένους… θηλυκού – Ο κανόνας και οι εξαιρέσεις 

Τα στοιχεία για τις γυναίκες ερευνήτριες παγκοσμίως είναι αποκαλυπτικά, καθιστώντας αναγκαία την ενίσχυση της συμμετοχής των γυναικών στον επιστημονικό κλάδο. Αν και στις θετικές επιστήμες η παρουσία των γυναικών είναι σημαντική, στις υψηλές ερευνητικές βαθμίδες οι άνδρες υπερτερούν κατά πολύ. Σύμφωνα με έκθεση της UNESCO, το έλλειμμα της ισόρροπης σχέσης των φύλων αγγίζει το ένα τρίτο παγκοσμίως. Μόλις το 28% των ατόμων, τα οποία ασχολούνται επαγγελματικά με τη βασική και την εφαρμοσμένη έρευνα, είναι γένους θηλυκού και όπως τονίζουν οι τρεις βραβευμένες ερευνήτριες, για την εισαγωγή και διάκριση στο χώρο απαιτούνται θυσίες, αδιάκοπος αγώνας, προσήλωση στο στόχο, πάθος και υπεράσπιση του οράματος ακόμα και στον ίδιο τους τον εαυτό. 

«Η γυναίκα δεν διαφέρει από τον άνδρα στην επιστήμη. Ισότιμα και συνεργατικά προσπαθούμε για το καλό της κοινωνίας. Η οποιαδήποτε διαφορετική αντιμετώπιση είναι θέμα φιλοσοφίας και καλλιέργειας. Η γυναίκα καλείται να ανταπεξέλθει σε πολλούς ρόλους και επιτυχώς τα καταφέρνει, δημιουργικό ον σε πολλαπλούς τομείς. Είναι η δημιουργικότητα και το ήθος που καθορίζει την αναγνώρισή της» σημειώνει η κυρία Ευθυμιάδου, ενώ η κυρία Δασύρα αναφέρει το παράδειγμα της Marie Curie με τον κοινωνικό αντίκτυπο του έργου της στη φυσική καθώς και την έρευνα της Vera Rubin στη σκοτεινή ύλη. 

Επιμένουν… ελληνικά 

Έχοντας ένα πλούσιο και σπουδαίο βιογραφικό, εύλογα θα αναρωτηθεί κανείς γιατί μένουν στην Ελλάδα της κρίσης και δεν «χτίζουν» την καριέρα τους με παροχές, κονδύλια και διευκολύνσεις στο εξωτερικό. «Η Ελλάδα είναι το σπίτι μου. Εδώ έχω την οικογένειά μου, τους παιδικούς μου φίλους, τις αναμνήσεις και τα όνειρά μου. Επέλεξα να επιστρέψω στη χώρα μου μετά τις σπουδές στο εξωτερικό, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι δεν θα ξαναέφευγα. Η έρευνα απαιτεί θυσίες» παραδέχεται η Δρ. Μπραουδάκη, ενώ εξομολογείται ότι οραματίζεται να συνδράμει ουσιαστικά στην ταυτοποίηση νέων βιοδεικτών έγκαιρης διάγνωσης της εγκεφαλικής νεοπλασίας στα παιδιά και στον σχεδιασμό στοχευμένης θεραπείας της νόσου. Η ίδια πάντως εμφανίζεται αισιόδοξη για το μέλλον καθώς όπως υπογραμμίζει «οι εξελίξεις στη μοριακή βιολογία και γενετική είναι ραγδαίες. Κύριος στόχος είναι η εξάλειψη των νοσημάτων και είμαι αισιόδοξη ότι με βάση τα επιτεύγματα των τελευταίων ετών, θα έχουμε ουσιαστική βελτίωση της ποιότητας ζωής και του προσδόκιμου επιβίωσης των ασθενών σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα».
Από την πλευρά της η Δρ. Δασύρα επισημαίνει ότι αν και έχει εργαστεί στο εξωτερικό λόγω απουσίας θέσεων εργασίας στην Ελλάδα, δεν θέλει να ξαναφύγει. «Αγαπάω την Ελλάδα όπως την αστροφυσική. Πλέον έχω τα δεδομένα να κάνω την έρευνά μου εδώ, αλλά έχει φτάσει και η ώρα να προσφέρω κι εγώ στη χώρα που με μόρφωσε». Στόχος της να μελετήσει περαιτέρω τις μαύρες τρύπες, τον ρόλο που παίζουν σε γαλαξίες του μακρινού Σύμπαντος και να εμπλέξει ενεργά την Ελλάδα στη ραδιοαστρονομία, που όπως υποστηρίζει είναι η μία από τις μεγάλες κατευθύνσεις που θα πάρει η αστρονομία την επόμενη δεκαετία. Για να συμβεί αυτό, απαραίτητη προϋπόθεση είναι «η παροχή πόρων στη χώρα και η επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό».

«Επέλεξα να παλέψω στη χώρα μου, δεν τα παρατάω εύκολα. Θέλω να τα καταφέρω εδώ, να νιώθω περήφανη κάθε μέρα που δημιουργώ. Να μείνει κάτι στους επόμενους. Έχω πολλές συνεργασίες με τους συναδέλφους από το εξωτερικό. Δεν θεωρώ ότι στερούμαστε γνώσεων και επιστημονικού επιπέδου. Λόγω της οικονομικής στενότητας στερούμαστε άλλα πράγματα, όμως με αγώνα θα τα καταφέρουμε» το μήνυμα της Δρ. Ευθυμιάδου που ονειρεύεται να βοηθήσει στη διάγνωση και στην εύρεση μιας αποτελεσματικής θεραπείας του καρκίνου του μαστού με τη βοήθεια της νανοϊατρικής. «Είμαι σίγουρη ότι τα επόμενα χρόνια θα κερδίσουμε σημαντικά στοιχήματα στην καταπολέμηση πολλών ασθενειών» αναφέρει εμφατικά. 


H δρ Ελένη Ευθυμιάδου, Επίκουρος Καθηγήτρια του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, τμήματος Χημείας, τομέα Ανόργανης με ειδίκευση στη Βιοανόργανη Χημεία

«Ο κόσμος χρειάζεται την επιστήμη - Η επιστήμη χρειάζεται τις γυναίκες»

Με σύνθημα «Ο κόσμος χρειάζεται την επιστήμη - Η επιστήμη χρειάζεται τις γυναίκες» το πρόγραμμα «Ελληνικά Βραβεία L’Oréal-UNESCO για τις Γυναίκες στην Επιστήμη» αποτελεί μια από τις συνιστώσες του διεθνούς προγράμματος L’Oréal-UNESCO. To τελευταίο δημιουργήθηκε για να υποστηρίζει και να αναγνωρίζει επιτυχημένες ερευνήτριες σε όλες τις ηπείρους, να τις βοηθά στην εξέλιξη της σταδιοδρομίας τους και να παροτρύνει περισσότερες νέες γυναίκες να ασχοληθούν με την επιστήμη. Είναι το μοναδικό στον κόσμο για γυναίκες κι αποτελεί ορόσημο της διεθνούς επιστημονικής αριστείας και μια ανεκτίμητη πηγή κινήτρων, υποστήριξης και έμπνευσης για τις γυναίκες στον Επιστημονικό κλάδο. Από το 1998, που θεσμοθετήθηκε έχουν επιβραβευτεί περισσότερες από 2.530 Ερευνήτριες σε περισσότερες από 112 χώρες.