ΣτΕ: «Ναι» στο Πολεοδομικό Σχέδιο της Καλαμάτας, «όχι» στην επέκταση του λιμανιού

Με τη σφραγίδα του Συμβουλίου της Επικρατείας έχει πλέον εγκεκριμένο (διευρυμένο) Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο η Καλαμάτα, ενώ «κόπηκε» η δημιουργία-επέκταση νέου εμπορικού και τουριστικού λιμανιού στην μεσσηνιακή πρωτεύουσα.

Το 1999 ο Δήμος Καλαμάτας αποφάσισε την αναθεώρηση και τροποποίηση του Γ.Π.Σ. λόγω  επέκτασης των ορίων του Δήμου κατά 9.014 στρέμματα στον οποίο εντάχθηκαν 8 ήδη υφιστάμενοι οικισμοί και ένας ακόμη, όπως και άλλες εκτάσεις. Το 2003 η εκπόνηση της  σχετικής μελέτης εντάσσεται στο πρόγραμμα του Γ΄ Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης.

Το 2011 επί δημαρχίας του Παναγιώτη Νίκα εγκρίθηκε το νέο Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο της Καλαμάτας που στην ουσία ήταν τροποποιημένο και διευρυμένο το παλαιό πολεοδομικό σχέδιο (μετά το φονικό σεισμό της 13ης Σεπτεμβρίου 1986 που ισοπέδωσε τη Καλαμάτα)  του επί μια 10ετίας επιτυχημένου δημάρχου Καλαμάτας Σταύρου Μπένου.

Να σημειωθεί ότι το 1991 από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή βραβεύτηκαν τόσο το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο (Γ.Π.Σ.) της Καλαμάτας  (επί δημαρχίας Σταύρου Μπένου), όσο  και η Ένωση Ευρωπαίων Πολεοδόμων που είχε συνεργαστεί με τον Δήμο.

Όμως το 2011 ο Δήμος Καλαμάτας όπως και λίγοι κάτοικοι -κτηματίες της μεσσηνιακής πρωτεύουσας προσέφυγαν στο Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο και ζήτησαν να ακυρωθεί η από 29.3.2011 απόφαση του γενικού γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδος και Ιονίου  με την οποία εγκρίθηκε το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο Καλαμάτας. Κατ΄ αρχάς, ο Δήμος Καλαμάτας υποστήριζε ότι η διαδικασία Στρατηγικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης  πάσχει από νομική πλημμέλεια.

Όμως, οι σύμβουλοι Επικρατείας (εισηγήτρια η Κατερίνα Σακελλαροπούλου) του Ε΄ Τμήματος με την  υπ΄ αριθμ. 1242/2016  απόφασή τους απέρριψαν τον ισχυρισμό αυτό λόγω ελλείψεως εννόμου συμφέροντος. Και τον απέρριψαν για τον απλούστατο λόγο, ότι ο Δήμος Καλαμάτας, με πρωτοβουλία του οποίου κινήθηκε η διαδικασία εκπονήσεως του Γ.Π.Σ., έθεσε  το ζήτημα αυτό ενώπιον του ΣτΕ, ενώ «θα μπορούσε να το έχει θέσει επικαίρως, διατυπώνοντας δηλαδή επιφυλάξεις ως προς τη νομιμότητα της διαδικασίας εγκρίσεως του σχεδίου σε μια από τις διαδοχικές εκδοθείσες πράξεις του δημοτικού συμβουλίου».

Πολύ περισσότερο μάλιστα, προσθέτουν οι δικαστές, όταν από τη νομοθεσία προβλέπεται  ότι σε  παρόμοιες διαδικασίες (εγκρίσεως Γ.Π.Σ.) ο δήμαρχος και το δημοτικό συμβούλιο «έχουν αυξημένη ευθύνη για την τήρηση της νομιμότητας, με τον εντοπισμό των παρανόμων πράξεων και παραλείψεων των οργάνων της κρατικής διοίκησης κατά το διαδικαστικό στάδιο».

Στην συνέχεια οι σύμβουλοι Επικρατείας αφού κάνουν εκτενή αναφορά, πλέον των 20 σελίδων, στο περιεχόμενο του Γ.Π.Σ., απορρίπτουν ως αβάσιμους τους ισχυρισμούς του Δήμου Καλαμάτας για τις αλλαγές των ρυθμίσεων της μελέτης του Γ.Π.Σ. που αφορούν στην περιοχή του Κάμπου και την περιοχή του Μπουρνιά (αύξηση ορίου αρτιότητας από τα 4 στα 6 στρέμματα, κατάργηση χρήση κατοικίας, κ.λπ.).

Ακόμα, απέρριψαν οι δικαστές τους ισχυρισμούς του Δήμου Καλαμάτας ότι είναι μη νόμιμες οι διατάξεις του Γ.Π.Σ. που απαγορεύουν την κατασκευή  εγκαταστάσεων διανυκτέρευσης   στις προστατευόμενες δασικές περιοχές (μείζονος περιβαλλοντικής προστασίας, κ.λπ.) και στον ορεινό όγκο του Δήμου. Τελικά, το ΣτΕ απέρριψε ως απαράδεκτους όλους του ισχυρισμούς του Δήμου Καλαμάτας, όπως επίσης και αυτούς που προέβαλαν οι κάτοικοι (αποφάσεις 1244 έως 1247/2016).
 
Το Λιμάνι  της  Καλαμάτας

Παράλληλα, το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο με άλλη απόφασή του (την υπ΄ αριθμ. 1243/2016) έκανε δεκτή την αίτηση ιδιοκτητών καλλιεργήσιμων εκτάσεων που ζητούσαν να ακυρωθεί η από 29.3.2011 απόφαση του γενικού γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδος και Ιονίου. Με την απόφαση αυτή εγκρίθηκε το Γ.Π.Σ. Καλαμάτας κατά το σκέλος όμως εκείνο, που προβλέπει τη σταδιακή μετατροπή του υφισταμένου λιμανιού Καλαμάτας σε αμιγώς επιβατηγό και τη δημιουργία νέου λιμανιού στη Δυτική παραλία για την εξυπηρέτηση εμπορευματικών και τουριστικών δραστηριοτήτων.

Το ΣτΕ αναφέρει ότι σύμφωνα με τις επιταγές του άρθρου 24 του Συντάγματος η κατασκευή  λιμανιών οποιασδήποτε κατηγορίας σε οποιαδήποτε ακτή της χώρας πρέπει να αποτελεί αντικείμενο ευρύτερου χωροταξικού σχεδιασμού (εθνικού ή περιφερειακού) κατόπιν σχετικής μελέτης. Κάτι τέτοιο όμως δεν συμβαίνει για το λιμάνι της Καλαμάτας, δηλαδή δεν έχουν ενταχθεί τα υπό κατασκευή έργα σε χωροταξικό σχεδιασμό. Επιπρόσθετα, εκτεταμένα τμήματα γης που πρόκειται να επεκταθεί το λιμάνι έχουν το  χαρακτήρα προστατευόμενης γεωργικής γης υψηλής παραγωγικότητας. Κοντολογίς υπογραμμίζουν οι σύμβουλοι Επικρατείας «το επίμαχο λιμενικό έργο, δεν αποτελεί αντικείμενο του προσήκοντος σχεδιασμού» και για το λόγο αυτό ακύρωσαν τη σχετική προσβαλλόμενη απόφαση του γενικού γραμματέα.